एक चहा, दोन मनं
📘 अध्याय १: सकाळची लोकल आणि एक अनोळखी चेहरा
मुंबईतली सकाळ म्हणजे थेट रणभूमी.
सकाळी ८:२४ ची लोकल म्हणजे जणू काही जनतेच्या धावपळीचा आरंभबिंदू.
चेंबूर स्टेशनवर मुकुंद जोशी नेहमीप्रमाणे प्लॅटफॉर्म क्रमांक २ वर उभा होता – हातात स्टीलचा चहा घेण्याचा कप, कपाळावर घामाच्या थेंबांची रेघ आणि चेहऱ्यावर नेहमीचा शांतपणा.
त्याचं आयुष्यही या ट्रेनसारखंच होतं – नेमकं, ठरलेलं, आणि एकटं.
पाच वर्षांपूर्वी त्याची पत्नी रजनी गेली आणि त्याच्यासोबत घरात राहणारी माणसं असली, तरी मुकुंद स्वतःला कधीच "संपूर्ण" वाटू दिलं नाही.
तरीही दिवस चालायचे – मुलगा, सून, नातवंडं, आणि ही मुंबईची लोकल.
तो ट्रेनमध्ये चढला आणि नेहमीची जागा शोधू लागला – दुसऱ्या डब्याच्या तिसऱ्या खिडकीजवळची दुसरी साईड सीट.
पण आज ती सीट आधीच कुणीतरी घेतली होती.
ती होती – अनघा देशपांडे.
त्यांना माहित नव्हतं की आजपासून त्यांच्या जगण्याला एक नविन परिमाण मिळणार आहे.
ती एकटीच बसलेली होती. डोक्यावर अर्धवट अंबाडा, हलकीशी टिकली, गोधडीसारखा मऊसा शाल, आणि हातात ‘लोकसत्ता’.
ती वाचण्यात गुंग होती. पण मुकुंदने हलकंसं हसलं. त्याला स्वतःही न कळता तो त्या सीटसमोर उभा राहिला.
काही क्षणांनी तिने डोळे वर केले. नजरानजर झाली.
“इथेच बसता का तुम्ही नेहमी?” तिचा शांत स्वर.
मुकुंद गोंधळला. तो सहसा अनोळखी लोकांशी बोलत नसे. पण या प्रश्नामध्ये कुतूहल नव्हतं, ओळख होती.
“हो… म्हणजे… रोजच. ट्रेन तीच, वेळ तीच.” त्याचं उत्तर.
ती हसली. एकदम सौम्य. त्या हास्यात एक शांत खळबळ होती – जणू ती खूप बोलली असती, पण तिच्या शब्दांना आता थोडी विश्रांती हवी होती.
ट्रेन सुरू झाली. सीटवर जागा झाली.
“तुम्ही बसता का?” – ती विचारत होती.
“नको, तुम्ही बसा… मी उभा राहू.” – मुकुंद म्हणाला.
“हे बघा, मी पण एकट्याच आहे, शेअर करूया. दोघं थोडं सरकून बसू.”
त्याला काहीसं आश्चर्य वाटलं, पण त्यानं मान हलवली.
हे त्याचं पहिलं "एकत्र बसणं" होतं तिच्यासोबत – एका अनोळखी स्त्रीसोबत.
गाडी घाटकोपरकडे झपाट्याने धावत होती. आसपास गर्दी वाढत होती, पण त्या दोघांच्या आजूबाजूला एक "शांत जागा" निर्माण झाली होती.
त्यांनी नावं सांगितली नाहीत.
कुठे राहता, काय करता… हेही नाही.
फक्त ट्रेनमधली ती चाळीस मिनिटांची साथ – ती पुरेशी होती.
त्यांच्या डोळ्यांत बोलणं होतं, आणि ते बोलणं कुणालाही ऐकू येण्यासारखं नव्हतं – ते फक्त "त्यांच्यासाठी" होतं.
ट्रेन सीएसटीला पोहोचली.
मुकुंद उभा राहिला.
"तुम्ही आधी जा," त्यानं सांगितलं.
"धन्यवाद," ती म्हणाली आणि उतरून गेली.
तोही तिच्या मागे उतरला… पण ती गर्दीत हरवली.
फक्त एकच विचार त्याच्या मनात घोळत होता –
"उद्या ती पुन्हा असेल का याच ट्रेनमध्ये?"
📘 अध्याय २: नावांची नोंद
दुसऱ्या दिवशी सकाळी मुकुंद उठला, आणि नेहमीसारखं आवरून घरातून निघाला.
पण आज त्याच्या पावलांमध्ये थोडं काही वेगळं होतं. तो जरा लवकर स्टेशनवर पोहोचला.
पण कारण काही स्वतःला मान्य करू शकत नव्हता.
"बघू, ती येते का ते..."
हा विचार त्याच्या मनात आलाच, पण त्यावर तो पटकन ओरडला –
"नाही रे, मुकुंद, असं नाही करायचं. ही सवय होऊ देऊ नको."
पण शरीर आणि मन यांचा समन्वय तसा कधीच नसतो. मन जे वाटतं, तेच खरं ठरतं.
तो ट्रेनमध्ये चढला, आणि पुन्हा तीच जागा.
ती होती.
आजही तसंच – केसांचा अंबाडा, लोकसत्ता, आणि त्या चेहऱ्यावरचं विश्रांतीचं हास्य.
पाहिल्यावर तिने थोडं डोकं वर केलं.
“सुप्रभात,” ती म्हणाली.
मुकुंद काही क्षण थांबला आणि मग म्हणाला, “सुप्रभात.”
आणि आज ती आधी म्हणाली –
"या, आजही दोघं बसूया."
दोघं शांत बसले. ट्रेन सुटली.
दोन-चार स्टेशनं गेला तरी कुणी काही बोललं नाही.
शेवटी मुकुंद म्हणाला,
“काल... तुमचं नाव विचारायचं राहून गेलं.”
ती थोडं हसली, “हो… खरंय. पण मुळात नाव विचारावं असं कुठं वाटलं होतं का तुम्हाला?”
“नाही, पण... आज वाटलं. मी मुकुंद. मुकुंद जोशी.”
“अनघा. अनघा देशपांडे,” असं म्हणत तिने हात पुढे केला.
मुकुंद थोडा गोंधळला.
ट्रेनमध्ये हात मिळवणे हे त्याच्यासाठी नवीन होतं.
पण तो हसला आणि म्हणाला, “फारच औपचारिक ओळख झाली!”
ट्रेन घाटकोपर पार करत होती. गर्दी वाढत होती. पण त्यांचं बोलणं आज सुरुवात झालं होतं.
“तुमचं काम?” – अनघा
“बँकेत. डोंगरीला. तुमचं?”
“आता काही नाही. पूर्वी शिकवायचे. आता निवृत्त.”
“छानच! मग वेळ भरपूर?”
“वेळ भरपूर, पण बोलायला माणसं कमी,” असं म्हणताना तिचा चेहरा थोडा स्तब्ध झाला.
मुकुंद शांत झाला. एक क्षणासाठी त्याला जाणवलं – त्याच्या घरात माणसं होती, पण संवाद कमी होता. तिच्या घरातही कदाचित तसंच असावं.
ते दोघं मग पुस्तकांवर बोलले.
दोघंही वाचायला आवडतं म्हणाले.
मुकुंद मराठी लेखकांचा चाहता – पु.ल., ग.दि.माडगूळकर, भी.पां.
अनघा – शांताबाई, वैशाली वाघ, आणि थोडी रशियन क्लासिक्स वाचणारी.
ते एकमेकांमध्ये किती वेगळे होते आणि तरीही कितीसे जुळणारे.
“कधी कधी वाटतं,” अनघा म्हणाली,
“आपल्या आयुष्यात काही माणसं उशिरा येतात, पण योग्य वेळी.”
मुकुंद काहीच बोलला नाही.
ती वाक्यं त्या ट्रेनच्या खिडकीबाहेर उडून गेली, पण मनात खोल कोरली गेली.
सीएसटी जवळ आलं.
“उद्या येणार आहात ना?” – मुकुंद विचारणार होता, पण तो थांबला.
ती उठली आणि म्हणाली,
“मी दररोजच येते. ट्रेन बदलली, पण वेळ नाही.”
आणि त्या वाक्याने मुकुंदला मिळालं एक आश्वासन –
ती दररोज असेल… हीच ट्रेन, हीच वेळ, आणि आता हीच सवय.
📘 अध्याय ३: एका चहाची साथ
सीएसटी स्टेशनच्या रांगा आज काहीशा अधिक धावपळीच्या होत्या.
मुकुंद ट्रेनमधून उतरल्यानंतर थोडा थांबला.
अनघा आधी उतरली होती, आणि काही पावलं पुढेही गेली होती.
पण मग थोडीशी वळली, आणि ओळखीचं हसू टाकून थांबली.
"एका चहा घेऊया का स्टेशनच्या बाहेर?"
तिने विचारलं.
मुकुंद क्षणभर विचारात पडला.
"चहा... स्टेशनच्या बाहेर..."
हे त्याच्या रोजच्या साच्यात बसणारे वाक्य नव्हतं. पण आज मन वेगळं होतं.
"चालेल," तो म्हणाला.
सीएसटी स्टेशनबाहेरच्या एका जुन्या पण स्वच्छ चहाच्या टपरीपाशी दोघं उभे होते.
पुढे जाणारी घाई, रस्त्यावरून निघणारी ऑफिसची गर्दी, आणि त्यांच्या हातात एक गरम कप.
"हीच जागा माझी फार आवडती होती," अनघा म्हणाली.
"निवृत्त होण्याआधी रोज इथून चहा घ्यायचे."
"मग तुम्ही पुन्हा इथे येत राहिला नाही का?"
"एकटीच? नाही रे! घरातले म्हणतात, एकटी बाई अशी उभी असली तर लोक काय काय बोलतात..."
हे ऐकून मुकुंद गप्प झाला.
त्यालाही माहित होतं – समाजाचं बोट उगाचच उठायला लागलं की ते थांबत नाही.
"तुम्ही घरी सांगता का, की दररोज लोकलने जाता?"
मुकुंदने विचारलं.
"हो सांगते. पण कुठे जातंय हे सांगितलेलं नाही.
त्यांना वाटतं मी जुने विद्यार्थी भेटते, वाचनालय जाते...
कधीकधी खरंच जाते.
पण खरं तर... ही ट्रेन, हा वेळ, हा प्रवास – या सगळ्यात काहीतरी आहे…"
ती थांबली. मग म्हणाली –
"कधी कधी वाटतं, आपण काही शोधत असतो, पण नेमकं काय हेच माहित नसतं."
मुकुंद हसला.
"माझ्या घरात सगळं आहे – मुलगा, सून, नातवंडं…
पण तरीही वाटतं, मी कुणालाच सांगू शकत नाही की रोज मला ही ट्रेन हवी असते."
"का?"
"कदाचित कारण, इथे मी 'मी' आहे."
दोघांचं हास्य त्या वाक्यावर थांबलं. आणि मग थोडा शांत क्षण.
चहा संपला. कप रिकामे झाले, पण मन मात्र भरलेलं वाटत होतं.
"उद्या पुन्हा हीच वेळ?" – अनघा
"हो, आणि बहुधा तोच चहा पण..." – मुकुंद
"पण एक फरक असेल..."
"काय?"
"आता रोजची ट्रेन एकटीची नसेल."
त्या दिवशी मुकुंद ऑफिसला गेला, पण मनात कुठंतरी त्या चहाच्या टपरीची, तिच्या त्या हळुवार नजरेची जागा होती.
त्याच्या आयुष्यात पहिल्यांदाच "एक सवय" इतकी प्रिय वाटत होती.
📘 अध्याय ४: खिडकीजवळची जागा
आज ट्रेन नेहमीपेक्षा थोडी उशिरा आली. मुकुंद नेहमीसारखा प्लॅटफॉर्मवर वेळेआधी पोहोचला होता.
त्याचं लक्ष दरवेळी तिथेच – त्या दुसऱ्या डब्याच्या खिडकीजवळच्या जागेकडे.
तिची जागा.
अनघा अजून आलेली नव्हती.
मनात एक क्षणभर काळजीची छाया.
"आज येणार नाही का ती?" – मनातल्या मनात विचार करत तो दर दोन मिनिटांनी गर्दीकडे पाहू लागला.
तेवढ्यात – ती आली.
तीच नेहमीची गोड स्मितहसू. केसांचा हलकासा गुच्छ पाठीवर सावरत, हलक्या रंगाची साडी नेसलेली.
मुकुंदच्या मनात एक नोंद झाली – आज तिच्या साडीचा रंग पिस्ता होता.
"थोडं उशीर झाला का?" तिने विचारलं.
"थोडंसंच," तो म्हणाला. "मी वाटच पाहत होतो."
गर्दीचा डबा, पण आज तिथं दोघं शेजारी बसले होते.
ती खिडकीजवळ – तिची आवडती जागा.
वाऱ्याची थोडीशी झुळूक, खिडकीतून दिसणारी धावती झाडं, आणि मधून मधून येणारे लोकलच्या शिट्ट्यांचे आवाज.
"तुम्हाला खिडकीजवळ बसायला का आवडतं?" मुकुंदने विचारलं.
अनघा थोडी विचारात गेली.
"माझ्या आयुष्यात एक बंद खिडकी होती... नवऱ्याच्या जाण्यानंतर ती कधीच उघडली नाही.
पण या लोकलच्या खिडकीतून काहीतरी मोकळं जाणवतं.
आपलं काहीही नसलेलं आकाश पण आपल्याला जवळचं वाटतं."
मुकुंद शांत झाला.
"तुमचं बोलणं म्हणजे कविता वाटतं कधी कधी," तो म्हणाला.
"कविता मी लिहीत नाही, पण मनात खूप असतात.
पण त्यांना कधी शब्द दिले नाहीत."
आज गप्पा जरा अधिक खोल गेल्या.
शब्द जास्त नव्हते, पण भावनांची जागा मोठी होती.
ट्रेन घाटकोपर पार करत होती.
लोक उतरून जात होते.
मात्र ते दोघं – आपल्याच जगात होते.
"कधी वाटलं आहे का – की आपण फार उशिरा भेटलो?"
अनघा शांतपणे बोलली.
मुकुंद थोडा वेळ गप्प राहिला.
"हो.
पण कधी कधी उशिरा भेटणारी माणसं आयुष्यात खोलवर टिकून राहतात."
तो म्हणाला.
तेवढ्यात स्टेशन आलं.
दोघं उतरले.
एकमेकांकडे पाहिलं.
"खिडकीजवळ बसायची जागा उद्या पुन्हा राखून ठेवा,"
अनघा हसून म्हणाली.
"तुमच्यासाठी नेहमी राखीव,"
मुकुंद.
त्या दिवशी खिडकीजवळून पाहिलेलं आकाश त्या दोघांनाही थोडं स्वतःचं वाटायला लागलं होतं.
