1960 ના દાયકાની શરૂઆતમાં કાનપરની ધળભરી હદમાં, આખ િવશ્વ બળદગાડીઓ અન તારની ગતએ
આગળ વધ્ય હતં. રસ્તાઓ અસમાન હતા, અને તમ છતાં દરરોજ સવાર, અરુણ પ્રકાશ નામના એક મક્કમ
યવક તના પહરલા ચામડાના પગરખાં બાંધ્યા, તેના શટનો કોલર સીધો કય, અન તેના ખભા પર લટકલા
ઉત્પાદનના નમનાઓની થલી સાથ બહાર નીકળ્યો. માત્ર 27 વષની ઉમર અરુણ મહત્વાકાંક્ષાથી ભરલો હતો.
તમણ એક નાની કટબ સચાલત કપની માટ કામ કય હતું, જ હબલ ટૉનક્સ અન આયવદક ઉપાયો વચતી
હતી-પરપરાગત ચકત્સકો દ્વારા પસાર થતો વપાર, જ હવ િપત્તળની ટોપીવાળી કાચની બોટલમાં વચવામાં
આવ છ. પરત તને વચવામાં મશ્કલી પડી રહી હતી. લોકોમાં શકા જાગી હતી. પસાની તગી હતી.
અરુણ માત્ર તના લક્ષ્યોને પહોંચી વળવાનુ જ નહીં, પરત િવશ્વના સૌથી મહાન સેલ્સમેન બનવાનું પણ સપન જોય
હતં. ત પોતાના માટ પ્રસદ્ધ ઇચ્છતો ન હતો, પરત ત સાબત કરવા માટ ક સામાન્ય પષ્ઠભમ ધરાવતો એક
સામાન્ય માણસ પણ અસ્વીકાર, નષ્ફળતા અને શકાથી ઉપર ઉઠી શક છ. પરત દરક દવસ એક ચઢાવ પર
લડાઈ હતી. દકાનદારોએ તને હાંકી કાઢ્યો હતો. ગ્રાહકોએ તમના ઉત્પાદનોની પ્રામાણકતા પર સવાલ ઉઠાવ્યા
હતા. કટલાક લોકોએ તને સ્પષ્ટ કહ્યં, "અમ બહારના લોકો પાસથી ખરીદી કરતા નથી". અન્ય લોકોએ કહ્યં,
"કાલ આવો", માત્ર ફરી ક્યારય દરવાજો ન ખોલવા માટ.
ભાવનાત્મક ભાર તના પર ઓછો થવા લાગ્યો. ત માત્ર અસ્વીકાર ન હતો; ત આટલી મહનત કય પછીન મૌન
હતં. અરુણ ઘણીવાર ગરમ તડકામાં કલાકો સધી ચાલતો હતો, માત્ર ખાલી હાથ અન પોતાની બગ કરતાં ભાર
હ
ૃદય સાથ પરત ફરતો હતો.
નમ્ર ત અને નમ્ર શભચ્છાઓ પાછળ, અરુણ આતરક લડાઈઓના તોફાનન છપાવી રાખ્યં-જ દરક
સઘષશીલ વચાણકત માટ સામાન્ય છ પરત ભાગ્ય જ મોટથી બોલ છ. તેના આત્મિવશ્વાસ પર શકા જાગી
હતી. દરક નષ્ફળ િપચ પછી, તમણ તમની યોગ્યતા પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતાઃ શ ત પરતો િવશ્વાસપાત્ર ન હતો?
શ ઉત્પાદનમાં ખામી હતી? શ ત ફક્ત વચવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો ન હતો?
