શેરડી એ ઊંચા, બારમાસી ઘાસની એક પ્રજાતિ છે છોડ 2-6 મીટર (6-20 ફૂટ) ઊંચા હોય છે જેમાં જાડા, સાંધાવાળા, તંતુમય દાંડીઓ સુક્રોઝથી ભરપૂર હોય છે.શેરડી એક રોકડીયો પાક છે , પરંતુ તેનો ઉપયોગ પશુધનના ચારા તરીકે પણ થાય છે શેરડી એક પાક એટલે ખેત-ઉત્પાદન છે. શેરડીમાંથી ખાંડ, ગોળ, આલ્કોહોલ વગેરેનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે. ઉનાળાના મહિનાઓમાં, ગરમીથી રાહત મેળવવા માટે તાજગીસભર શેરડીનો રસ એક કુદરતી અને પોષક તત્વોથી ભરપૂર પીણું છે, જે ઉનાળાની ઋતુમાં માત્ર તાજગી જ નહીં પણ શરીરને ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો પણ પૂરા પાડે છે. જ્યારે શિયાળાની સિઝનમાં તંદુરસ્તીનુ ફળ તરીકે કાળી શેરડી ખાવાનું ચલણ વધ્યું છે.
શેરડી એક બારમાસી ઉષ્ણકટિબંધીય ઘાસ એક અનોખી વૃદ્ધિ પેટર્ન દર્શાવે છે જે તેના પાયામાં બાજુના અંકુર ઉભરે છે, જેના કારણે અનેક દાંડીઓનો વિકાસ થાય છે. આ દાંડી સામાન્ય રીતે 3 થી 4 મીટર (આશરે 10 થી 13 ફૂટ) ની ઊંચાઈ સુધી પહોંચે છે અને તેનો વ્યાસ લગભગ 5 સેન્ટિમીટર (આશરે 2 ઇંચ) હોય છે. જેમ જેમ આ દાંડી પરિપક્વ થાય છે, તેમ તેમ તે શેરડીના દાંડીઓમાં વિકસિત થાય છે, જે સમગ્ર છોડનો નોંધપાત્ર ભાગ બનાવે છે, જે તેની રચનાનો આશરે 75% હિસ્સો ધરાવે છે.સંપૂર્ણ પરિપક્વ શેરડીના દાંડીમાં સામાન્ય રીતે લગભગ ૧૧-૧૬% ફાઇબર, ૧૨-૧૬% દ્રાવ્ય શર્કરા, ૨-૩% બિન-ખાંડ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને ૬૩-૭૩% પાણીનું પ્રમાણ હોય છે
ઉનાળામાં શેરડીનો રસ પીવનથી ઘણા ફાયદા થાય છે. તે એન્ટીઑકિસડન્ટ, વિટામિન્સ અને ખનિજોથી ભરપૂર છે, જે શરીરને ડિટોક્સિફાય કરવામાં, રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં અને તાત્કાલિક ઊર્જા પ્રદાન કરવામાં મદદ કરે છે.શેરડીનો રસ કુદરતી મીઠાશથી ભરપૂર હોય છે અને તેમાં ખાંડ ઉમેરવાની જરૂર હોતી નથી, જે તે સ્વસ્થ પીણું માનવામાં આવે છે. જેમના દાંત મજબૂત હોય તે શેરડીઆ સાંઠા લાવી કટકા કરી, છાલ ચૂસીને તેનો અનોખો આનંદ લે છે.તો લારી ગલ્લા પર વેચાતી છાલ કાઢેલી,સરસ ગોળ કટકા કરી,મસાલા છાંટેલી ગંડેરી ફરતા ફરતા ખાવાની મજા પણ કઈક અનોખી હોય છે.
શેરડીનો રસ એ દબાયેલી શેરડીમાંથી કાઢવામાં આવતું પ્રવાહી છે. શેરડી વ્યાપારી રીતે દક્ષિણપૂર્વ એશિયા , ભારતીય ઉપખંડ , ઉત્તર આફ્રિકા , મુખ્યત્વે ઇજિપ્ત , દક્ષિણ અમેરિકા , ખાસ કરીને બ્રાઝિલમાં ઉગાડવામાં આવે છે, શેરડીમાંથી ખાંડનો રસ કાઢવા માટે પ્રેસિંગ મશીનનો ઉપયોગ કરીને રસ કાઢવામાં આવે છે . આ મશીન માનવ સંચાલિત હોઈ શકે છે, અથવા ગેસોલિન એન્જિન અથવા વીજળી દ્વારા સંચાલિત હોઈ શકે છે.
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જ્યાં પ્રોસેસ્ડ શેરડીની ચાસણીનો ઉપયોગ ખોરાક અને પીણાના ઉત્પાદનમાં મીઠાશ તરીકે થાય છે, ત્યાં ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) દ્વારા "બાષ્પીભવન કરાયેલ શેરડીનો રસ" ને ઉત્પાદન લેબલ પર "ખાંડ" માટે ભ્રામક શબ્દ માનવામાં આવે છે કારણ કે FDA "રસ" ને ફળો અથવા શાકભાજીમાંથી મેળવેલા પ્રવાહી તરીકે માને છે; પસંદગીનો શબ્દ "શેરડીની ખાંડ" છે. બ્રાઝિલમાં શેરડીનો રસ, કેલ્ડો ડી કેના અથવા ગારાપા તરીકે, ઇજિપ્તમાં શેરડીના રસને અસબ તરીકે,ઇન્ડોનેશિયામાં શેરડીના રસના પીણાને મીનુમન સારી તેબુ કહેવામાં આવે છે . બરફવાળા શેરડીના રસને એસ તેબુ કહેવામાં આવે છે. ઇન્ડોનેશિયનમાં ટેબુ એટલે શેરડી અને એસ એટલે બરફ..,મેડાગાસ્કરના પૂર્વીય પ્રદેશમાં , શેરડીના રસને આથો આપીને બેટ્સા-બેટ્સા નામનું સસ્તું આલ્કોહોલિક પીણું બનાવવામાં આવે છે, મ્યાનમારમાં શેરડીના રસને ક્યાન યે કહેવાય છે.