📘 अध्याय ५: आवाजाच्या पलिकडचं नातं
मुंबईची लोकल ट्रेन ही एक विलक्षण गोष्ट आहे – रोज हजारो माणसं एकमेकांच्या शेजारी बसतात, उभे राहतात, तरीही पूर्ण अनोळखी राहतात. पण काही संबंध हे गर्दीच्या पलिकडे जातात. मुकुंद आणि अनघाचं नातं असंच होतं.
आजचा प्रवास नेहमीसारखाच होता. ट्रेनमध्ये उठणारा आवाज, डब्यांतील लोंबकळणारे हात, मोबाइलवर चाललेले संवाद... पण त्या सगळ्यांपासून वेगळं एक मूक नातं त्या दोघांमध्ये तयार होत होतं.
"आज तुमचं मन थोडं शांत नाहीये वाटतं," अनघाने विचारलं, तिची नजर खिडकीबाहेर होती, पण लक्ष मुकुंदकडे.
"हो... काल मुलग्याशी थोडंसं वैचारिक वादावाद झाला."
"कशावरून?"
"मी म्हणालो, आता मी निवृत्ती घेऊन रोज काही वेळ स्वतःसाठी ठेवणार आहे – त्यावर त्याचं म्हणणं, ‘बाबा, आता तुम्ही नातवंडांच्या अभ्यासात लक्ष घाला.’
कधी कधी वाटतं, माणूस स्वतःसाठी काहीच ठेवू नये का?"
अनघाने हलकंसं डोकं हलवलं. तिचा चेहरा गंभीर झाला.
"हाच प्रश्न मलाही वारंवार पडतो...
मी जर स्वतःसाठी एखादी गोष्ट केली, तर त्याचं अपराधभाव वाटू लागतं.
विधवा स्त्री जर एखादं नवीन पुस्तक वाचायला बसली, तर लोक म्हणतात ‘हिला किती वेळ मिळतो!’
पण मनातल्या रिकामपणाचं काय?"
त्या शब्दांनी मुकुंद गप्प झाला.
शब्द नसतानाही ती बोलत होती – आणि तो ऐकत होता.
"म्हणूनच ही ट्रेन आवडते," ती पुढे म्हणाली.
"इथे कुणी आपल्याला ओळखत नाही, तरी इथे आपण खरे असतो."
"तुम्ही खूप काही बोलता, आणि मी ते सगळं लक्षात ठेवतो,"
मुकुंदने हसून उत्तर दिलं.
"कधी लिहून ठेवलं आहे का?"
"नाही, पण आता वाटतं, हवं होतं."
ट्रेन आज थोडी संथ वाटत होती – की वेळच संथ होता, माहीत नाही.
त्यांच्या संवादात एक नवा सूर निर्माण झाला होता – जिथे नातं म्हणणं थांबतं, तिथे समजून घेणं सुरू होतं.
तिने त्याच्याकडे पाहिलं.
"तुम्ही लिहा ना – जे मनात आहे, ते सगळं. तुमच्या नजरेतून ही ट्रेन, हे आयुष्य."
"मी लेखक नाही..."
"पण तुम्ही अनुभवलेले क्षण कुणी अनुभवले आहेत का? मग ते तुमचं असणं हेच लेखन आहे."
स्टेशन जवळ आलं.
गर्दीतून बाहेर पडताना दोघांनी एकमेकांकडे केवळ एक हलकं मान हलवणं केलं.
पण त्या एका हलक्याश्या हावभावामध्ये 'मी आहे तुझ्यासोबत' असं स्पष्ट ऐकू येत होतं.
त्या दिवशी मुकुंदने पहिल्यांदा आपल्या जुन्या वहीत एक वाक्य लिहिलं:
"आज मी बोललो नाही... पण खूप ऐकलं."
📘 अध्याय ६: आठवणींच्या स्टेशनवर
मुकुंदला रविवारची सकाळ शांत आवडायची.
आज ऑफिस नव्हतं. पण त्याची सवय मात्र जुनीच होती – उठून आवरून टेबलजवळ बसायचं आणि वर्तमानपत्रात डोकं घालायचं.
पण आज त्याचं लक्ष वर्तमानपत्रात नव्हतं. त्याच्या नजरेसमोर सतत अनघाचं शांत, समजूतदार, हळवं चेहरं घोटाळत होतं.
त्याच्या मनात कालचा संवाद अजूनही ताजा होता – “तुम्ही लिहा ना…”
तो उठला. टेबलवर ठेवलेली एक जुनी वही उघडली.
पहिल्या पानावर लिहिलं:
"दररोज ती ट्रेन…!"
त्या दिवशी आठवणींच्या रेषा मागे फिरू लागल्या.
अनघा – ती पहिल्यांदा दिसली होती सीएसटी स्टेशनवर, त्या गर्दीत, एका कोपऱ्यात उभी, हातात पुस्तक होतं – "ग्रेस – पावसात एकटं चालताना"
त्याचं लक्ष त्या पुस्तकावर आधी गेलं आणि मग तिच्यावर.
ती वाचण्यात इतकी गुंग होती की ट्रेन आल्याचंही लक्षात आलं नाही.
त्यानेच आवाज दिला होता –
“तुम्ही ही ट्रेन घेणार असाल तर लागा आता धावायला…”
तीनं तेव्हा नुसतं हसून पाहिलं होतं.
त्या दिवसानंतर ती रोजच दिसू लागली.
कधी खिडकीजवळ, कधी दरवाज्याजवळ.
कधी पुस्तकात बुडालेली, तर कधी निवांत शांत.
मुकुंदने जाणवलं –
ही बाई वेगळी आहे. तिला कोणतंही प्रदर्शन नको, कोणतीही स्पर्धा नको.
फक्त... तिचं एक आंतरविश्व आहे – ज्यात ती दररोज उतरते.
एक दिवस तिच्याशी सहज संवाद झाला – पुस्तकावरून.
"‘ग्रेस’ खूप वाचता दिसतं?"
"हो… त्यांची कविता म्हणजे जणू निसर्गाचा शांत श्वास…"
त्या दिवसापासून दोघांतला गप्पांचा धागा तयार झाला.
आज त्या आठवणी मुकुंदच्या मनात पाझरत होत्या.
त्याने वही उघडली आणि लिहिलं:
"ती भेटते मला दररोज –
पण दर वेळेस ती नव्याने उलगडते.
तिच्या नजरेच्या शांततेत
मी माझं गुंतलेलं मन विसावतो..."
त्या संध्याकाळी त्याने पुन्हा स्टेशन गाठलं –
आणि ती तिथेच होती. हातात नवे पुस्तक.
ती हसून म्हणाली, “आज रविवार असून ट्रेन का पकडली?”
तो म्हणाला, “कधी कधी ट्रेन प्रवास नसतो, भेट असते.”
ती हलकं हसली. आणि दोघं त्या गर्दीत हरवून गेले…
📘 अध्याय ७: तिचं पत्र
लोकल ट्रेन आज वेळेवर होती. मुकुंद आणि अनघा दोघंही त्यांच्या नेहमीच्या जागी बसले होते. पण आज अनघा थोडी शांत होती. तिच्या चेहऱ्यावर थोडं गोंधळलेपणं होतं, जसं काही ती काहीतरी बोलायचं ठरवत होती, पण शब्द शोधत होती.
मुकुंदने हळूच विचारलं,
“सर्व ठीक आहे ना?”
अनघाने डोळे मिटले आणि सुस्कारा टाकला.
“हो… पण आज मी एक गोष्ट द्यायला आलेय.”
ती आपल्या बॅगेतून एक छोटं पाकीट काढून त्याच्या हातात ठेवते.
“हे काय आहे?”
“एक पत्र. माझं. तुमच्यासाठी. पण… ते घरी गेल्यावरच उघडा.”
मुकुंद काही बोलणार, तोवर ती म्हणाली,
“मी काही बोलू शकत नाही… पण लिहिता आलं. ते वाचाल, कदाचित कळेल.”
ट्रेन पुढं जात होती. खिडकीबाहेरच्या झाडांप्रमाणे त्याच्या मनात विचारांची झाडं हलत होती.
संपूर्ण प्रवासात आज फारसं बोलणं झालं नाही.
त्या रात्री मुकुंदने सावधपणे पाकीट उघडलं.
एक साधं पांढरं पान, नीटनेटक्या अक्षरात लिहिलं होतं…
प्रिय मुकुंदजी,
माफ करा.
कधीच थेट तुमच्याशी ‘प्रिय’ म्हणण्याचं धाडस केलं नाही, पण मनात अनेक वेळा म्हणते.
मी काही वेडी नाही, ना किशोरी – की उगाच भावनांमध्ये वाहून जाईन.
पण तुम्ही आयुष्यात जेव्हा आलात, तेव्हा नकळत एक मोकळी जागा मिळाली… जी मी कधीही स्वतःलाही उघड केली नव्हती.
आपण दोघंही विधुर-विधवा आहोत. आपापल्या जबाबदाऱ्या, आपले लहान मोठे संसार, आपल्याला जोडून ठेवतात… पण त्याच वेळी आपण एकमेकांना समजतो – न बोलता.
तुमच्या डोळ्यांत जेव्हा शांततेचं प्रतिबिंब दिसतं, तेव्हा मला माझं प्रतिबिंबही दिसतं.
मी तुम्हाला "प्रेम" म्हणू शकत नाही, कारण ते शब्द फारच हलके वाटतात आपल्या नात्यासाठी.
पण…
"सहवास" – हा शब्द खूप गूढ आणि खोल आहे.
मी फक्त एवढं म्हणू इच्छिते –
तुम्ही येणं…
माझं पुनः एकदा "जगणं" सुरु होणं होतं.
तुमची –
अनघा
मुकुंदाचं हृदय त्या पत्रात खोल उतरून गेलं.
ते शब्द जणू त्याच्या आत्म्यालाच स्पर्शून गेले होते.
त्याने त्या पत्राला छातीवर टेकवलं… आणि डोळे मिटले.
📘 अध्याय ८: एक कप चहा आणि शांत संध्याकाळ
दुसऱ्या दिवशी सकाळी ट्रेनमध्ये मुकुंदच्या हातात अनघाचं पत्र होतं. त्याने ते अनेकदा वाचलं होतं, पण दरवेळी वाचताना त्याच्या मनात काहीतरी नवीन हलतं होतं – जणू तिच्या एका वाक्यात अनेक अर्थ लपले होते.
सीएसटी स्टेशनवर ती नेहमीप्रमाणे उभी होती. पण आज तिच्या चेहऱ्यावर थोडा ओढा होता, थोडीशी संकोचाची छटा.
त्याने तिच्या नजरेला नजर दिली…
फक्त हसून म्हणाला, “माझ्याकडे एक अमूल्य भेट आली आहे काल.”
ती हसली, पण काही बोलली नाही.
ट्रेन सुटली.
त्या प्रवासात दोघांनी एकत्र गप्पा टाळल्या. काही क्षण शब्दांशिवाय जगायचे असतात…
ते फक्त "शब्दांशिवाय ऐकणं" शिकवत असतात.
स्टेशन जवळ येताच मुकुंद म्हणाला,
“आज… थोडा वेळ मिळेल का? एक कप चहा?”
अनघा थोडी विचारात पडली. मग हळूच मान हलवली.
स्टेशनबाहेरच्या चहावाल्याकडे दोघं चहा घेत बसले.
आवाजांच्या गोंगाटातून दूर, एक छोटासा निवांत कोपरा.
मुकुंद बोलला,
“तुमचं पत्र… खूप वेळा वाचलं मी.
कधी वाटलं की ते मीच लिहिलं असावं.”
अनघा शांत होती. मग म्हणाली,
“तुम्ही समजाल याची खात्री होती… म्हणून लिहिलं.”
तो म्हणाला,
“या नात्याला नाव नको. ते नाव दिलं की समाजात त्याचं किंमत कमी होते.
मला हे असंच नातं हवंय – नाव नसलेलं, पण हृदयात खोल रुतलेलं.”
अनघा म्हणाली,
“हो. नातं जे नाव न घेता जगता येतं, तेच खरं असतं.”
त्या चहाच्या कपामध्ये त्या दिवशी फारसं काही घडलं नाही…
पण एका शांत संध्याकाळी, दोन मनं हळूहळू एकत्र निवांत बसायला शिकत होती.
त्या भेटीनंतर मुकुंद रात्री वही उघडतो, आणि लिहितो:
"प्रेम म्हणजे शब्दांचं जाळं नाही,
ते आहे उपस्थितीची शांत कविता.
अनघा… तू आहेस.
आणि तेच पुरेसं आहे."
📘 अध्याय ९: आठवणींचा बाग
त्या रविवारी सकाळ उजाडली ती नेहमीसारखीच… पण मुकुंदच्या मनात काहीतरी वेगळं उसळत होतं. त्याने कपाटातून एक जुनी वही काढली – त्याच्या पत्नी सुजाता यांनी लिहिलेली काही पत्रं, काही जुन्या आठवणी. आज त्याला त्या सगळ्यांचं स्मरण झालं होतं – अनघाच्या पत्रामुळे.
कधी काळी तो एका स्त्रीचा नवरा होता, आणि आज तो अनघाचा ‘सहप्रवासी’ होता.
दुसऱ्या दिवशी ट्रेनमध्ये अनघा थोडीशी खुललेली होती.
तिने विचारलं, “कधी घरात गोंधळ वाटतो का? म्हणजे… सगळ्यांच्या मध्ये असूनही एकटं वाटणं?”
मुकुंद हसत म्हणाला,
“खूप वेळा. पण सवय झालीये आता. एकटे राहणं म्हणजे शांतता वाटते, पण खूप दिवसांनी ती शांतता एकटेपणात बदलते.”
अनघा डोळे मिटून म्हणाली,
“माझ्या खोलीत एक कोपरा आहे… जिथे फक्त माझं अस्तित्व राहतं. उरलेलं सगळं – जबाबदाऱ्या, वचनं, आठवणी.”
मुकुंद गडबडून गप्प झाला.
“माझ्या खोलीत एक छोटासा बाग आहे,” ती म्हणाली, “तिथे मी सुट्टीच्या दिवशी बसते. एखादं पुस्तक, एक कप चहा, आणि… एखादं हसू.”
त्याने विचारलं, “मला यायला जमेल का त्या बागेत?”
अनघा गोंधळली, पण लगेच शांतपणे म्हणाली,
“माझ्या बागेत फक्त आठवणी येतात… तुम्ही पण आठवणीच आहात ना आता?”
त्या संपूर्ण प्रवासात मुकुंदला एक गोष्ट समजली –
तिला गमावायचं नाही, पण तिला गाठायचंही नाही.
तिचं अस्तित्व हे फुलासारखं आहे –
खूप जवळ गेलं, तर सुकतं…
पण दूर राहिलं, तर दरवळतं.
त्या रात्री मुकुंदने पुन्हा लिहिलं…
"ती जवळ आली, पण हृदयाच्या सीमारेषेवर थांबली.
तिने मी म्हणालो, आणि मी तिचं म्हटलं –
पण नात्याला नाव दिलं नाही…
हीच आमची कथा."
📘 अध्याय १०: न बोललेली वाट पाहणे
मुंबईतील संध्याकाळी पावसाचे हलकेसे थेंब पडत होते. ट्रेन थोडी उशीराने आली होती. प्लॅटफॉर्मवर लोकांचा नेहमीचा गोंधळ होता. मुकुंद शांतपणे येऊन त्याच्या नेहमीच्या डब्यात चढला.
