આનંદીનો વિશ્વાસ
અરણ્યની ગીચ લીલાછમ વનરાજીઓ અને પવિત્ર નદીઓની વચ્ચે, એક પુરાણી ભૂમિ પર, શાંતિનું એક નાનું ગામ વસેલું હતું. આ ગામમાં રહેતા હતા એક મહાન ઋષિ, જેનું નામ હતું શાંતદાસ. શાંતદાસ એક શાંત, દયાળુ અને ભગવાન શિવના પરમ ભક્ત હતા. તેમનું જીવન વેદોના અધ્યયન, ધ્યાન અને ભગવાનની ભક્તિમાં વીતતું હતું. પરંતુ તેમના હૃદયમાં એક ઝંખના હતી—એક સંતાનની. શાંતદાસને પોતાનું કોઈ સંતાન નહોતું, પરંતુ તે બાળકોને ખૂબ પ્રેમ કરતા. તેમનું સપનું હતું એક એવું બાળક, જે ભગવાન શિવના આશીર્વાદથી જન્મે, જે દિવ્ય અને અસાધારણ હોય.
શાંતદાસે નક્કી કર્યું કે તે ભગવાન શિવની આરાધના કરશે, જેથી તેમની આ ઝંખના પૂરી થાય. વર્ષો સુધી, દિવસ-રાત, તેમણે શિવલિંગની સમક્ષ ધ્યાન, જપ અને તપસ્યા કરી. ઠંડીની રાતોમાં નદીના ઠંડા પાણીથી અભિષેક કર્યો, ગરમીના તપતા દિવસોમાં પણ તેમની ભક્તિ ડગી નહીં. તેમની આંખોમાં ફક્ત ભગવાન શિવનું દિવ્ય સ્વરૂપ હતું, અને હૃદયમાં એક જ ઈચ્છા—એક દિવ્ય સંતાન.
એક શુભ રાત્રે, જ્યારે ચંદ્રની રોશની ધરતી પર પથરાઈ હતી અને નદીનો કલકલ અવાજ ગુંજતો હતો, શાંતદાસની તપસ્યાએ ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કર્યા. ત્રિશૂલધારી, જટાધારી શિવશંકર તેમની સમક્ષ પ્રકટ થયા. તેમનું સ્વરૂપ એટલું દિવ્ય હતું કે શાંતદાસ નિહાળતા જ રહી ગયા. શિવે મંદ સ્મિત સાથે પૂછ્યું, “શાંતદાસ, તું કયું વરદાન માગે છે?”
શાંતદાસની આંખો ભક્તિના આંસુથી ભીંજાઈ ગઈ. તેમણે નમન કરીને કહ્યું, “પ્રભુ, મને એક સંતાન જોઈએ. એક એવું બાળક, જે તમારા આશીર્વાદથી જન્મે, જે તમારી ભક્તિમાં લીન હોય.” શિવે હળવું સ્મિત કર્યું અને કહ્યું, “તને ટૂંક સમયમાં આ વરદાન પ્રાપ્ત થશે.” એટલું કહી શિવ અદૃશ્ય થયા.
શાંતદાસ ખુશીથી ઝૂમી ઉઠ્યા. તેમનું હૃદય આનંદથી નાચવા લાગ્યું. તે ઘરે પાછા ફર્યા, જાણીને કે ભગવાન શિવ તેમની ઈચ્છા પૂરી કરશે.
બીજા દિવસે, શાંતદાસ રોજની જેમ ખેતરમાં હળ ચલાવવા ગયા. સૂરજની પહેલી કિરણો ખેતર પર પડી રહી હતી, અને પક્ષીઓના કલરવથી વાતાવરણ ગુંજી રહ્યું હતું. જેવા તેમણે હળ ચલાવવાનું શરૂ કર્યું, તેમની નજર એક અદ્ભુત દૃશ્ય પર પડી. ખેતરની મધ્યમાં, જ્યાં હળની નોંધ હતી, ત્યાં એક દિવ્ય બાળક પડ્યું હતું. તે બાળકની ત્વચા શ્વેત પ્રકાશથી ઝગમગી રહી હતી, જાણે તે આકાશના કોઈ તારામાંથી ધરતી પર ઉતર્યું હોય. શાંતદાસ સ્તબ્ધ થઈ ગયા. તેમની આંખો બાળકના સૌંદર્યમાં ખોવાઈ ગઈ.