ખાસ મિલ ફેક્ટરીઓમાં શેરડીમાંથી સફેદ ખાંડનું ઉત્પાદન થાય છે. શેરડીના સળિયાનો ઉપયોગ પેન, સાદડીઓ, સ્ક્રીન અને પરાળ બનાવવા માટે થાય છે. સૅકરમ એડ્યુલ ( દુરુકા ) ના યુવાન, ન ફેલાયેલા ફૂલના વડાને કાચા, બાફેલા અથવા શેકેલા ખાવામાં આવે છે, અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં, જેમ કે ઇન્ડોનેશિયાના ચોક્કસ ટાપુ સમુદાયો તેમજ ફિજી જેવા સમુદ્રી દેશોમાં વિવિધ રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે. બાયોફ્યુઅલ માટે ઇથેનોલ ઉત્પન્ન કરવા માટે શેરડીનો સીધો ઉપયોગ અંતિમ ઉત્પાદન તરીકે સફેદ ખાંડના ઉત્પાદન કરતાં સંભવિત રીતે વટાવી જવાનો અંદાજ છે.
શેરડીના પ્રોસેસિંગ દ્વારા શેરડીમાંથી શેરડીની ખાંડ (સુક્રોઝ) ઉત્પન્ન થાય છે. પ્રોસેસિંગના અન્ય ઉત્પાદનોમાં બગાસી, મોલાસીસ અને ફિલ્ટર કેકનો સમાવેશ થાય છે. શેરડીનો રસ કાઢ્યા પછી શેરડીના શેષ સૂકા રેસા, બગાસીનો ઉપયોગ અનેક હેતુઓ માટે થાય છે: બોઇલર અને ભઠ્ઠીઓ માટે બળતણ તરીકે,કાગળ, પેપરબોર્ડ ઉત્પાદનો અને પુનર્ગઠિત પેનલબોર્ડનું ઉત્પાદન,કૃષિ,લીલા ઘાસ,રસાયણોના ઉત્પાદન માટે કાચા માલ તરીકે થાય છે.ખાંડના પ્લાન્ટમાં પ્રક્રિયા વરાળ ઉત્પન્ન કરવા માટે બોઇલરો માટે બગાસ અને બગાસ અવશેષોનો પ્રાથમિક ઉપયોગ બળતણ સ્ત્રોત તરીકે થાય છે. સૂકા ફિલ્ટર કેકનો ઉપયોગ પશુ આહાર પૂરક, ખાતર અને શેરડીના મીણના સ્ત્રોત તરીકે થાય છે. શેરડીના એક હેક્ટરમાંથી દર વર્ષે 4,000 લિટર ઇથેનોલ ઉત્પન્ન થાય છે (કોઈપણ વધારાની ઉર્જા ઇનપુટ વિના, કારણ કે ઉત્પાદિત બગાસ અંતિમ ઉત્પાદનને નિસ્યંદિત કરવા માટે જરૂરી માત્રા કરતાં વધી જાય છે). જોકે, આમાં ખેડાણ, પરિવહન વગેરેમાં વપરાતી ઉર્જાનો સમાવેશ થતો નથી. આમ, સૌર ઉર્જા-થી-ઇથેનોલ રૂપાંતર કાર્યક્ષમતા 0.13% છે.
વીજળીના ઉત્પાદન માટે બગાસ બાળવાનો હરિયાળો વિકલ્પ બગાસને બાયોગેસમાં રૂપાંતરિત કરવાનો છે. બગાસને અદ્યતન બાયોફ્યુઅલ અને બાયોગેસમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે ઉત્સેચકોનો ઉપયોગ કરવા માટે તકનીકો વિકસાવવામાં આવી રહી છે.
શેરડીનો રસ એ ઉનાળાનું એક પીણું છે જે શરીરને ઠંડુ કરવામાં અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. જો કે, નિષ્ણાતો કહે છે કે દરેક વ્યક્તિએ પોતાની તાસીર અનુસાર જ અનુરૂપ માત્રામાં શેરડી અથવા તેના રસનું સેવન કરવું જોઈએ. શેરડીનો રસ કુદરતી ફ્રુક્ટોઝ પ્રદાન કરે છે ખાસ કરીને ગરમીના દિવસોમાં ઊર્જા વધારે છે અને થાક ઘટાડે છે. પણ જે લોકોને ડાયાબિટીસ,ડિસલિપિડેમિયા અથવા ગાઉટ હોય તેમણે વધુ પડતું જ્યુસ ન પીવો જોઈએ. સગર્ભા સ્ત્રીઓ, વૃદ્ધો, 4 વર્ષથી નીચેના બાળકો અને લોહી પાતળું લેનારા લોકોએ પણ શેરડીનો રસ ન પીવો જોઈએ.