आज तिची वाट बघणं त्याला जरा जास्तच बेचैन करत होतं.
अनघा अजून आली नव्हती.
ट्रेन सुटली…
ती आली नाही.
त्याचं मन खाली उतरलं. कुठे गेली असेल? आज आलीच नाही का?
तो दिवसभर बेचैन होता. संध्याकाळी घरी जाऊन चहाच्या कपासोबत मनभर तिची आठवण आली.
मुलगा विचारतो, “बाबा, ठीक आहे ना?”
तो हसून म्हणतो, “हो रे… फक्त थोडा दमलोय.”
दुसऱ्या दिवशी पुन्हा ट्रेनमध्ये…
आणि हो! ती उभी होती… जणू काल काहीच घडलं नाही.
मुकुंद जवळ जातो आणि म्हणतो, “काल?”
अनघा थोडी लाजली आणि म्हणाली,
“हळदीकुंकवाचं कार्यक्रम होतं. घरात खूप बायकांचा गोंधळ होता. मुलगी म्हणाली, ‘आई तू थोडं थांब, सगळं मी करते.’
मग एक दिवस घरी राहिले.”
तो नुसतं मान हलवतो, पण त्याच्या डोळ्यांतले हसू तिला दिसतं.
ती म्हणते, “काहीतरी चुकलं का?”
तो म्हणतो,
“नाही. फक्त… सवय झालीये तुला बघायची. तू नसलीस की... रिकामं वाटतं.”
ती काहीच बोलत नाही. खिडकीबाहेर पाहत राहते.
मग हलकेच म्हणते,
“तुमचं नसणं पण लक्षात येतं मला.”
प्रवास संपतो. पण त्या एका छोट्याशा वाक्याने त्यांचा दिवस पूर्ण भरतो.
त्या रात्री मुकुंद लिहितो:
"तुझ्या अनुपस्थितीतसुद्धा तू माझ्यात आहेस.
भेटणं, बोलणं, हे तर निमित्त आहे.
खरं नातं तेच… जे नसतानाही सोबत राहतं."
📘 अध्याय ११: शब्दांच्या पलिकडले नाते
त्या दिवशी ट्रेनमध्ये दोघंही शांत होते. संवाद कमी, पण नजरा सतत एकमेकांकडे. मुंबईच्या गोंगाटातही त्यांचं नातं एक वेगळी शांतता बाळगत होतं. न बोलताही किती काही सांगता येतं, हे आज पुन्हा एकदा स्पष्ट झालं.
मुकुंदच्या हातात एक जुनी कादंबरी होती – व. पु. काळेंची. त्याने ती सहज उघडली आणि हळूच अनघाच्या दिशेने ढकलली.
ती वाचू लागली… जणू शब्द तिच्यासाठीच लिहिले होते.
"एकटेपणाचं दुःख नाही,
पण कोणीतरी न समजताच आपल्याला समजावं,
हीच आस आहे."
ती शांतपणे पानं उलटवत होती… पण डोळ्यांतून हलकीशी ओल झळकत होती.
ट्रेन घाटकोपरला पोहोचली. अनघा उठून म्हणाली,
“आज तू उतरशील का माझ्या बरोबर?”
मुकुंद थोडा थबकला, पण मग म्हणाला,
“हो… यावं वाटतं.”
त्या दोघांनी आज संपूर्ण लोकल प्रवास अधुरा ठेवला.
घाटकोपरच्या स्टेशन बाहेर आले, अनघा म्हणाली,
“इथे जवळच एक चहा स्टॉल आहे… फारसा खास नाही, पण माझा लाडका.”
ते दोघं तिथे गेले. प्लास्टिकच्या खुर्च्यांवर बसून एकत्र चहा घेत राहिले.
अनघाने एक बिस्कीट त्याच्यासमोर ठेवत विचारलं,
“तुम्ही खरंच एकटे राहता का?”
तो उत्तरला,
“लोक भरपूर असतात घरात… पण माझा संवाद फक्त त्या ट्रेनमध्ये सुरू होतो.”
ती मंद हसली.
“माझा संवाद त्या बागेत सुरू होतो… आणि संपतो तुमच्या नजरेत.”
त्या क्षणाला त्यांना कुठलाही शब्द नको होता. नातं आता शब्दांपलीकडे गेलं होतं.
मुकुंद मनात लिहून ठेवतो…
"ती नसतानाही तिची आठवण माझा आधार होती…
पण ती असताना, तिचं मौनच माझं उत्तर होतं."
📘 अध्याय १२: विसाव्याची जागा
त्या दिवशी ट्रेनमध्ये बसायला जागा नव्हती. दोघंही उभे होते—पण एकमेकांच्या शेजारी. मुंबई लोकलमध्ये उभं राहूनसुद्धा जर कुणाशी नातं प्रस्थापित झालं असेल, तर ती खूप खास गोष्ट असते.
अनघा थोडं हसून म्हणाली,
“माझं शाळेचं काम आज लवकर संपलं. मनात आलं – आपली ट्रेन लवकर पकडावी.”
तो विचारतो, “आपली ट्रेन?”
ती डोळ्यांत पाहून उत्तर देते,
“हो… आता ही ट्रेन ‘आपली’ झालीय ना?”
त्या एका वाक्याने मुकुंद स्तब्ध झाला. त्याच्या हृदयात काहीतरी हललं.
तो म्हणाला,
“कधी कधी वाटतं, आपण ही ट्रेन सोडली, की बरंच काही हातातून निसटेल.”
अनघा म्हणाली,
“म्हणूनच ही ट्रेन… म्हणजे एक ‘विसावा’ वाटतो. घरामधून कामाकडे, आणि कामातून परत घराकडे जाताना, हा एक मध्यबिंदू आहे – फक्त आपला.”
मुकुंद नकळत विचारतो,
“तुला असं वाटतं का की… आपण कधी हे नातं एका नावात गुंफू?”
ती हसते आणि म्हणते,
“नावं देणं म्हणजे चौकट घालणं. मला ते नको वाटतं.”
त्यादिवशी त्यांनी एकत्र घाटकोपर स्टेशनवर उतरायचं ठरवलं.
दोघंही गप्प, पण हळुवारपणे एकमेकांच्या चालीत चालत होते.
चहाच्या स्टॉलवर पुन्हा भेट झाली.
मुकुंद म्हणतो,
“आज वाटलं, की तू नसतीस, तर ही ट्रेनच ओकीबोकी झाली असती.”
अनघा थोडा वेळ थांबते आणि म्हणते,
“आज जर तू नसतास, तर मी ट्रेनच पकडली नसती.”
त्या रात्री मुकुंद त्याच्या वहीत लिहितो…
"नातं तेच, जे शब्दात बांधता येत नाही.
जे रोजसारखं वाटतं, पण रोज नवीन उमलतं."
📘 अध्याय १३: नजरेच्या पलीकडे
पुढील दिवशी मुकुंद ऑफिसला थोडा उशिरा निघाला. त्याला वाटत होतं की अनघा ट्रेनमध्ये भेटणार नाही. तरीसुद्धा त्याने नेहमीचा डबा गाठला. आणि जणू नशिबानेच, ती तिथेच होती… नेहमीच्या जागेवर.
ती त्याला पाहून म्हणाली,
"आज वाटलं, कदाचित आपण भेटणार नाही."
मुकुंद म्हणाला,
"माझंही तसंच वाटलं… आणि त्या कल्पनेने मन अगदी बेचैन झालं होतं."
ट्रेनने वेग घेतला. सीएसटीच्या दिशेने ती गडगडत होती, पण दोघं मात्र एका नजरेच्या संवादात अडकले होते.
तेवढ्यात अनघाच्या मोबाईलवर कॉल आला. तिची मुलगी होती – सासरी जरा गैरसमज झाले होते. आवाजात चिंता होती, पण अनघाने समजूतदारपणे संवाद केला.
कॉल संपल्यावर मुकुंदने विचारलं,
"सगळं ठिक आहे ना?"
ती हलकं हसली,
"ठिक होईल… पण या वयात सुद्धा आपल्याला कोणीतरी ‘मजबूत’ राहावं लागतं, ह्याचा त्रास होतो."
मुकुंद म्हणाला,
"आपल्याला कधी बोलून घ्यावंसं वाटतं… पण कोणी ऐकायला हवं ना."
ती त्याच्याकडे पाहून म्हणाली,
"म्हणून तर मी रोज ही ट्रेन पकडते."
घाटकोपरच्या स्टेशनवर उतरल्यावर दोघं थोडा वेळ निवांत पावलांनी चालत होते. चहाचा कप हातात होता, पण ओठांवर न बोललेली हजार वाक्यं होती.
मुकुंद म्हणतो,
"कधी वाटतं, आपण एकमेकांच्या आयुष्यात आलो नसतो, तर काय झालं असतं?"
अनघा थोडा वेळ शांत राहून म्हणते,
"शब्दांच्या पलीकडे जे नातं असतं… ते आपलं आहे. ते दुसरं कोणी समजू शकणारच नाही."
त्या रात्री मुकुंदने त्याच्या वहीत लिहिलं…
"ती रोज येते, शब्द न बोलता...
आणि माझं सगळं बोलून गेल्यासारखं वाटतं."
📘 अध्याय १४: एक दिवस विरुद्ध नियमान
त्यादिवशी मुकुंद ट्रेनमध्ये चढला, पण अनघा तिथे नव्हती.
पहिल्यांदा झालं, की तिची जागा रिकामी होती… आणि मनात एक विचित्र बेचैनी.
त्याचं लक्ष अजिबात ऑफिसच्या फायलींमध्ये लागत नव्हतं. ‘ती येणार का?’ हेच विचार मनात घोळत होते.
दुसऱ्या दिवशीही ती नव्हती. तिसऱ्या दिवशीसुद्धा नाही.
चार दिवस झाले. मुकुंदने तिचं नावही विचारलेलं नव्हतं, फोन नंबर तर दूरच.
तो स्वतःला समजावत राहिला – "ती एक प्रवासी आहे. तुझं नातं हे रोजच्या सहप्रवासापुरतं होतं."
पण आतून मात्र मन ओरडत होतं – "ती फक्त प्रवासी नव्हती!"
पाचव्या दिवशी तो हळूहळू ट्रेनमध्ये चढला. मनात आशा नव्हती. डोळे तिची जागा पाहतच होते.
…आणि तिथे ती होती.
ती शांत बसलेली होती – चेहरा थोडा थकलेला, पण डोळ्यात पाहिलं… आणि मुकुंदला समजलं – तीही त्याला मिस करत होती.
तो तिच्याजवळ जाऊन बसला.
अनघा म्हणाली,
"सॉरी. आई आजारी होती. सातार्याला जावं लागलं अचानक. काही कळवूही शकलो नाही."
मुकुंद काहीच बोलला नाही. फक्त हसून म्हणाला,
"आज ट्रेन पुन्हा पूर्ण वाटली."
ते दोघं खूप वेळ गप्प होते. आणि मग मुकुंदने विचारलं –
"कधी कधी वाटतं, आपण नियमांपेक्षा भावनांचं ऐकायला हवं."
अनघा म्हणाली,
"हो, पण आपण पिढी आहोत, जी नियम पाळत प्रेम करत राहिली."
तो म्हणाला,
"कदाचित म्हणूनच हे प्रेम अधिक गहिरं वाटतं."
त्या रात्री मुकुंदने लिहिलं…
"प्रत्येक दिवसात तिची अनुपस्थिती,
इतकी मोठी जागा घेऊन जायला लागलीय…"
📘 अध्याय १५: आठवणींचा चहा
चेंबूर स्टेशनवर आज गारवा होता. भल्या सकाळी सायंकाळासारखं वाटत होतं. मुकुंद आणि अनघा नेहमीप्रमाणे त्या चहा स्टॉलजवळ भेटले. दोघांच्या चेहऱ्यावरही एक हलकं स्मित होतं—जणू ही एक सुंदर सवय बनून गेली होती.
अनघा म्हणाली,
"आज तुला काहीतरी दाखवायचं होतं."
ती पर्समधून एक जुना फोटो काढून त्याच्यासमोर ठेवते.
मुकुंदनं पाहिलं—ती होती, तिचे दिवंगत पती, आणि लहानगी मुलगी. फोटो जरा फिकट झालेला, पण त्यातल्या नजरा अजूनही जिवंत वाटत होत्या.
"हा फोटो पाहिल्यावर मला आठवलं… आपल्या आठवणी देखील कधी काळवंडतात, पण त्या मनात कायम रंगीत राहतात," ती म्हणाली.
मुकुंद थोडा वेळ शांत होता. मग हळूच म्हणाला,
"मीसुद्धा ठेवून दिला आहे एक फोटो… माझ्या लग्नाच्या दिवशीचा. बऱ्याच वेळा पाहत बसतो, पण आता तो फक्त एक आठवण राहिला आहे… ती सजीव भासणारी, पण दूर गेलेली."
अनघाने त्याच्या हातावर हलकीशी थाप दिली,
"आठवणी दुखावतातही… पण कधी कधी त्या आपल्याला आधारही देतात."
तेवढ्यात ट्रेन आली. दोघं आत गेले. आज त्यांनी खिडकीजवळची जागा निवडली.
मुंबईच्या धावत्या दृश्यात त्यांचं नातं स्थिर होत चाललेलं. एकमेकांसोबत निवांत बसता बसता ते दोघं स्वतःत हरवत गेले.
अनघा म्हणाली,
"कधी वाटतं, आपण एकाच झाडाच्या दोन फांद्या आहोत. वेगळ्या वाटल्या तरी मूळ एकच."
मुकुंद म्हणाला,
"आणि कोणतीही वादळं आली, तरी ते झाड उभंच राहणारं."
त्या रात्री मुकुंदने लिहिलं…
"ती आठवण दाखवते,
आणि मी माझं मन उघडतो…
हे नातं शब्दांशिवाय चालतं,
तरीही त्यात सगळं बोलून झालेलं असतं."
📘 अध्याय १६: “शब्द नसलेलं पत्र”
त्या दिवशी मुकुंदनं तिच्यासाठी काहीतरी वेगळं केलं होतं. त्यानं तिच्यासाठी एक पत्र लिहिलं होतं… पण ते तिला देता येईल का, याबद्दल तो साशंक होता.
पत्रात शब्द होते – पण ते कोणालाही सहज समजतील असे नव्हते.
ते एक "मौनाचं पत्र" होतं – जिथे शब्दांतून न बोलताही खूप काही सांगितलं गेलं होतं.
लोकल ट्रेन सुरू झाली. अनघा शेजारी बसली. दोघांनी एकमेकाला हसून "गुड मॉर्निंग" केलं, आणि मग खिडकीतून बाहेर पाहत शांत राहिले.
मुकुंदच्या हातात ती पिवळसर वही होती. अनघाने ती पाहिली.
"काय आहे त्या वहीत?" ती विचारते.
"फक्त काही शब्द… जे मी स्वतःलाही नीट सांगू शकत नाही," तो हसत म्हणाला.