અચાનક, આકાશમાંથી એક દિવ્ય અવાજ ગુંજ્યો, “શાંતદાસ, આ બાળકને લઈ જા. તેનું સારી રીતે ઉછેર કર!” શાંતદાસનું હૃદય ખુશીથી ભરાઈ ગયું. તેમણે બાળકને હળવે હાથે ઉપાડ્યું અને ઘરે લઈ આવ્યા. તેમણે બાળકનું નામ રાખ્યું—આનંદી.
આનંદી બાળપણથી જ ભગવાન શિવનો પરમ ભક્ત હતો. તેની આંખોમાં શિવની ભક્તિનો દીવો ઝગમગતો હતો. શાંતદાસે આનંદીનું ઉછેર પૂરા પ્રેમ અને લાગણીથી કર્યું. તેમણે આનંદીને વેદો, શાસ્ત્રો અને ધર્મનું શિક્ષણ આપ્યું. આનંદી અત્યંત બુદ્ધિશાળી હતો. તે દરેક વિદ્યા ઝડપથી શીખી લેતો. શાંતદાસને આનંદી પર ગર્વ થતો. ગામના લોકો પણ આનંદીની ભક્તિ અને વિદ્વત્તાની પ્રશંસા કરતા.
આનંદી રોજ સવારે નદીકાંઠે જઈ, શિવલિંગની પૂજા કરતો. તે ફૂલોની માળા બનાવી, શિવને અર્પણ કરતો અને “ઓમ નમઃ શિવાય”નો જપ કરતો. તેની ભક્તિ એટલી શુદ્ધ હતી કે ગામના વૃદ્ધો કહેતા, “આ બાળક શિવનો અંશ છે.”
એક દિવસ, શાંતદાસના ઘરે બે મહાન ઋષિઓ—મિત્ર અને વરુણ—આવ્યા. શાંતદાસે તેમનું ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કર્યું. “આવો, મહાન ઋષિઓ! આપનું આગમન અમારા ઘરને પવિત્ર કરે છે,” શાંતદાસે કહ્યું. તેમણે ઋષિઓને આસન આપ્યું અને ફળ-અન્નની વ્યવસ્થા કરી. “આનંદી!” શાંતદાસે પોતાના પુત્રને બોલાવ્યો.
આનંદી ઘરની અંદરથી આવ્યો. તેના ચહેરા પર શાંતિ અને ભક્તિનો પ્રકાશ હતો. “આનંદી, આ ઋષિઓની સેવા કર,” શાંતદાસે કહ્યું. આનંદીએ સ્મિત સાથે આજ્ઞા માની અને ઋષિઓની સેવા કરી. ઋષિઓ આનંદીની નમ્રતા અને ભક્તિથી પ્રભાવિત થયા.
જ્યારે ઋષિઓ જવાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા, શાંતદાસ અને આનંદીએ તેમના ચરણોમાં પ્રણામ કર્યા. મિત્ર અને વરુણે શાંતદાસને આશીર્વાદ આપ્યો, “શાંતદાસ, તું લાંબું અને સુખી જીવન જીવ. તેં અમને ખૂબ સત્કાર આપ્યો.” પરંતુ જ્યારે આનંદીએ ચરણોમાં પ્રણામ કર્યા, ઋષિઓના ચહેરા પર થોડી ઉદાસી છવાઈ ગઈ. તેમણે ધીમેથી કહ્યું, “બેટા, સુખી રહે! તારા માતા-પિતા અને ગુરુઓનું સન્માન કર.”