અન્ય બોજ અસ્વીકારનો ભય હતો-ભય જ દરક નવી ક્રયાપ્રતક્રયા પહલાં ઊભો થયો હતો. અરુણ થોડી
મનટો માટ લાકડાના દરવાજા સામ ઊભો રહતો, હમત ભગી કરતો, તેના શ્વાસની નીચ તેની પક્તઓન
રહસલ કરતો, અને તમ છતાં, જ્યાર કોઈ જવાબ આપ ત્યાર ત ઠોકર ખાઈ જાય છ. તમણ ઉત્પાદનની ધારણા
સાથ પણ સઘષ કય હતો. તમ છતાં તઓ હબલ ટૉનક્સના ઉપચારાત્મક ફાયદાઓમાં માનતા હતા, સંભિવત
ગ
્
રાહકોએ તમને જની પત્નીઓના ઉપાયો અથવા "િવદશી દવા જટલા મજબત નહીં" તરીક નકારી કાઢ્યા હતા.
તમને િવશ્વાસ અપાવવો એ પવતને ખસડવા જવ હતં.
વધમાં, માસક વચાણ લક્ષ્યાંકો પર અિવરત દબાણ હતું. તમના વ્યવસ્થાપક શ્રી કપર મક્કમ હતા પણ નદયી
નહોતા. "તમારી પાસ ક્ષમતા છ, અરુણ", તમણ ગયા મહને કહ્ય હતું, "પરત સંભિવત બલ ચકવત નથી".
અરુણ સતત ત્રણ મહના સધી પોતાનો ક્વોટા પરો કરવામાં નષ્ફળ રહ્યો હતો. વધ એક, અન તેન જવા દવામાં
આવશ.
અરુણ જાણતો હતો ક આ વપારમાં ટકી રહવા માટ-વચાણની આ અક્ષમ્ય, અનશ્ચત દનયા-તેન પ્રયત્નો કરતાં
વધની જરૂર છ. તને માગદશનની જરૂર હતી. પણ ક્યાંથી?
એક ભજવાળી સાંજ, જ્યાર દબાણ સહન કરવ ખબ વધાર થઈ ગયં, ત્યાર અરુણ િવરામ લેવાન અન ગગાના
કનાર આવલા તમના પવજોના ગામની મલાકાત લેવાન નક્કી કય. તમના દાદાન તાજતરમાં અવસાન થય હતું,
અને કટબનુ ઘર સ્થર હતં, જાણ ક વદ્ધ માણસના અવાજ અન પાઇપના ધમાડાની ગેરહાજરીમાં શોક. અરુણ
શાંત ઘરમાં ભટકતો રહ્યો, દરક ખણામાં બાળપણની યાદો ચમકતી હતી. ત એટકમાં સમાપ્ત થયો-એક એવી
જગ્યા જ્યાં તણ વષથી મલાકાત લીધી ન હતી. જ્યાર ત કોબવ અન કીડાથી ખાવાના પસ્તકો અન કાટવાળાં
વાસણોથી ભરલી જની કપડાની બોરીઓમાંથી પસાર થઈ રહ્યો હતો ત્યાર તેના પગ નીચનો લાકડાનો ફ્લોર
તટી ગયો હતો.
દરના ખણામાં, એક વળલી દરીની સાદડી નીચ છપાયલી, તેન સાગના લાકડાની જની છાતી મળી. તેન તાળ
લાંબા સમયથી કાટમાળથી ભરલ હતં. અરુણ તેન ખોલ્યો અન ભૂલી ગયલા નાના નાના અન પારવારક પત્રો
વચ્ચ, તના કવર પર ઝાંખા સોનાના અક્ષરો સાથનું એક જાડ ચામડ બાંધલ પસ્તક મળ્યં.
ધ ટન સ્ક્રોલ્સ ઓફ ઇટનલ સેલ્સમનશપ
તની સામ જોઇને ત ચોંકી ગયો. અદરના કવર પર તમના દાદાના બોલ્ડ હસ્તાક્ષરમાં એક શલાલખ હતોઃ "મારા
માગદશક દ્વારા મને પસાર કરવામાં આવ્યો, અન હવ તેન પસાર કરવામાં આવશ. ત વ્યક્ત માટ જ માત્ર વચવા
માંગતો નથી, પરત ડહાપણ સાથ સવા કરવા માંગ છ.
અરુણની અદર કઈક હચમચી રહ્ય હતં. ત ફ્લોર પર ક્બેઠો, પસ્તક ખોલ્ય અન વાંચવા લાગ્યો.