ती हळूच म्हणाली,
"कधी कधी असे शब्दच आपल्याला आपलं खरं सांगतात."
त्याने ती वही तिच्या हातात दिली.
"वाचशील का? नको वाटलं तर फेकून दे… पण हे मनात फार दिवस ठेवलं होतं."
अनघानं ते पत्र घेतलं, आणि मुकुंदच्या डोळ्यांत पाहिलं. मग दोघं गप्पच राहिले.
त्याच संध्याकाळी घरी जाताना तिने ते पत्र उघडलं. त्यात लिहिलं होतं:
"*अनघा,
दररोजचं हे सहप्रवासाचं नातं –
कधीच नाव दिलं नाही आपण याला,
पण मनात ते फार खोल रुजलं आहे…
तू काहीच बोलली नाहीस कधी,
मीसुद्धा मौन ठेवत गेलो.
पण प्रत्येक स्टेशनवर तुझ्या डोळ्यातली वाट पाहणं,
प्रत्येक चहाच्या घोटामागचं सवयीचं स्नेह,
आणि प्रत्येक वेळी तुझा शेजारी बसण्याची आस…
हे सगळं काही तरी सांगतं होतं.
तू वाचशील का हे?
कदाचित नाही.
पण मी लिहिलं… कारण हे मौन आता झेपत नव्हतं.*"
पत्र संपलं… पण डोळ्यांत ओल आलं होतं.
अनघा ओठांवर स्मित घेऊन खिडकीतून पाहत राहिली… मनातलं काहीतरी हलल्यासारखं वाटलं.
📘 अध्याय १७: "डोळ्यांतलं उत्तर"
दुसऱ्या दिवशी सकाळ. नेहमीसारखीच गर्दी, नेहमीचाच रस्ता, पण आज मुकुंदच्या मनात एक वेगळीच अस्वस्थता होती. त्याने पत्र दिलं होतं… पण तिचं उत्तर?
अनघा वेळेवर आली. तिचा चेहरा शांत होता… पण डोळे काहीतरी बोलत होते.
मुकुंदनं हसत विचारलं,
"आज चहा नाही का?"
ती म्हणाली,
"आज चहा मी देते."
आणि हातात तिचा स्वतः बनवलेला डब्बा होता – स्टीलच्या छोट्याशा टंब्यात कटिंग चहा.
मुकुंदने त्याकडे पाहिलं. आश्चर्य आणि आनंद एकत्रच झळकत होते.
"हे म्हणजे…?"
अनघा फक्त हसली. तिच्या डोळ्यांत एक अलगच चमक होती.
"त्या पत्रात तू शब्द लिहिलेस… मी त्याचं उत्तर चहात घालून आणलंय."
ट्रेन आली. दोघं आत गेले. आज दोघांच्या जागा अगदी खिडकीशेजारी होत्या – नेहमीसारख्या. मुकुंदच्या मनात शंभर विचार चालू होते – "तिने वाचलंय म्हणजे… पण ती काहीच बोलत का नाही?"
अनघा मात्र निवांत होती. ती बाहेर पाहत होती आणि दरवेळी मुकुंदकडे नकळत बघत होती.
थोडा वेळ शांततेत गेला. नंतर मुकुंद हळूच म्हणाला,
"कधी वाटतं, या ट्रेनमधून उतरावं आणि थेट काहीतरी बोलून टाकावं."
अनघा म्हणाली,
"कधी वाटतं, ही ट्रेन थांबूच नये. नाहीतर बोलायच्या आधीच सगळं संपून जाईल."
मुकुंद शांत झाला.
त्या दिवसाच्या शेवटी मुकुंदनं पुन्हा आपल्या वहीत लिहिलं…
"तिने काहीही बोललं नाही…
पण आज चहा तिच्या हातून आला.
शब्द नव्हते… पण तिच्या डोळ्यांत उत्तर होतं."
📘 अध्याय १८: "गर्दीत हरवलेले क्षण"
मुंबईच्या लोकल ट्रेनमध्ये "गर्दी" ही फक्त जागेची नाही, ती मनांचीही असते. त्या दिवशी स्टेशनवर चढणाऱ्या-उतरणाऱ्यांच्या गर्दीत मुकुंद आणि अनघा वेगळ्या डब्यांत गेले.
एक न बोललेलं हसू हरवलं, एक सवयीची साथ हरवली.
मुकुंदने डब्यात चढून आजूबाजूला पाहिलं… अनघा कुठेच नव्हती.
अनघा सुद्धा तसंच करत होती… आणि मग दोघंही आपापल्या डब्यात गप्प.
तो प्रवास असा पहिल्यांदाच वाटला — "अपूर्ण".
शेवटी दोघं सीएसटी स्टेशनला उतरले, आणि समोरासमोर आले.
दोघं काहीच बोलले नाहीत. फक्त नजर नजर भिडली…
अनघा हळूच म्हणाली,
"कधी वाटतं… आपलं नातं हे गर्दीत हरवलेलं गाणं आहे… जे दोघांनाही आठवतं, पण पूर्ण आठवत नाही."
त्यांनी सोबत चहा घेतला. मुकुंद म्हणाला,
"आपण रोजच्या सवयीने इतके जवळ आलोय… की एखादा दिवस जर वेगळा गेला, तर वाटतं काहीतरी हरवलंय."
अनघा फक्त हसली.
"हरवतंय… पण गवसतही आहे. प्रत्येक भेटीत… पुन्हा नव्याने."
त्या रात्री मुकुंदने पुन्हा वहीत लिहिलं…
"गर्दी होती… पण तिची उणीव अधिक जाणवली.
ती भेटली शेवटी, पण बोलणं नव्हतं तितकं महत्त्वाचं…
नजर भेटली, तेवढंच पुरेसं होतं त्या क्षणी."
📘 अध्याय १९: "अनपेक्षित निमंत्रण"
त्या संध्याकाळी मुकुंद आपल्या घरी पोहोचला, तर दरवाज्यावर एक निमंत्रण होतं. घरातला सर्वजण गडबडीत होते – कारण त्याच्या नातवाच्या बारशाचं आयोजन होतं होतं.
ते पाहून त्याचं मन एकदम आनंदी झालं. पण कुठे तरी… काहीतरी अधुरं वाटत होतं.
दुसऱ्या दिवशी ट्रेनमध्ये अनघा आलीच नव्हती.
मुकुंद थोडासा अस्वस्थ झाला.
"आज तिला काही झालं तर नाही ना?… का फक्त चुकली असेल?"
तो दिवसभर बेचैन होता.
रात्री तो फोन घेऊन बसला — तिचा नंबर नव्हता.
"इतके दिवस जवळ आलो… पण एक फोन नंबरही नाही!"
दुसऱ्या दिवशी ती आली. शांत, नेहमीसारखी. पण चेहऱ्यावर थोडं थकल्यासारखं.
मुकुंद म्हणाला,
"काल… वाट पाहिली तुझी. एकटेपण खूप जाणवलं."
अनघा ओठावर हसू घेऊन म्हणाली,
"काल शाळेत एक मुलीच्या पालकांनी बोलावलं होतं. तिला गाईड करायला. वेळ निघून गेला."
मुकुंद हळूच विचारलं,
"कधी वेळ मिळाला तर… या माझ्या घरच्या छोट्याशा समारंभाला येशील का?"
ती थबकली. तिच्या डोळ्यांत थोडं संकोच… थोडं आश्चर्य… आणि थोडा ओलावा.
"मी विचार करीन," एवढंच बोलून ती ट्रेनच्या खिडकीकडे वळली.
त्या रात्री मुकुंदने वहीत लिहिलं…
"आज मी पहिल्यांदा तिच्याशी काहीतरी 'आपलं' शेअर केलं…
तिचं उत्तर नकारात्मक नव्हतं, पण स्पष्टही नव्हतं.
कधी कधी... 'मी विचार करीन' हेच प्रेमाचं सगळ्यात जास्त हळवं उत्तर असतं."
📘 अध्याय २०: "कौटुंबिक मर्यादा"
मुकुंदच्या घरातले सर्वजण बारशाच्या तयारीत मग्न होते. मुलगा, सून, शेजारी, आणि त्याचे मित्र — सगळे एका आनंदी उत्साहात.
तो मात्र एका विचाराने गुंतलेला —
"अनघा येणार का? येईल का ती या सगळ्या गर्दीत, माझ्या आयुष्याच्या दुसऱ्या वर्तुळात पाऊल ठेवायला?"
दुसरीकडे, अनघा आपल्या घरी बसून मुकुंदच्या आमंत्रणाचा विचार करत होती.
ती एकटीच राहत होती, पण शेजारच्या मावशी, पुतण्या, भाची... सगळे अधूनमधून विचारपूस करीत.
"अगं, काय झालं? इतकी गप्प का आहेस?" – शेजारीण विचारते.
अनघा फक्त एक मंद हसू देते.
मनात एक द्वंद्व सुरु असतं —
"मुकुंदच्या निमंत्रणाचा अर्थ काय?
तो फक्त सौजन्याने बोलतोय का?
का त्याचं मन खरंच माझ्याकडे ओढलं जातंय?"
बारशाचा दिवस उजाडतो.
मुकुंद तिला पाहत राहतो — प्रत्येक वेळेस दरवाज्याकडे नजर जात राहते…
पण ती येत नाही.
त्याचं मन थोडं उदास होतं. पण चेहऱ्यावर तो काहीच दाखवत नाही.
रात्री, जेवण झाल्यावर तो एकटाच गच्चीवर जातो.
हातात वही घेतो...
"ती आली नाही.
कदाचित मी अपेक्षा केली, जे अपेक्षित नव्हतं.
पण तरीही... वाट पाहतो आहे — उद्या ती ट्रेनमध्ये असेल का याची."
दुसऱ्या दिवशी, लोकल ट्रेनमध्ये तो जागेवर बसलेला. डोळे दरवाज्याकडे.
ती येते.
शांत, नेहमीसारखी. त्याच्याकडे बघते, आणि म्हणते…
"काल नाही येता आलं… पण मनाने तिथे होते."
मुकुंदच्या डोळ्यांत अचानक हलकीशी पाण्याची धार चमकते…
तो म्हणतो,
"बस्स… एवढंच पुरेसं आहे."
📘 अध्याय २१: "नकळत स्वीकृती"
दिवस जात होते.
प्रत्येक सकाळ एक नवा प्रवास घडवत होती — सीएसटीकडे धावणारी लोकल ट्रेन, त्यात तोच डबा, तोच कोपरा... आणि त्या दोघांचा एक अघोषित हक्काचा तास.
अनघा आणि मुकुंद — दोघंही बोलत होते आता अधिक मोकळेपणाने.
आता संवादात थोडी आपुलकी होती, थोडं चिडवणंही, आणि — नकळत एक स्वीकार.
त्या दिवशी मुकुंदने आपल्या खिशातून एक पुस्तक काढलं.
“तुझ्यासाठी,” तो म्हणाला.
अनघा थबकली.
“कसचं पुस्तक?”
“तू म्हणाली होतीस ना, गदिमा तुला खूप आवडतात... हे त्यांचं जुने संकलन आहे. माझ्या संग्रहातलं. आता तू ठेव.”
अनघा काही क्षण काहीच बोलली नाही. पुस्तक घेताना तिचे हात थरथरत होते.
"मुकुंद… मला इतक्या वर्षांत कुणी काही दिलं नव्हतं…"
त्याचं मन स्तब्ध झालं.
दिवस जसजसे पुढे सरकत होते, त्यांचं नातंही हळूहळू आकार घेत होतं.
पण तरीही, ते दोघंही बोलून काहीच कबूल करत नव्हते.
कधी एका लांबकट नजरेत, कधी एका शांत खांद्यावर डोकं टेकवण्याच्या विचारात — त्यांच्या नात्याची व्याख्या तयार होत होती.
त्या दिवशी ट्रेन उशिरा होती. दोघंही प्लॅटफॉर्मवर उभे होते.
शेजारी एक तरुण जोडपं हातात हात घालून उभं होतं.
अनघा म्हणाली,
“आजकालचं प्रेम फार थेट असतं, नाही का? आपल्याकडे इतकं सरळसोट काहीच नव्हतं.”
मुकुंद हसून म्हणाला,
“आपलं प्रेम अजूनही चालतंय — ते वेगात नाही, पण थेट मनात पोचतंय.”
अनघाच्या डोळ्यांत ओल आली.
ती काही बोलली नाही, पण मुकुंदने जाणलं — आज तिने ‘हो’ म्हटलंय.
त्या रात्री त्याने वहीत लिहिलं…
"आज ती काही बोलली नाही… पण तिच्या न बोलण्यात सगळी उत्तरं मिळाली.
कधी कधी प्रेम स्वीकारावं लागत नाही — ते जगावं लागतं."
छान! आता कथा एका नव्या टप्प्यावर येते — जिथे शांतपणे जपलेली भावना अचानक समाजाच्या नजरेत येण्याचा धोका निर्माण होतो…
📘 अध्याय २२: "कुटुंबाच्या नजरा"
त्या दिवशी शनिवार होता. ट्रेन नेहमीपेक्षा रिकामी होती.
मुकुंद आणि अनघा एकाच बाकावर, खिडकीतून मुंबईचा झगमगता चेहरा पाहत बसले होते.
तेवढ्यात मुकुंदचा मुलगा सिद्धार्थ ट्रेनमध्ये चढला — अनपेक्षितपणे.
त्याने वडिलांना पाहिलं… अनघालाही.
ती त्याच्याशी बोलत होती, हलकी हसू देत होती…
सिद्धार्थ काहीच बोलला नाही, फक्त काही क्षण नजर टाकून पुढच्या डब्यात गेला.
मुकुंदचा चेहरा एकदम गंभीर झाला.
अनघा ने जाणलं, पण तिने विचारलं नाही.
घरी गेल्यावर मात्र मुकुंद फार अस्वस्थ होता.
त्याच रात्री सिद्धार्थ म्हणाला –
"बाबा, ती बाई कोण होती?"
मुकुंद काही क्षण शांत. मग म्हणाला,
"मित्र आहे… ट्रेनमध्ये ओळख झाली."
"फक्त ओळख?"
"हो…" – आणि तो विषय तिथेच संपला.
पण मुकुंदला समजलं — गोष्टी आता पूर्वीसारख्या राहणार नाहीत.
दुसऱ्या दिवशी ट्रेनमध्ये अनघा आली, पण आज काही तरी वेगळं होतं.
ती म्हणाली,
“काल तुझा मुलगा दिसला…”
मुकुंद हसून म्हणाला,
“हो, त्याने विचारलं… मी सांगितलं, तू एक चांगली मैत्रीण आहेस.”
“हे खरंच आहे का?” — अनघाचा प्रश्न एका खोल भावनेतून उमटला.
मुकुंदने तिच्या डोळ्यांत पाहिलं.
"तू मला काय आहेस, हे सांगण्याचं धाडस अजून माझ्याकडे नाही अनघा…
…पण जे आहे, ते तू जाणतेस."
त्या दिवशी दोघं जरा शांत होती.
ती ट्रेन एका जुन्या पूलावरून जात होती — जिथून अरबी समुद्र दिसायचा.