શાંતદાસે ઋષિઓના ચહેરા પરની ઉદાસી જોઈ. તેમનું હૃદય ધડકવા લાગ્યું. તે ઝડપથી ઋષિઓની પાછળ દોડ્યા અને બહાર ગયા. આનંદી ઘરની અંદર હતો, તે ન સાંભળે તેની ખાતરી કરીને, શાંતદાસે ધીમેથી પૂછ્યું, “મહર્ષિઓ, આપે મારા પુત્રને આશીર્વાદ આપતી વખતે ઉદાસ દેખાતા હતા. શું...શું કંઈક ખોટું છે?”
મિત્રએ દયાથી શાંતદાસ સામે જોયું. “શાંતદાસ, અમે તારા પુત્રને લાંબુ આયુષ્ય આપી શકતા નથી...” તેમણે ધીમેથી કહ્યું. શાંતદાસનું હૃદય ધ્રૂજી ઉઠ્યું. “મારા પુત્રનું શું થશે?” તેમણે ભયભીત અવાજે પૂછ્યું.
વરુણે ગળું સાફ કરીને કહ્યું, “તારો પુત્ર...તેનું આયુષ્ય લાંબું નથી, શાંતદાસ. અમને દુઃખ છે...” શાંતદાસ સ્તબ્ધ થઈ ગયા. તેમની આંખોમાં આંસુ આવી ગયા. ઋષિઓ ચાલ્યા ગયા, અને શાંતદાસ ધીમે ધીમે ઘરે પાછા ફર્યા, તેમનું હૃદય ભાંગી ગયું હતું.
આનંદીએ પિતાના ચહેરા પર ઉદાસી જોઈ. તેણે ઝડપથી પૂછ્યું, “પિતાજી, શું થયું? ઋષિઓએ શું કહ્યું?” શાંતદાસે ધીમે ધીમે, દુઃખથી, ઋષિઓની ભવિષ્યવાણી કહી. તેમને લાગ્યું કે આનંદી ડરી જશે, કદાચ રડવા લાગશે. પરંતુ તેમના આશ્ચર્ય વચ્ચે, આનંદી હસી પડ્યો.
“પિતાજી, તમે ઋષિઓની વાતથી ડરી ગયા!” આનંદીએ હસતાં હસતાં કહ્યું. શાંતદાસે આશ્ચર્યથી તેની સામે જોયું. “આમાં હસવા જેવું શું છે, આનંદી?” તેમણે પૂછ્યું.
આનંદીની આંખોમાં શિવની ભક્તિનો પ્રકાશ ઝગમગી રહ્યો હતો. “પિતાજી, તમે મને કહ્યું છે કે તમે ભગવાન શિવના દર્શન કર્યા છે. જે વ્યક્તિ શિવના દર્શન કરે છે, તે ઋષિઓની આવી વાતથી ડરી શકે નહીં. જો મારું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે, તો શિવ તે બદલી શકે છે! તે સર્વશક્તિમાન છે. શું તમને લાગે છે કે જે આપણી ભક્તિ કરે છે, તે આપણું રક્ષણ નહીં કરે?”
શાંતદાસ આનંદીની વાત સાંભળીને સ્તબ્ધ થઈ ગયા. તેમને લાગ્યું કે આનંદી એક સામાન્ય બાળક નથી, પરંતુ શિવનો અંશ છે. તેમણે ધીમે ધીમે માથું હલાવ્યું અને સ્મિત કર્યું. આનંદીએ પિતાને પ્રણામ કર્યા, “પિતાજી, મને આશીર્વાદ આપો!” શાંતદાસે હૃદયપૂર્વક કહ્યું, “વિજયી ભવ, મારા પુત્ર!”
આનંદી નદી ભુવનાના કાંઠે ગયો. તેણે નદીમાં પ્રવેશ કર્યો અને શિવની તપસ્યા શરૂ કરી. તેની ભક્તિ એટલી તીવ્ર હતી કે આકાશના પક્ષીઓ પણ તેની સાથે શિવનું નામ જપવા લાગ્યા. તેનું ધ્યાન એટલું ઊંડું હતું કે નદીનો પ્રવાહ પણ ધીમો પડી ગયો. આનંદીની આંખો બંધ હતી, અને તેનું હૃદય શિવના ચરણોમાં લીન હતું.
