માનો પ્રેમ
અમારી સોસાયટીની આ વાત છે, જે એક સામાન્ય વૉચમેનની નાની પણ હૃદયસ્પર્શી કથા છે. આ વાર્તા શિવલાલ નામના એક નિષ્ઠાવાન અને સાદગીભર્યા માણસની છે, જે અમારી સોસાયટીના ગેટ પર વૉચમેન તરીકે ફરજ બજાવતો હતો. શિવલાલની જિંદગી એક નિયમિત ઘડિયાળની જેમ ચાલતી હતી, પણ તેની એક ટેવ બધાને ખટકતી હતી—સાંજના છ વાગે ઘરે જવાની તેની ઉતાવળ.
શિવલાલની ડ્યૂટી સવારના આઠ વાગ્યે શરૂ થતી અને સાંજના છ વાગ્યે પૂરી થતી. આ પછી બીજો વૉચમેન આવીને રાતની ડ્યૂટી સંભાળતો. શિવલાલનું કામ નિષ્ઠાપૂર્વક હતું—ગેટ પર આવનાર-જનારની નોંધ રાખવી, પાર્સલ લેવા-આપવા, અને સોસાયટીની સુરક્ષાનું ધ્યાન રાખવું. તેના કામમાં કોઈ ફરિયાદ નહોતી. પણ જેવો સાંજનો સમય નજીક આવે, શિવલાલની ઉતાવળ શરૂ થઈ જતી. સાડા પાંચ વાગ્યે જો કોઈ તેને કામ સોંપે, તો તે નરમાશથી કહેતો, "સાહેબ, હવે તો છ વાગવા આવ્યા. આ કામ થોડું મોડું થશે." અને બરાબર છ વાગે, તે ગેટ પરથી નીકળી જતો.
શિવલાલનો આવવાનો સમય પણ એટલો ચોક્કસ નહોતો. ક્યારેક અડધો કલાક મોડો આવે, તો ક્યારેક વહેલો નીકળી જાય. પણ તેની છ વાગે ઘરે જવાની ટેવ ક્યખી બદલાઈ નહીં. વર્ષો સુધી આ દિનચર્યા ચાલી. સોસાયટીના બાળકો નાનાંથી મોટાં થયાં, ઘણાંનાં લગ્ન થયાં, અને શિવલાલ પોતે પણ ધીમે ધીમે વૃદ્ધ થયો. તેના વાળ સફેદ થયા, ચાલમાં થોડી ધીમાશ આવી, પણ તેની છ વાગે નીકળવાની ટેવ યથાવત રહી.
શિવલાલની આ ટેવથી સોસાયટીના લોકો થોડા ખટકતા, પણ તેના કામની નિષ્ઠા અને તેની નમ્રતાને કારણે કોઈએ ક્યારેય મોટી ફરિયાદ ન કરી. બાળકો તેને "શિવલાલ કાકા" કહીને બોલાવતાં, અને વડીલો તેની સરળતાની પ્રશંસા કરતા. તેની નાની-નાની વાતો—જેમ કે બાળકોને હસાવવા માટે ચહેરા પર વિચિત્ર હાવભાવ કરવા કે ગેટ પર બેસીને ગીત ગણગણવું—સોસાયટીના જીવનનો એક ભાગ બની ગયા હતા.
એક દિવસ, શિવલાલ અચાનક ગેરહાજર રહ્યો. એક દિવસ, બે દિવસ, અને ત્રીજા દિવસે પણ તે ન આવ્યો. સોસાયટીના લોકો ચિંતામાં મુકાયા. "શિવલાલને શું થયું? તે ક્યાં ગયો?" લોકો વચ્ચે ચર્ચા થવા લાગી. ચોથા દિવસે, જ્યારે શિવલાલ પાછો આવ્યો, તેનો ચહેરો ઉદાસ હતો. હું, સોસાયટીના સેક્રેટરી તરીકે, તેની પાસે ગયો અને પૂછ્યું, "શિવલાલ, તું ત્રણ દિવસ ક્યાં હતો? બધા ચિંતામાં હતા."
શિવલાલે ધીમા, દુઃખભર્યા અવાજમાં જવાબ આપ્યો, "સાહેબ, મારાં માતાજી ગુજરી ગયાં. તેમણે આ દુનિયા છોડી દીધી." તેની આંખોમાં આંસુની ધાર દેખાતી હતી. મેં તેના પ્રત્યે શોક વ્યક્ત કર્યો અને શક્ય તેટલો દિલાસો આપ્યો. શિવલાલે મૌનપણે માથું હલાવ્યું અને પોતાની ડ્યૂટી પર પાછો ફર્યો.
આ ઘટના પછી શિવલાલની દિનચર્યામાં એક વિચિત્ર ફેરફાર જોવા મળ્યો. જે શિવલાલ છ વાગે ઘરે જવા માટે ઉતાવળ કરતો હતો, તે હવે ગેટ પર રોકાતો. ક્યારેક સવા છ, ક્યારેક સાડા છ, અને ક્યારેક તો સાત વાગ્યે પણ તે ગેટ પર જ બેઠો હોય. તેની આ નવી ટેવથી હું આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો. એક દિવસ, હું ઓફિસથી મોડો આવ્યો ત્યારે જોયું કે શિવલાલ હજુ પણ ગેટ પર બેઠો છે. હું તેની પાસે ગયો અને પૂછ્યું, "શિવલાલ, આખી જિંદગી તું છ વાગે નીકળી જતો હતો, અને હવે તને ઘરે જવાની ઉતાવળ જ નથી. આનું કારણ શું છે?"
શિવલાલે થોડીવાર મૌન રાખ્યું, પછી ધીમા અવાજે બોલ્યો, "સાહેબ, હું જ્યારે ઘરે જતો તો મારાં માતાજી રોજ ઓટલે બેસીને મારી રાહ જોતાં. હું ન આવું ત્યાં સુધી તેઓ ઓટલે બેસી રહેતાં. એટલે મારે છ વાગે થાય એટલે હું દોડતો અને ઘરે પહોંચતો. મારાં માતાજી મને જોતાં જ ઓટલેથી ઊભાં થતાં, ઘરે આવતાં, અને પછી અમે સાથે બેસીને વાતો કરતાં. મારી માતાજી મારા માટે રાહ જોતાં હતાં, અને હું તેમના માટે ઘરે વહેલો પહોંચતો. પણ હવે, સાહેબ, મારાં માતાજી નથી. તો હવે હું કોની માટે ઘરે વહેલો જાઉં?"
શિવલાલના આ શબ્દો સાંભળીને મારું હૃદય ભરાઈ આવ્યું. તેની આંખોમાં પોતાની માતા પ્રત્યેનો ઊંડો પ્રેમ અને ખોટની લાગણી સ્પષ્ટ દેખાતી હતી. મેં તેના માતૃપ્રેમને મનોમન વંદન કર્યું. ખરેખર, જેમ કહેવાય છે, "માં જોવે આવતો, અને વહુ જોવે લાવતો." શિવલાલની માતાનો પ્રેમ એવો હતો, જે તેને રોજ ઘરે ખેંચી લાવતો.
જીવનમાં પ્રેમ અને સંબંધોનું મૂલ્ય કોઈ ભૌતિક વસ્તુથી નથી માપી શકાતું. આપણે આપણા પ્રિયજનોનો સમય અને પ્રેમ મહત્ત્વ આપવું જોઈએ, કારણ કે આ બધું ક્ષણભંગુર છે. સંતોષ અને પ્રેમથી ભરેલું જીવન જ સાચું સુખ આપે છે.