मुकुंद खिडकीतून दूर आकाशाकडे पाहत म्हणाला…
"कधी कधी, आपल्या भावना दुसऱ्यांना कळल्यात की त्या नकळत बदलतात…
पण जिथे शब्द नसेल, तिथे नातं जपलं जातं."
अनघा डोकं हलवत होती.
ती म्हणाली…
“आपण पुन्हा सुरुवातीसारखं वागूया का?
…शब्दांपासून दूर… फक्त नजरेतून बोलणं?”
मुकुंदने मान डोलावली.
“हो… आणि तेच आपल्या नात्याचं खरं सौंदर्य.”
📘 अध्याय २३: "खाली आलेली खिडकी"
गेल्या काही महिन्यांपासून प्रत्येक सकाळ मुकुंदसाठी एका नव्या जगाची दारं उघडत होती — लोकल ट्रेन, तिचा आवाज, गर्दीतला तो कोपरा… आणि तिथं बसलेली अनघा.
पण आज काहीतरी वेगळं होतं.
अनघा नव्हती.
मुकुंदने काही वेळ वाट पाहिली.
दर स्टेशनला तिची नजर शोधली…
गर्दीत अनेक चेहेरे दिसले, पण ‘ती’ नव्हती.
दुसऱ्या दिवशीसुद्धा ती नव्हती.
तिसऱ्या दिवशीपण.
आता मुकुंदचं मन बेचैन होऊ लागलं.
ती ठरवून टाळतेय का? की काही घडलंय?
शेवटी त्याने तिच्या जुन्या सांगितलेल्या शाळेचा पत्ता शोधला.
शनिवार होता. मुकुंद पहिल्यांदाच चेंबूरला तिच्या शाळेकडे गेला.
शाळेच्या गेटबाहेर उभा होता…
त्याचं मन प्रचंड धडधडत होतं.
एका बाईकवरून एक शाळेची शिक्षक बाई आली.
त्याने विचारलं,
“माफ करा, इथे अनघा देशपांडे मॅडम…?”
ती बाई थोडी वेळ थांबून म्हणाली,
“ओह… त्यांनी काही दिवसांपासून रजा घेतलीये. बहुतेक त्यांना तब्येतीचा त्रास आहे म्हणे.”
मुकुंदचे पाय एका क्षणात ढिले झाले.
तिच्या तब्येतीला काही झालंय?
तो दिवस त्याने घरात शांततेत घालवला.
रात्री वही उघडली आणि लिहिलं…
"जी व्यक्ती रोज तुमच्या आयुष्यात असते, तिचं एक दिवस न दिसणं… हाच खरा दुःखाचा अर्थ असतो.
ती नव्हती… पण तिचं नसणं आज प्रत्येक क्षणात जाणवत होतं."
चौथ्या दिवशी ट्रेनमध्ये मुकुंद पुन्हा त्या जागेवर बसला.
खिडकीतून पाहत होता, पण नजरेत चमक नव्हती.
तेवढ्यात त्याच्या शेजारी कोणीतरी हळूच बसलं.
अनघा.
ती दिसली. शांत चेहरा. किंचित थकवा. पण डोळ्यांत ओळखीचं हास्य.
“सॉरी… थोडं आजारी होते,” ती म्हणाली.
मुकुंद काहीच बोलला नाही. फक्त तिच्याकडे पाहत राहिला.
थोड्या वेळाने तो म्हणाला,
“माझ्या जगात तू रोज यावं, असं वाटतं… पण जेव्हा तू नसतेस, तेव्हाच कळतं, तू किती आहेस.”
अनघा काही क्षण स्तब्ध राहिली.
पण मग म्हणाली…
“कधी कधी नातं खरंच असल्याचं जाणवण्यासाठी थोडं हरवलेलं असणं गरजेचं असतं.”
📘 अध्याय २४: "पहिल्यांदा घरी"
मुकुंदच्या घरात आज सगळीकडे गोंधळ, हसणं, खेळ, आणि गोडाधोडाचा सुगंध भरून राहिलेला होता.
त्याच्या नातवाचा वाढदिवस.
सून, मुलगा, नातवंडं — सगळ्यांनी घर सजवलं होतं. पण मुकुंदच्या मनात एक वेगळीच धडधड सुरू होती.
आज अनघा घरी येणार होती.
ती घरी कधीच आली नव्हती.
केवळ ट्रेन, चहाची टपरी, किंवा पुस्तकांचं दुकान — एवढंच त्यांचं विश्व होतं.
पण आज ती त्याच्या ‘खऱ्या’ जगात पाऊल ठेवणार होती.
सूनने विचारलं,
“बाबा, अनघा मॅडम येणार आहेत ना? मी खूप ऐकलंय त्यांच्या बद्दल…”
मुकुंद थोडंसं संकोचून म्हणाला,
“हो… पण फक्त मित्र म्हणून बोलावलंय.”
सूनने डोळे मिचकावले,
“म्हणजे अजून ‘फक्त मित्र’च आहात?”
आणि हसून आत गेली.
संध्याकाळ झाली.
दारे उघडली होती, मेजवानी सुरू होती…
अनघा आली.
साधा, पांढराशुभ्र साडीतील शांत रूप.
तिचं येणं काहींना थोडं वेगळं वाटलं. पण मुकुंदच्या नजरेत फक्त समाधान होतं.
“या… अनघा मॅडम,” त्याच्या सूनने अगदी आपुलकीनं म्हटलं.
अनघा थोडी लाजली. पण घरातली उब तिच्या मनात उतरू लागली.
नातवाचा केक कापला गेला.
सगळे टाळ्या वाजवत होते.
त्याच वेळी मुकुंद आणि अनघा गच्चीवर गेले. शांत बसले.
तिने विचारलं,
“इतकं सगळं सुंदर आहे… पण मी इथे योग्य वाटते का?”
तो म्हणाला,
“तू तिथे बसतेस म्हणूनच माझं हे घर पूर्ण वाटतं. नाहीतर हे सगळं केवळ व्यवस्था आहे.”
अनघा एक क्षण थांबून म्हणाली,
“माझंही मन म्हणतं — ही जागा माझीच आहे… पण शब्दांनी न सांगता, केवळ मनानं मान्य करून राहायला हवं.”
त्या रात्री मुकुंदने पुन्हा वही उघडली…
"जेव्हा ती माझ्या घरात होती, तेव्हा वेळच थांबलेला वाटला.
काही माणसं शब्दांशिवाय प्रेम देतात — त्यांच्या अस्तित्वाने."
📘 अध्याय २५: "तुझ्या नजरेत मी"
मुंबईतील एका वृद्धांसाठी आयोजित सांस्कृतिक कार्यक्रमात, मुकुंद आणि अनघा यांची नावं सहभागी सदस्यांमध्ये आली होती.
"Senior Citizens’ Poetry & Music Evening" – असं त्या कार्यक्रमाचं नाव होतं.
मुकुंदनं निवेदन करावं, आणि अनघानं एक जुनी कविता वाचावी, असा प्रस्ताव आयोजकांनी दिला.
दोघांनीही मान्य केलं. पण मनाच्या खोल कुठेतरी, एक वेगळी धडधड सुरू होती.
कार्यक्रमाचा दिवस उजाडला.
छोटंसं सभागृह, दिव्यांच्या मऊशार झगमगीत रेषा, श्रोत्यांची उत्सुक नजर...
मुकुंद निवेदन करताना पूर्ण सहज होता — त्याचं स्वर प्रगल्भ, शब्दांमध्ये मोकळेपणा, आणि चेहऱ्यावर आत्मविश्वास.
मग अनघाचं नाव घेतलं गेलं...
“आता आपल्या समोर येत आहेत अनघा जोशी — ज्या कविता वाचतात, तशाच शांतपणे प्रेम जगतात…”
संपूर्ण हॉल एक क्षण थांबला.
अनघा हळूच स्टेजकडे गेली, हातात पुस्तक घेतलं, आणि म्हणाली —
“ही कविता त्या सगळ्यांसाठी — ज्यांनी प्रेम अनुभवलं, पण त्याला कधीही नाव दिलं नाही…”
कविता संपली. लोकांनी टाळ्या वाजवल्या.
पण मुकुंदचं मन मात्र… हलून गेलं होतं.
पहिल्यांदाच त्याने अनघाला त्या नजरेने पाहिलं —
फक्त एक मैत्रीण नाही,
ती त्याचं प्रतिबिंब होती.
ती त्याच्या आयुष्यातील शांत आनंद होती.
कार्यक्रम संपल्यावर श्रोत्यांपैकी एका वृद्ध महिलेनं अनघाला विचारलं:
“तुमचं आणि मुकुंद सरांचं नातं… अगदी काहीसं कवितेसारखं आहे ना?”
अनघा हसली. काहीच न बोलता.
मुकुंद दूर उभा होता. त्याच्या चेहऱ्यावर एक हलकीशी लाज आणि समाधान होतं.
त्या रात्री दोघं स्टेशनवर एकत्र उभं होते. ट्रेन येणार होती.
अनघा म्हणाली,
“आज लोकांनी आपल्याला एकत्र पाहिलं… आणि काहीच विचारलं नाही, तरी सगळं समजलं.”
मुकुंद म्हणाला,
“कारण लोकांना शब्द नको असतात, भावना पुरेशा असतात.”
तो तिच्या शेजारी शांत उभा होता. आवाजात एक सौम्यता होती…
"तू कधी सांगितलं नाहीस की तू माझी आहेस… पण जेव्हा इतरांनी विचारलं, तेव्हा मला स्वतःहून सांगावंसं वाटलं."
📘 अध्याय २६: "क्षणभराचं संपूर्ण आयुष्य"
मुंबईतील एका संध्याकाळी, मुंबईकरांना सवयीचं असलेलं एक दृश्य घडलं —
धावणारी ट्रेन, गर्दीने भरलेली, आणि कोसळणाऱ्या पावसात हरवलेले आवाज.
मुकुंद त्या दिवशी घाईत होता.
कंपनीत एक महत्वाचं सादरीकरण संपवून तो CST स्टेशनकडे धावत निघाला.
अनघा आज यायची होती, हे त्याला ठाऊक होतं.
ट्रेन सुटायला अवघे दोन मिनिटं उरलेले.
तो जिन्यावरून उतरत असतानाच… एक हलका धक्का, आणि पाय घसरला.
मुकुंद थेट जमिनीवर.
लोकांनी पटकन उचललं, पण डावा पाय दुखावला होता.
कुणीतरी तातडीनं ऑटो बोलावला आणि त्याला नजीकच्या इस्पितळात दाखल केलं.
त्या दिवशी, ट्रेनमध्ये अनघा एकटीच होती.
ती मुकुंदला शोधत होती — नजरेने, विचारांनी… पण मुकुंद नव्हता.
घरी गेल्यावर मोबाईलवर एक मेसेज आला — “मुकुंद जोशी – केईएम हॉस्पिटल – Left leg fracture”
दुसऱ्या दिवशी सकाळी ती इस्पितळात पोहोचली.
तो बेडवर शांतपणे पडलेला.
अनघाला पाहून त्याचं चेहरा उजळला.
"तु आलीस…", त्यानं हलक्या आवाजात म्हटलं.
"तुला काहीही न सांगता गायब होण्याची सवय आहे का तुला?"
अनघाचा आवाज शांत होता, पण डोळ्यांत काळजी.
"माफ कर… पण पडणं हे काही मी प्लॅन केलं नव्हतं."
काही क्षण शांततेत गेले.
अनघा त्याच्या खांद्याजवळ बसली.
हळूच त्याच्या हातावर हात ठेवला…
“कधी वाटतं, आपण प्रत्येक क्षण वाचवून ठेवतो पुढच्या वेळेसाठी… पण आयुष्य काही वेळा पुढची वेळ देतच नाही.”
मुकुंद फक्त तिच्याकडे पाहत राहिला.
“हे नातं… तसं आहे का रे आपलं?” ती म्हणाली.
तेव्हा मुकुंद पहिल्यांदा स्वतःला परवानगी दिली बोलायची.
“हो… हे नातं आहे. नाव नको, ओळख नको…
पण तुझ्या अस्तित्वाशिवाय अधुरं वाटतं.
आणि आता समजलं, की तुला हरवण्याची भीती… ती प्रेमातली खरी कबुली असते.”
अनघा काही क्षण शांत राहिली.
मग म्हणाली,
“माझ्यासाठीही, तू फक्त मुकुंद नाहीस… तू माझ्या श्वासातला तो आवाज आहेस, जो शब्द नको म्हणतो, पण साथ सोडत नाही.”
त्या दिवसापासून काही बदललं…
काहीच बोललं गेलं नाही,
पण एक दुसऱ्याची काळजी घेणं आता नित्याचं झालं.
📘 अध्याय २७: "कळकळ अन् कुजबुज"
इस्पितळातून मुकुंद घरी परतल्यावर आठवडाभर त्याला विश्रांती होती.
पायात प्लास्टर होतं. चालायला मदत लागायची.
मुकुंदने ऑफिसमधून 'वर्क फ्रॉम होम' घेतलं होतं — पण खरंतर मनात अनघाच्या भेटीचं वेगळंच वाटणं सुरू होतं.
अनघा आता दर दोन-तीन दिवसांनी येऊन त्याला भेटत असे.
चहा करायचा, वर्तमानपत्र वाचून दाखवायचं, कधी एखादं पुस्तक आणून द्यायचं…
संपूर्ण काळजी, पण अत्यंत सौम्य अंतराने.
मुकुंदचा मुलगा, नीरज, ही सर्व गोष्ट हळूहळू जाणू लागला.
एका दिवशी त्याने आईसारख्या वहिनीला विचारलं —
"बाबा इतक्या वेळ त्या अनघा मॅडमसोबत असतात… कुठून ओळख आहे?"
ती म्हणाली, "अरे, ट्रेनची ओळख आहे म्हणे. बराच काळ झाला त्यांना एकत्र येऊन."
नीरजने डोकं हलवलं. पण चेहऱ्यावर थोडं काहीसं होतं…
तो म्हणाला,
"ठीक आहे. पण आजकाल बाबा बदलले आहेत. रोज त्यांचं हसू पाहून मला थोडं विचित्र वाटतं.
आई गेल्यावर ते कधीच इतकं हसत नव्हते…"
दुसऱ्या दिवशी संध्याकाळी नीरजने थेट वडिलांशी बोलायचं ठरवलं.
"बाबा, मला काही विचारायचं आहे."
"बोल रे…"
"ती अनघा मॅडम… तुमचं नातं नेमकं काय आहे?"
मुकुंद काही क्षण स्तब्ध.
पण नजरेत घाबरटपणा नव्हता — शांत विश्वास होता.
"ती माझी मैत्रीण आहे, नीरज.
आई गेल्यावर, मी पुन्हा मनाने बोलायला, हसायला शिकलो, तिच्या सोबतीमुळे.
हे नातं नावाच्या चौकटीत नाही, पण खूप शुद्ध आहे."
नीरज काही वेळ शांत राहिला.
मग हळूच म्हणाला,
"मी काही विरोध करत नाही…
फक्त इतकंच सांगू इच्छितो – आईच्या आठवणींना कुठेही कमी करू नका."