થોડી જ ક્ષણોમાં, ભગવાન શિવ પ્રકટ થયા. તેમનું સ્વરૂપ અનુપમ હતું—ત્રણ નેત્રો, જટાઓમાં ગંગા, અને શરીર પર ભસ્મ. “આનંદી, આંખો ખોલ!” શિવે કોમળ અવાજે કહ્યું. આનંદીએ આંખો ખોલી, અને તેની સામે ઊભા હતા સ્વયં શિવશંકર. આનંદીએ શિવના દિવ્ય સ્વરૂપને નિહાળ્યું, અને તેનું હૃદય ભક્તિના આનંદથી ભરાઈ ગયું.
શિવે પ્રેમથી કહ્યું, “આનંદી, તારી તપસ્યાએ મને તરત જ અહીં ખેંચી લાવ્યો. માગ, તને શું જોઈએ!” આનંદીના મુખમાંથી શબ્દો નીકળી ગયા, “પ્રભુ, હું હંમેશાં તમારી સાથે રહેવા માંગું છું.” શિવે મંદ સ્મિત કર્યું. “આનંદી, મારું વાહન નષ્ટ થયું છે. આજથી તું મારું વાહન બનીશ. તારું મુખ વૃષભનું હશે. તું કૈલાસમાં મારી સાથે રહીશ. તું મારા ગણોનો નાયક બનીશ, મારો સાથી, મારું વાહન અને મારો મિત્ર!”
આનંદીની આંખોમાંથી આનંદના આંસુ વહેવા લાગ્યા. શિવે તેને ન માત્ર તેની ઈચ્છા આપી, પરંતુ તેનાથી પણ વધુ આપ્યું. આનંદી શિવનો વાહન, દ્વારપાળ, સાથી અને ગણનાયક બન્યો.
કેટલાક દિવસો પછી, દેવો અને દાનવોએ સમુદ્રમંથન કર્યું. મંથનની શરૂઆતમાં અમૃતની જગ્યાએ હલાહલ નામનું ઝેર નીકળ્યું. આ ઝેર એટલું ભયંકર હતું કે તે આખા વિશ્વને નષ્ટ કરી શકે તેમ હતું. શિવે વિશ્વનું રક્ષણ કરવા હલાહલને હાથમાં લીધું અને તેને પી લીધું. દેવી પાર્વતીએ શિવનું ગળું દબાવી દીધું, જેથી ઝેર શિવના ગળામાં જ રહે અને તેમને હાનિ ન પહોંચે.
પરંતુ શિવના હાથમાંથી થોડું હલાહલ જમીન પર પડ્યું. આનંદીએ તે ઝેર એકઠું કર્યું અને પોતાના ગુરુને પીતા જોઈ, તેણે પણ તે ઝેર પી લીધું! દેવો આ દૃશ્ય જોઈને સ્તબ્ધ થઈ ગયા. શિવ ભગવાન હતા, અને પાર્વતીના રક્ષણને કારણે તેમને કંઈ થયું નહીં. પરંતુ આનંદી?
શિવે હસીને દેવો સામે જોયું. “આનંદી મારો પરમ ભક્ત છે. મારી બધી શક્તિઓ તેની પાસે છે, અને પાર્વતીનું રક્ષણ પણ તેને મળે છે!” આનંદી, શિવ અને પાર્વતી ત્રણેયે સ્મિત કર્યું અને કૈલાસ પાછા ફર્યા.
શુદ્ધ ભક્તિ અને અડગ વિશ્વાસથી આપણે માત્ર આપણું નસીબ બદલી શકીએ નહીં, પરંતુ તેને નવું રૂપ આપી શકીએ છીએ. આનંદીની ભક્તિ એટલી તીવ્ર હતી કે તેણે ભગવાન શિવનું હૃદય જીતી લીધું અને અમર સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું. આપણે પણ આપણા જીવનમાં ભગવાનની ભક્તિ અને સત્યના માર્ગે ચાલીએ, જેથી આપણું જીવન દિવ્ય અને મંગલમય બને.