मुकुंदच्या डोळ्यांत पाणी आलं.
"कधीच नाही रे… ती आठवण, आणि ही सोबत — दोन्ही वेगळी आहेत… पण मनाच्या खोलात तितकीच जवळची."
त्या रात्री मुकुंदने डायरीत लिहिलं:
"जेव्हा मुलगा तुमचं मन समजून घेतो, तेव्हा वडील म्हणून नव्हे – एक माणूस म्हणून समाधान मिळतं."
📘 अध्याय २८: "पुन्हा एकदा प्रश्न उभा राहतो…"
त्या शनिवारी सकाळी, अनघा तिच्या घरी निवांतपणे पुस्तक वाचत बसली होती.
दारावरची बेल वाजली.
द्वार उघडताच, तिचा मुलगा सौरभ हातात बॅग घेऊन उभा होता.
"आई, अचानक आलो. ऑफिसचं काही काम मुंबईला होतं… आणि म्हटलं, तुला एक सरप्राईज देऊन जावं."
अनघा आनंदी झाली.
"ये, ये! किती दिवसांनी आलास. जेवण तयार करतेच!"
जेवताना सौरभच्या नजरेत काही विचार चालू होते.
तो म्हणाला,
"आई… मागच्यावेळी आलेलो, तेव्हा एक आजी म्हणत होत्या…
तू कुठल्या तरी आजोबांशी दररोज ट्रेनमध्ये भेटतेस. खरंय का?"
अनघा थोडी गोंधळली.
"हो… मुकुंद. एक चांगला मित्र आहे माझा."
सौरभ हसला नाही. गंभीर झाला.
"आई… तू माझ्यासाठी खूप केलंयस. पण आता…
तू तुझ्या एकटेपणाशी अशी जुळवून घेतेस, की काळजी वाटते.
तो मित्र म्हणजे नक्की काय?
नातं आहे का?"
अनघाने दीर्घ श्वास घेतला.
"सौरभ… त्याचं नाव आहे मुकुंद.
तो एक सज्जन, सुसंस्कृत, विचारशील माणूस आहे.
त्याची बायको गेली… माझाही संसार अर्धवट राहिला.
आमचं नातं म्हणजे, दोन एकाकी जीवांची साथ आहे.
त्याने मला पुन्हा एकदा माणसात आणलं…
हसणं शिकवलं, ऐकणं शिकवलं.
पण…
हे नातं समाजाच्या चौकटीत बसत नाही.
तरीही, माझ्यासाठी ते खूप मौल्यवान आहे."
सौरभ काही वेळ गप्प राहिला.
"आई… तुझ्या डोळ्यांत आज खराखुरा आनंद दिसतोय.
माझं मत विचारशील आहे.
पण एक विनंती — तू स्वतःच्या आनंदाला कधीही कमी लेखू नकोस.
तू माझी आई आहेस, पण तूही एक माणूस आहेस."
अनघाच्या डोळ्यांत अश्रू उभे राहतात.
"थँक यू, बाळा… हे वाक्य खूप वेळा ऐकायचं होतं."
त्या रात्री, ती मुकुंदला मेसेज करते:
"आज पहिल्यांदा कुणी मला 'स्वतःसाठी जगण्याची परवानगी' दिली."
मुकुंद फक्त हसतो… आणि मनात विचार करतो —
"कदाचित आता आयुष्याला नाव देण्याची वेळ आलीये…"
📘 अध्याय २९: "ओळखीच्या पलिकडचं काहीतरी…"
लोकल ट्रेनच्या त्या नेहमीच्या डब्यात मुकुंद नेहमीसारखा त्याच्या जागेवर बसलेला.
आज काहीतरी वेगळं होतं — चेहऱ्यावर उत्साहाचा एक ओघळ, पण डोळ्यांत थोडंसं तणावाचं प्रतिबिंब.
अनघा चढते. नजरा जुळतात. दोघंही काही क्षण शांत.
शब्दांचा काही उपयोग उरलेला नसतो कधी कधी…
"कसं वाटलं सौरभशी बोलून?"
मुकुंद विचारतो.
अनघा हलकंसं हसते.
"मोकळं. पहिल्यांदाच कुणी विचारलं – ‘तू खुश आहेस का?’
तो म्हणाला, मी स्वतःसाठी जगायला हवी.
आणि… मला जाणवलं – आपण खूप दिवस दुसऱ्यांसाठी जगतोय."
ट्रेन पुढे सरकत होती.
सीटच्या थरथरणाऱ्या कंपनेत, मुकुंदचा आवाज थोडासा गंभीर झाला.
"अनघा… आपण किती वेळा स्वतःलाच थांबवलं ना?
समाज, कुटुंब, जबाबदाऱ्या… या सगळ्यांच्या मागे आपण आपल्या भावना गमावल्या."
अनघा त्याच्या डोळ्यांत बघत म्हणाली,
"पण त्या भावना गमावल्या नाहीत… फक्त लपवून ठेवल्या."
एक क्षण शांततेचा.
आणि मग मुकुंद म्हणाला —
"आजपासून, आपण एकमेकांना स्वतःसाठी जगायचं मान देऊया.
नाही म्हणत एकमेकांचा हात पकडूया… पण मनातल्या त्या नात्याला आपण स्वीकारूया."
अनघा काही बोलत नाही. फक्त त्याचा हात हलकासा स्पर्श करते.
तिच्या डोळ्यांत न बोललेलं "हो" स्पष्ट दिसतं.
ट्रेन स्टेशनला पोहोचते.
लोकांची गर्दी उतरते, नवीन लोक चढतात…
पण दोघं तसंच बसून राहतात –
एकमेकांच्या शेजारी, शांत, स्थिर, आणि पहिल्यांदाच निर्भय.
📘 अध्याय ३०: "नवा अध्याय – एकत्र, पण अलिप्त…"
त्या आठवड्याच्या सोमवारी सकाळी, लोकल स्टेशनवर सगळं तसंच होतं. गर्दी, हालचाल, गोंगाट…
पण मुकुंद आणि अनघासाठी आज काहीतरी वेगळं होतं.
ते दोघंही आता ‘साथी’ होते — बोलून नाही, पण समजून.
ते एका जागेवर बसतात.
आज त्यांच्या चेहऱ्यावर एक शांत, समजूतदार हसू आहे.
कसलाही लपवाछपवीचा शिरकाव नाही.
एक मुक्त श्वास आहे.
"तुला वाटतं का अनघा… आपण उशिरा भेटलो?"
मुकुंद विचारतो.
अनघा शांतपणे म्हणते,
"कदाचित… पण योग्य वेळी.
जेव्हा आपल्याला खऱ्या अर्थाने नातं समजून घेता येईल, तेव्हा."
ट्रेन पुढे सरकत होती.
सीटवर त्यांच्या हाताचा हलकासा स्पर्श.
कोणतीही लाज नाही, कोणताही दबाव नाही.
"आज, जेव्हा घरी परतते तेव्हा…
माझ्या चेहऱ्यावरच्या स्मितहास्याचं कारण विचारलं,
तर मी सांगेन — 'माझ्या मनाशी मैत्री झाली आज…'"
अनघा म्हणते.
मुकुंदचं मन नकळत जुन्या आठवणींच्या वाऱ्यावर झुलतं.
पत्नीच्या आठवणी, संसाराची धावपळ, अपूर्ण राहिलेलं प्रेम…
पण अनघा त्याला पुन्हा वर्तमानात घेऊन येते —
शांत, समंजस, आणि समृद्ध वर्तमानात.
स्टेशन जवळ आलं.
ते उभे राहतात.
आज पुन्हा हातात हात नाही, शब्दांत गोडवा नाही —
पण एक मूक करार आहे.
“आपण एकमेकांसोबत आहोत…
जगासमोर नाही, पण स्वतःच्या मनासमोर.”
दोघं वेगवेगळ्या दिशेने जातात,
पण आज त्या वाटांवर ओलावा आहे –
स्वीकृतीचा, प्रेमाचा आणि आपल्यातल्या नात्याचा.
📘 अध्याय ३१: "सुगावा…"
त्या आठवड्यात काही तरी बदल झालेला होता.
अनघा आता अधिक प्रसन्न दिसत होती.
घरातील मंडळी – विशेषतः तिचा मुलगा अक्षय आणि सून शीतल – यांना ते जाणवत होतं.
"आई, तू हल्ली खूप गोड हसतेस!"
शीतलने एकदा तिला चहा देताना हसतच विचारलं.
अनघा थोडीशी गोंधळली.
पण हसत म्हणाली,
"म्हणजे आधी मी रागीट होते का गं?"
"नाही गं, पण आता तुझ्या चेहऱ्यावर एक वेगळीच शांतता आहे."
दुसरीकडे मुकुंदही ऑफिसमध्ये एकदम बदललेला वाटत होता.
सहकाऱ्यांशी गप्पा, विनोद, आणि हसरा चेहरा.
"साहेब, काय गुपित आहे?"
संदीपने विचारलं.
मुकुंदने थोडं टाळण्याचा प्रयत्न केला.
"गुपित नाही रे… जरा स्वतःसाठी वेळ देतोय हल्ली."
पण गुपित असंच लपून राहत नाही.
एक दिवस अक्षयने अनघाच्या मोबाईलवर तिचा आणि मुकुंदचा ग्रंथालयातला फोटो पाहिला.
अर्थात, काहीही अनुचित नव्हतं.
पण फोटोतील दोघांची नजर… ती खूप काही सांगत होती.
"आई… कोण आहे हे?"
अक्षयने सरळ विचारलं.
अनघा शांत होती. काही क्षण.
"माझा एक स्नेही आहे. रोज ट्रेनमध्ये भेटतो. गप्पा होतात."
"स्नेही? म्हणजे…?"
त्याचा स्वर थोडा तपासणीचा होता.
अनघाने डोळे शांतपणे त्याच्याकडे रोखले.
"हो. स्नेही. जिवाभावाचा. पण समाजाला कळेल असं नाही.
समाज जेव्हा विचारतं 'प्रेम आहे का?', तेव्हा 'हो' म्हणणं कठीण होतं…
पण मनाला विचारलं तर – त्याच्यासोबत असताना मी पूर्ण वाटते."
मुकुंदकडेही घरात चर्चा झाली.
त्याची मुलगी स्वरा, जी सध्या परदेशात होती, व्हिडिओ कॉलवर म्हणाली —
"बाबा, तू खरंच आनंदी वाटतोस. आणि तुझ्या आवाजात जो हळवेपणा आहे, तो…
माझ्या लहानपणीचा आठवतो."
"स्वरा…"
मुकुंदने थोडं थांबत विचारलं,
"तुला त्रास होईल का जर मी… कुणाशी भावनिकरित्या जोडलेलो असलो, पण लग्न वगैरेच्या पलीकडे?"
स्वरा काही क्षण शांत होती.
"बाबा… मी फक्त इतकंच म्हणेन – जर ती व्यक्ती तुझं मन समजते, तुला शांत करते,
तर तू तिच्यासोबत राहा… समाज काय म्हणतो हे महत्त्वाचं नाही."
त्या रात्री दोघं पुन्हा मेसेजवर बोलत होते.
मुकुंद: “आपल्याला हळूहळू कुटुंबीयांनाही समजतंय…”
अनघा: “हो… आणि या वेळेस, मला स्वतःला लपवायचं नाहीये.”
मुकुंद: “तर मग… उद्याची ट्रेन खास असणार!”
अनघा: “हो… खूप खास.”
📘 अध्याय ३२: "तीच ती ट्रेन… पण काहीतरी वेगळं!"
सकाळी ८:१५ ची ट्रेन.
नेहमीप्रमाणे चेंबूर स्टेशनवर गर्दी, आवाज, वडापावचा घमघमाट, आणि ऑफिसला धावणारे चेहरे.
पण आज मुकुंदचं मन अगदी शांत होतं.
आज अनघा येणार हे त्याला ठाऊक होतं,
आणि आज ती काहीतरी वेगळं बोलणार, हे देखील त्याला जाणवत होतं.
अनघा स्टेशनवर आली तेव्हा तिच्या चेहऱ्यावर थोडं संकोच होतं…
पण डोळ्यांत मात्र आत्मविश्वास होता.
मुकुंद तिला दरवाजाजवळच भेटला.
नेहमीप्रमाणे सीट मिळवली. खिडकीपाशी.
"आज काही वेगळं बोलशील असं वाटतंय…"
मुकुंदने सरळ विचारलं.
अनघा हलकंसं हसली.
"हो. कारण… आता लपवावं असं वाटत नाही."
दोघंही काही क्षण शांत.
"माझ्या घरी… अक्षयला मी सांगितलं.
सुरुवातीला त्याला थोडा धक्का बसला, पण शेवटी त्याने एकच वाक्य म्हटलं –
'आई, तू हसतेस ते आम्हाला पुरेसं वाटतं.'"
मुकुंदकडे पाहत ती म्हणाली,
"म्हणजे आता मला स्वतःला दोषी वाटत नाही."
मुकुंदच्या चेहऱ्यावर एकदम कोमल भाव उमटले.
"अनघा… इतकं ऐकून मला खरंच वाटतंय की… आपण काहीच चूक करत नाहीये.
आपलं नातं हे कोणीही परिभाषित करू शकणार नाही.
म्हणूनच ते इतकं सुंदर आहे."
गाडी आता दादरला येत होती.
एक हलकासा वाऱ्याचा झुळूक खिडकीतून आत येत होता.
अनघाने पर्समधून एक लिफाफा काढला.
"हे बघ. मी काही दिवसांपूर्वी लिहिलेलं… तुला द्यायचं होतं."
मुकुंदने लिफाफा उघडला. त्यात एक छोटा कविता संग्रह होता.
"दररोज ती ट्रेन…" – असा शीर्षक.
पहिली कविता –
"नातं"
न सांगितलेलं, न समजावलेलं,
पण रोज नव्यानं उलगडलेलं.
तुझ्या डोळ्यांत जेव्हा आरशासारखं मन दिसतं,
तेव्हा मला वाटतं –
प्रेम हे शब्दांतून नाही, नजरांतून उमगतं.
मुकुंद काही क्षण स्तब्ध राहिला.
त्यानं डोळे मिटले… आणि पुन्हा उघडत म्हणाला –
"या कवितांमध्ये आपलं प्रत्येक सकाळचं 'गुड मॉर्निंग' आहे…"
सीएसटी जवळ येत होती.
"मुकुंद, आता आपण नात्याचा निर्णय घ्यायचा नाही…
फक्त ते जगायचं आहे."
"हो. रोजच्या ट्रेनसारखं.
समोरच्याला सोबत करत…
थांबायचंही आणि पुढं जायचंही."
दोघंही खिडकीबाहेर पाहत हसले.
आणि लोकलने प्लॅटफॉर्मवर ब्रेक मारला.
👌 सुरू करतो...
📘 अध्याय ३३: "शब्दांत लपलेली ती…"
सीएसटी स्टेशनवर ट्रेन थांबली.
लोक उतरले, गर्दी वेगानं पुढे सरकत होती. पण मुकुंद आणि अनघा काही क्षण तिथंच थांबले — एका विचारात गुंतलेले.
"काल मी लिहिलेली कविता तुला आवडली का?"
अनघाने विचारलं.
"फक्त आवडली नव्हे — ती माझ्या मनातली भावना होती, जी मी कधी शब्दांत मांडू शकलो नव्हतो."
मुकुंदचं उत्तर अगदी मनापासून.
त्याच दिवशी संध्याकाळी मुकुंद घरी पोहोचला.
सोनालीने विचारलं, "बाबा, आज चेहऱ्यावर फार वेगळा आनंद दिसतोय!"
"एक मित्र भेटला पुन्हा. कविता करणारा…"
मुकुंद हलकंसं हसत म्हणाला.
तो लिफाफा अजूनही त्याच्या खिशात होता.
तो सावकाश बाहेर काढला आणि तिच्या खोलीत गेला.
ती कविता पुन्हा वाचली… पुन्हा एकदा अनघाची शांत नजर त्याला आठवली.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी ट्रेनमध्ये अनघा आधीच हजर होती.
"मुकुंद, उद्या संध्याकाळी मी एका कविसंमेलनात कविता वाचणार आहे. माझ्या पहिल्यांदाच.
तू येशील का?"
"मी? मी तिथं काय करू?"
"तू बसून ऐक.
कारण त्या शब्दांत… तू आहेस."
मुकुंद एक क्षण गप्प झाला. मग फक्त डोळ्यांनीच होकार दिला.
शामची वेळ. चर्चगेटजवळ एक छोटंसं सभागृह.
लाल पडदा, हातात कवितेची वही, आणि तीच शांत अनघा – आज थोडी थरथरलेली पण आत्मविश्वासाने भरलेली.
प्रेक्षकांमध्ये मुकुंद शेवटच्या रांगेत. डोळे तिच्यावर.
अनघा स्टेजवर आली. माईकपाशी थांबून म्हणाली…
"ही कविता त्याच्यासाठी…
जो माझ्या प्रत्येक प्रवासात न बोलता सोबत होता."
"गर्दीत एकटं असलेलं नातं"
तो माझ्या शेजारी बसतो,
आणि मी त्याच्या मनाशी बोलते.
शब्द कधी ओठांवर येत नाहीत,
पण डोळ्यांतून स्पर्श होतो.
आम्ही एकमेकांचे होतो का?
कधी नाही…
पण रोज त्या ट्रेनमध्ये…
त्याच्या श्वासात मी आणि माझ्या श्वासात तो असतो.
पाठशिवणी शांतता.
प्रेक्षक टाळ्या वाजवतात.
पण मुकुंद मात्र डोळ्यांनीच तिला "धन्यवाद" म्हणतो.
रात्री दोघं चर्चगेट स्टेशनवर चालत होते.
शांत समुद्र बाजूला. गार वारा.
"आज तू तुझं मन उघडलंस.
माझं अजूनही बंद आहे… पण कदाचित तुझ्या कवितांनी त्याची किल्ली शोधलीये."
अनघा फक्त हसली.
"मुकुंद… प्रत्येक कविता ही काहीतरी उघडत जाते.
शेवटी कदाचित… आपली 'प्रेमकथा' एखाद्या कवितेचा शेवट होईल."
मुकुंद थांबला… तिच्याकडे पाहिलं… आणि म्हणाला —
"कविता संपली तरी… ट्रेन पुढे जातेच."
👌 सुरू करूया...
📘 अध्याय ३४: "आरशातलं मन"
त्या आठवड्यातील गुरुवार. मुकुंद दुपारी लवकर काम संपवून चर्चगेटजवळच्या एका जुन्या मित्राच्या कॅफेमध्ये गेला.
जगदीश – कॉलेजमध्ये त्याचा अतिशय जवळचा मित्र, पण आता कॉर्पोरेट ट्रेनर. बराच काळाने भेट झाली होती.
"काय रे मुका! एकदम तरुण वाटतोयस! काहीतरी 'स्पेशल' चाललंय का?"
जगदीश नेहमीच मिश्कीलपणे बोलायचा.
मुकुंद हलकंसं हसला. "काही नाही रे… एक ओळख झाली आहे… दररोज लोकलमध्ये."
"ओळख की भावना?"
हा प्रश्न थेट होता. मुकुंद गप्प झाला.
जगदीश पुढे म्हणाला, "कधी कधी आपण भावना मनात ठेवून जगतो… पण त्या भावना मनाच्या आरशात उमटलेल्या असतात. त्या नाकारता येत नाहीत."
मुकुंद विचारात पडला.
"म्हणजे…?"
"म्हणजे," जगदीश म्हणाला, "तू तिच्यावर प्रेम करतोस, पण व्यक्त करत नाहीस. तिला कळतंय का?"
"कळतं… पण आम्ही बोललो नाही कधीच."
"मग अजून किती वेळा ट्रेनमध्ये तिच्या डोळ्यांत बघत राहणार? कधीतरी सांगावं लागेल."
त्या रात्री मुकुंद आरशासमोर उभा होता. स्वतःकडे पाहत होता.
त्याला आपलंच मन प्रश्न विचारत होतं…
“तू जगाला उत्तरं देतोस, पण स्वतःच्या प्रश्नांपासून पळतोस का रे मुकुंद?”
“तुला तिचं सहवास हवंय, की समाजाची परवानगी?”
“तिच्या कवितेत तू होतास.
पण तुझ्या आयुष्यात ती आहे का?”
दुसऱ्या दिवशी ट्रेनमध्ये अनघा नेहमीसारखीच होती.
"काल कुठं होतास?" – तिने विचारलं.
"एक जुना मित्र भेटला.
माझं मन उघडलं त्याने…" – मुकुंद हसत म्हणाला.
"मग… काही ठरवलंस का?"
"हो… ठरवलंय की मी आता तुझी कविता होणार."
अनघा थोडी गोंधळली. "म्हणजे?"
"म्हणजे, मी माझ्या भावना आता शब्दांत मांडणार…
तू रोज कविता लिहिलीस, आता मी सुरुवात करतो."
त्याने खिशातून एक कागद काढला आणि तिला दिला.
अनघा वाचत होती… तिच्या डोळ्यांत पाणी आलं…
"तू"
तू आलीस, शांतपणे, न बोलता.
पण तुझ्या डोळ्यांनी माझं मन वाचलं.
तू गेलीस,
पण तुझ्या अस्तित्वानं
मी पूर्ण झालो…
अनघा काहीच बोलली नाही. फक्त एक हलकं स्मित…
शब्द नकोच असतात कधी कधी.
छान! पुढे जात आहोत एका भावनिक टप्प्याकडे…
📘 अध्याय ३५: "शंका मनातली, प्रेम न सांगितलेलं"
त्या आठवड्यात अनघाच्या मुलीचा फोन आला — नेहा.
ती नेहमीसारखीच काळजी घेत होती, पण आज आवाजात वेगळीच धार होती.
"आई, तू ठीक आहेस ना?"
"हो ग, छान आहे."
"काही सांगायचं आहे का?"
"नाही… का गं?"
"तेच… हल्ली तुझ्या आवाजात एक वेगळीच शांतता वाटते. काही बदल झालाय का?"
अनघा काही क्षण गप्प राहिली.
तिला वाटलं – ‘काय खरंच बदललंय का?’
मुकुंदकडेही त्याचा मुलगा – रोहित – एक दिवस रात्री चहा घेताना बोलला,
"बाबा, तू हल्ली खूप लिहितोस.
कधी कोणाशी फोनवर हसतोस… काही विशेष आहे का?"
मुकुंद शांतपणे म्हणाला,
"आयुष्यातले काही क्षण उशिरा समजतात रे…
ते साठवतोय फक्त."
रोहितने काही न बोलता मान हलवली… पण त्याच्या मनात प्रश्न होते.
दुसऱ्या दिवशी लोकल ट्रेन.
आज वातावरण थोडं बेचैन होतं.
अनघा म्हणाली,
"मुलीच्या आवाजातून जाणवलं… ती काहीतरी समजतेय."
"तुला काय वाटतं, तिने ओळखलं असेल का आपलं नातं?"
"नातं?" – अनघा थांबली. – "हे खरंच नातं आहे का? की एक रोजची ओळख?"
मुकुंदने एक दीर्घ श्वास घेतला.
"ओळख असती, तर विसरली गेली असती कधीच… पण हे काहीतरी खोल आहे, जे शब्दांच्या पलिकडे आहे."
अनघाने एकटक पाहिलं त्याच्याकडे.
"पण आपण कुठं जातोय? मुलं, समाज, आपली जबाबदारी… हे सगळं विसरून?"
"मी काहीच विसरत नाही अनघा…
पण स्वतःला ओळखतोय.
पहिल्यांदाच.
तू माझं उत्तर नाही…
तू माझा प्रश्न आहेस, जो आयुष्यभर मला विचारत राहील."
त्या रात्री अनघाने डायरीत लिहिलं…
*"कधी कधी वाटतं, हा प्रवास संपायला नको.
तो फक्त ट्रेनपुरता नाही, तो मनाचा आहे.
आपण समाजापासून लपतोय, पण एकमेकांसमोर पूर्ण उघडे आहोत…
हेच काय प्रेम असतं का?"*
छान! आता नवा वळण घेणारा भाग…
📘 अध्याय ३६: "अनपेक्षित पाहुणी"
चेंबूर स्टेशनजवळ अनघाच्या घराजवळ गाडी थांबली.
नेहा आली होती – तिची मुलगी – पुण्याहून.
कुठलाही पूर्वनिर्धारित कार्यक्रम नव्हता.
"आई, एक सरप्राईज आहे!"
नेहा दारातच हसत उभी होती.
अनघा एकदम गोंधळली.
सांभाळून हसली,
"सांगितलं नाहीस येणार आहेस ते?"
"तेच तर सरप्राईज!" – नेहा आत आली,
कपाट, किचन, पुस्तकं – सगळं बघत फिरली.
"म्हणजे… सगळं व्यवस्थित दिसतंय…
पण तू एकटी राहून इतकी शांत, इतकी समाधानी…
आई, काही गुपित आहे का?"
अनघा थोडं हसली,
"गुपित नसतं ग…
कधी कधी आपलं मन इतकं भरलेलं असतं की, इतरांना ते समजत नाही."
दुसऱ्या दिवशी सकाळी, नेहा म्हणाली –
"मी आज तुला स्टेशनपर्यंत सोडते."
अनघा दचकली.
"तू थकशील…"
"नाही, काही नाही होत… फक्त पाहायचं आहे तू नेमकं कुठे जातेस."
अनघा आता समजून गेली होती.
तिच्या चेहऱ्यावर किंचित गोंधळ, पण धीर देखील.
मुंबई लोकल.
आज मुकुंदची नजर प्लॅटफॉर्मवर होती.
अनघा नेहमीसारखीच दिसत होती,
पण तिच्या शेजारी एक तरुणी होती –
नेहा.
त्या दोघी जवळ येतात.
मुकुंद अनघाच्या चेहऱ्याकडे पाहतो.
ती हलकंसं मान डोलावते.
"हॅलो, मी नेहा – अनघा मॅडमची मुलगी."
मुकुंद एक क्षण थांबतो,
मग हसून हात पुढे करतो –
"नमस्कार. मुकुंद देशपांडे."
ती नजर स्थिर ठेवून विचारते –
"आईची ही रोजची लोकलची सोबत तुम्हीच का?"
"हो. पण ही ‘सोबत’ म्हणजे नुसती ट्रेनची नाही…
मनाची आहे."
नेहा एक क्षण गप्प राहते.
नंतर हळूच हसते.
"तेच मला समजायचं होतं… आणि आता समजलं."
अनघाच्या डोळ्यांत पाणी.
तिची मुलगी… समजून गेली होती.
त्या रात्री नेहाने आईला मिठी मारली.
"आई, तू इतकी वर्षं आमच्यासाठी जगलीस…
आता थोडंसं स्वतःसाठी जग.
ज्याचं नाव नको घेऊ… पण तो माणूस तुझ्या डोळ्यांत आहे."
अनघा निःशब्द झाली.
धन्यवाद! कथा आता एका नवीन वळणावर आली आहे… जेव्हा अंतर्मनातलं प्रेम थोडं थोडं बाहेर यायला लागतं...
📘 अध्याय ३७: "स्टेशनच्या बाहेर..."
सीएसटी स्टेशनवरचा तो दिवस नेहमीसारखा नव्हता.
अनघा मुकुंदच्या डोळ्यांत बघून म्हणाली,
"आज आपली ट्रेनच चुकली… जरा बाहेर चहा पिऊ या का?"
मुकुंद आश्चर्याने हसला.
"तू म्हणतेस, म्हणजे नक्कीच काहीतरी खास आहे."
स्टेशनबाहेरची ती रस्त्याच्या कडेकडेला उभी असलेली छोटीशी चहाची टपरी.
तिथे कित्येक जोडप्यांनी प्रेमाचा एक घोट घेतला होता, आणि आज… मुकुंद आणि अनघाही.
चहा घेताना मुकुंद म्हणाला,
"आज तू मला नवीन वाटतेस… जणू काहीतरी ओझं टाकून मोकळी झालीस."
अनघा हसली,
"हो… नेहा समजून गेली.
आपल्या नात्याचं नाव नसताना सुद्धा तिला त्यातला स्पर्श कळला."
एक क्षण शांततेत गेला.
"मुकुंद, एक विचारू?"
"हो, नक्की."
"आपण जे करतोय… रोज भेटतो, बोलतो… याला तू काय नाव देतोस?"
मुकुंद हसला.
"हे नावात बसत नाही…
हे फक्त 'साथ' आहे – शब्दाशिवायची."
अनघाने केवळ मान डोलावली.
पलीकडच्या दुकानातून काही गाणी वाजत होती…
"एक मै और एक तू,
दोनों मिले इस तरह..."
त्यादिवशी मुकुंदने तिला स्टेशनपर्यंत परत सोडलं.
ती ट्रेनमध्ये चढली… पण मुकुंद नाही.
"काय झालं?" ती विचारते.
"आज मी उशीराने जाईन.
पण हे लक्षात ठेव…
आपली प्रत्येक भेट ही 'एक स्टेशन पुढे' नेते आहे."
त्या रात्री पुन्हा वहीत लिहिलं गेलं:
"आज पहिल्यांदा आपण स्टेशनच्या बाहेर आलो,
पण मन मात्र अजून त्या प्लॅटफॉर्मवरच थांबलंय…
तिच्या नजरेत जी साथ होती,
तिला शब्दांची गरज नव्हती."
📘 अध्याय ३८: "कधीकधी नजरच विचारते…"
त्या रविवारची संध्याकाळ मुकुंदच्या घरात एक वेगळंच वातावरण घेऊन आली.
मुलगा समीर, सून नेहा, आणि नातू वायु – सगळे जेवायला जमले होते.
मुकुंद शांत होता, पण त्याचं मन आजच्या अनघासोबतच्या भेटीत अडकून पडलं होतं.
तिची नजरेतली शांतता, चेहऱ्यावरचा विचारांचा ओलावा… हे सगळं अजून त्याच्यासोबत होतं.
नेहा हळूच म्हणाली,
"बाबा, आज तुम्ही खूप शांत आहात."
"का ग? फार बोलतो असं वाटतं का तुला?"
मुकुंदने हसून उत्तर दिलं.
समीरनेही हसत विचारलं,
"बाबा, एखादी जुनी मैत्रीण भेटली का काय? चेहरा तर छान खुललाय!"
त्यांचा टोन हलकाच होता, पण मुकुंद थोडा गडबडला.
"नाही रे… जुनी नाही, पण एक सवय झाली आहे. ट्रेनमधली."
नेहा पटकन म्हणाली,
"ती अनघा मॅडम?"
मुकुंद चकित झाला.
"तुला माहीत आहे?"
"हो ना… गेल्या महिन्याभरात तुमचं हसणं, बोलणं, अगदी कपडे घालण्याचीही स्टाईल बदलली आहे.
मी ओळखलं. पण बाबा… ते खूप सुंदर आहे."
मुकुंद खूप वेळ गप्प राहिला.
"मुलांनो…
मी आणि अनघा… एकमेकांना समजतो, जवळ आलोय.
पण आम्ही कोणतीही सीमा ओलांडलेली नाही.
हे फक्त… एक नातं आहे, नाव नसलेलं.
ते स्वीकारायचं असेल, तर…"
समीर पुढे सरसावला,
"बाबा, तुम्ही इतकी वर्षं आमच्यासाठी एकटे राहिलात.
आता स्वतःसाठीही थोडं जगा.
तुम्ही दोघेही खूप चांगले आहात… आणि आम्हाला अभिमान वाटेल."
त्या रात्री मुकुंद एकटाच बाल्कनीत बसला.
अनघाच्या डोळ्यांत आज जी नजर होती… ती काहीतरी विचारत होती.
कदाचित – "आपण आता थांबणार आहोत का?"
त्याचं उत्तर त्याने दुसऱ्या दिवशी वहीत लिहिलं:
"जर ही नजर बोलू शकली असती,
तर कदाचित तिनेच म्हटलं असतं –
'जगाच्या भीतीनं थांबू नकोस,
मी तुझ्या शेजारी आहे… अजूनही, अजूनही.'"
📘 अध्याय ३९: "शब्द न बोलता घडलेली कबुली…"
त्या सोमवारच्या सकाळी अनघा स्टेशनवर थोडी उशिरा पोहोचली. ट्रेन जवळपास सुटण्याच्या तयारीत होती.
मुकुंद डब्यात होता, आणि त्याच्या नजरेने तिचा शोध घेतला.
ती दिसली — धावपळ करत, हातात तिचं पर्स, एक पुस्तक, आणि चेहऱ्यावर थोडी चिंता.
ट्रेन निघाली.
अनघा थांबली. मुकुंद डब्यातूनच तिला पाहत राहिला.
दोघांची नजर भिडली.
ती फक्त ओठांनी बोलली — "मी येणार होते… पण थांबवण्यात आलं."
मुकुंदचा दिवस बेचव गेला.
अनघा नसलं की ट्रेनचं आयुष्य अर्धवट वाटायचं.
तो सीएसटी स्टेशनवर उतरला, आणि ऑफिसमध्ये पोहोचला, पण मन तिथं नव्हतं.
दुसऱ्या दिवशी अनघा आली.
शांत, पण डोळ्यांत ओल होती.
"माफ कर… काल घरात एक महत्त्वाचं बोलणं सुरू होतं. मला जायला झालं नाही."
"सांगशील का?" – मुकुंदने विचारलं.
ती थोडा वेळ गप्प राहिली. मग हळू आवाजात बोलली…
"माझ्या भावजयीने सुचवलं… की आता मी दुसऱ्यांदा संसार करावा. एकदा वयाचं विचार न करता, स्वतःसाठी जगावं."
मुकुंद काहीच बोलला नाही.
अनघा पुढे म्हणाली…
"मी हो म्हणाले नाही… पण नाहीही म्हणू शकले नाही.
कारण…
मनात एक ओळख आधीच घर करून बसली आहे."
त्याच्या अंगावर शहारा आला.
"कोण?" – मुकुंदने शांतपणे विचारलं.
अनघाने त्याच्याकडे फक्त पाहिलं… आणि नजर खाली घातली.
"तुला माहित आहे."
तेव्हा मुकुंदने तिच्या हातात एक छोटा कागद ठेवला.
त्यावर फक्त चार ओळी लिहिलेल्या होत्या:
"शब्द न बोलता, नातं गहिरं झालंय
तू नाहीस सांगितलं, पण मन ओळखून गेलंय
जग काय म्हणेल, हे राहिलं बाजूला
तुझ्या डोळ्यांतच माझं उत्तर सापडलंय."
अनघा काही क्षण तो कागद पाहत राहिली… आणि फक्त पुटपुटली —
"हीच कबुली आहे… जी दोघांनी न बोलता दिली."
📘 अध्याय ४०: "गृहक्लेश आणि गुंतागुंत"
अनघाच्या घरात एक वेगळीच अस्वस्थता पसरली होती.
भावजयीने पुन्हा विषय काढला होता –
"अनघा, मुलं आपापल्या संसारात व्यस्त आहेत. तू एकटीच. वय वाढतंय. अजूनही उशीर झालेला नाही… दुसऱ्यांदा संसार थाट."
अनघाने थोडंसं हसून म्हटलं,
"दुसरं लग्न म्हणजे काही फक्त दोन व्यक्तींचं नातं नसतं… त्यात आठवणी, जबाबदाऱ्या आणि मनाच्या खोलात लपलेली भावनाही असते."
"पण काय हवंय तुला?" – भावजयीचा सरळ प्रश्न.
अनघा गप्प. काही क्षणांनी ती म्हणाली,
"मला कुणाचं नाव किंवा नातं नको…
मला फक्त एक विश्वासाचं सहजीवन हवंय — बोलणं नसेल तरी, समजून घेणारा माणूस हवा."
त्या संध्याकाळी मुकुंद घरी आला. मुलगा - अक्षय - ऑफिसच्या तणावात रागावलेला होता.
"बाबा, तुम्ही सतत उशिरा का येता? आणि इतके फोन का येतात सध्या? कोणाशी बोलता?"
मुकुंद क्षणभर थांबला.
"एका मैत्रिणीशी."
"वयाच्या या टप्प्यावर मैत्रीचं काय काम?"
"तुला वाटतं, वय झालं की भावना संपतात का?"
अक्षयला उत्तर देता आलं नाही.
मुकुंदने ओढणी घेतली आणि गॅलरीत चालत गेला…
गॅलरीच्या शांततेत तो विचार करत राहिला –
घरच्यांना आपली गरज समजेल का?
अनघाच्या घरचं काय?
समाज काय म्हणेल?
पण आतल्या मनात एक ठाम भावना होती —
"जीवनात प्रेम उशिरा आलं… पण खरंखुरं होतं. आणि ते नाकारता येत नाही."
दुसऱ्या दिवशी दोघं स्टेशनवर भेटले.
अनघाच्या डोळ्यांत थकवा होता, पण आवाजात दृढता.
"माझ्या घरात सगळ्यांना मी स्पष्ट सांगितलं – मी कुणाशी लग्न करणार नाही, पण माझं एक नातं आहे… जिथं लग्नापेक्षा जास्त आदर आणि समजूत आहे."
मुकुंद थक्क झाला.
"तू एवढं स्पष्ट सांगितलंस?"
"हो. कारण आता ही भावना लपवणं म्हणजे स्वतःलाच फसवणं."
ट्रेनमध्ये दोघं शांत बसले.
बोलणं कमी, पण नातं अधिक स्पष्ट.
सगळं सांगितल्यावरही –
कुणीच कुणाला ‘प्रेम करतो’ म्हणालं नव्हतं…
पण त्यांच्या नजरेत तो शब्द कितीदा लिहिला गेला होता…
📘 अध्याय ४१: "कार्यक्रमाच्या गर्दीत हरवलेली नजर"
मुंबईच्या एका प्रसिद्ध हॉलमध्ये मुकुंदच्या भावाच्या मुलाचं लग्न होतं. घरात एक उत्साहाचं वातावरण. मुकुंदही एकदम सुसज्ज, नेव्ही ब्लू नेहरू जॅकेट घालून, हलकंसं परफ्यूम लावून तयार झाला होता. त्याच्या चेहऱ्यावर एक वेगळंच तेज झळकत होतं.
"बाबा, आज काहीतरी खास वाटतंय तुमचं!" – अक्षयने हसत विचारलं.
मुकुंदने फक्त हलकं हसून उत्तर दिलं, “आज मन हलकं आहे.”
हॉलमध्ये संगीत, हास्य, आणि गोड बोलणी चालू होती. पण मुकुंदच्या नजरा सतत मुख्य दरवाज्याकडे जात होत्या.
ती येणार का?
तो स्वतःलाच विचारत होता.
आणि मग एक क्षण…
गडद जांभळ्या रंगाच्या साडीत, केस मोकळे, हलकं गुलाबी लिपस्टिक लावलेली अनघा, हॉलमध्ये पाय ठेवते. तिचा चेहरा शांत, पण डोळ्यात थोडं संकोच.
मुकुंदचं हृदय थांबलं क्षणभर.
ती खरंच आली होती!
"अनघा! तू आलीस?"
"हो. तू आमंत्रण दिलं होतंस ना… आणि आज पहिल्यांदा, मी कोणाच्या निमंत्रणासाठी ‘हो’ म्हटलंय."
तेवढ्यात कुटुंबातले काही लोक तिच्याकडे पाहू लागले. कुजबुजही झाली. पण अनघा आणि मुकुंद दोघंही शांत होते.
त्यांनी नसलं एकत्र उभं, तरी त्यांच्या अस्तित्वाने एकत्रपण दाखवलं.
संध्याकाळी जेवणाच्या वेळेस अनघा बाजूच्या खुर्चीत बसली.
"इथं यावं की नाही, याचाच विचार करत होते मी," ती म्हणाली.
"आणि एकदा का तू आल्यानंतर, सगळं योग्य वाटलं," – मुकुंद शांतपणे म्हणाला.
"लक्षात आहे तुला," अनघा हसत म्हणाली, "आपली पहिली भेटसुद्धा अशाच एका लग्नातलीच होती – ट्रेनमध्ये दोन ओळखीचे लोक बोललेच नव्हते, पण समोरासमोर बसले होते."
हळूहळू दोघं अलगद नजरेतून संवाद करत राहिले. कार्यक्रमाचा गोंगाटही त्यांच्या मधल्या नजरेत अडथळा ठरत नव्हता.
शेवटी काय होतं? एक नातं बोलतं, बाकी सगळं फक्त ऐकतं.
छान! कथा आता एका सुंदर वळणावर आली आहे…
📘 अध्याय ४२: "जुना फोटो, नवं स्मरण"
लग्नाच्या दुसऱ्या दिवशी मुकुंद घरी आलेला. थकल्यासारखा, पण मनात एक शांत समाधान. सगळा कार्यक्रम छान झाला होता… आणि अनघाची उपस्थिती त्याच्या आठवणीत खोलवर कोरली गेली होती.
शर्ट काढताना खिशातून एक लिफाफा खाली पडला.
"हे कुठून आलं?"
लिफाफा उघडला… आत एक फोटो.
काळसर, थोडासा धूसर, पण चेहऱ्यावरची हसू अजून स्पष्ट होती.
अनघा आणि मुकुंद – एका लग्नात, मागे ट्रेनचं स्टेशन बोर्ड.
मुकुंदच्या मनात क्षणात आठवणांची धग उठली…
२० वर्षांपूर्वीची ती घटना होती.
ते दोघं प्रथमच एका ओळखीच्या लग्नात गेले होते – त्या वेळी अनघा नव-नवीन विधवा, मुकुंदही नुकताच आयुष्यातून हरवलेला.
कोणताही संवाद नव्हता. फक्त…
मुकुंदच्या डोळ्यातल्या प्रश्नांना, अनघाच्या नजरांनी उत्तर दिलं होतं.
त्या लग्नात एखादा कॅमेरावाला सर्वांना फोटोसाठी उभं करत होता. ते दोघं एकत्र नव्हते, पण एका सामूहिक फोटोमध्ये दोघं नोंदले गेले होते.
आता तोच फोटो मुकुंदच्या हातात होता.
"हे मी तिला दाखवायला हवंच!"
त्याने तो फोटो जपून वहीत चिकटवून ठेवला. बाजूला लिहिलं:
"या एका फोटोने दाखवलं – आपली गोष्ट खूप आधीपासूनच सुरू होती… आपल्यालाही माहित नसताना."
दुसऱ्या दिवशी, ट्रेनमध्ये ते भेटले.
मुकुंदने हळूच वही काढली, फोटो तिला दाखवला.
अनघा क्षणभर स्तब्ध झाली. मग तिच्या डोळ्यात टचकन पाणी आलं… पण हसून म्हणाली:
"आपण दोघं त्या वेळी एकमेकांचे ‘ओळखीचे’ही नव्हतो. पण आता वाटतं, त्या क्षणापासून काहीतरी जुळत गेलं."
मुकुंद म्हणाला,
"कधी वाटतं, नियती आधीच लिहून ठेवते सर्व काही… आपण फक्त वाचत राहतो ते."
त्या दिवशी त्या दोघांनी गप्पा मारल्या नाहीत फारश्या.
फक्त फोटो हातात होता, आणि त्यांच्यात एक जुनी ओळख नवी झाल्यासारखी वाटत होती.
खूप छान! आता ही कथा एका भावनिक वळणावर येते आहे…
📘 अध्याय ४३: "दारावर ती उभी होती…"
त्या सकाळी मुकुंदच्या घरात गडबड होती.
मोठा नातू - आर्यन - अचानक तापाने फणफणत होता.
घरात सर्व जण चिंतेत होते. मुकुंद ऑफिसला जाणार की नाही, हे ठरत नव्हतं. सुनेने डॉक्टरांना फोन लावला होता.
इतक्यात बेल वाजली.
मुकुंदने दरवाजा उघडला…
समोर अनघा उभी होती.
हातात औषधाचा पेपर बॅग, डोक्यावर पदर, चेहऱ्यावर काळजीची रेषा.
"मला कळलं आर्यन तापात आहे. मी जाताना औषधं आणली,"
ती म्हणाली, हळू आवाजात.
मुकुंद क्षणभर गोंधळला.
घरातली सून, मुलगा, नातवंडं… सर्वांची नजर त्या स्त्रीकडे गेली… जी त्यांच्या ‘बाबा’सोबत दररोज ट्रेनमध्ये भेटते… पण घराच्या उंबरठ्यावर आज प्रथमच आली होती.
ती क्षणभर थबकली. पण मुकुंदने म्हटलं, "या अनघा, आत या…"
सगळं घर शांत. सूनने हळूच औषध घेतलं. मुलाने हसून नमस्कार केला.
अनघा समोर बसली, शांत. तिची नजर त्या तापाने फणफणणाऱ्या आर्यनकडे होती. तिच्या हातून येणाऱ्या काळजीने सगळं वातावरण मऊशार झालं.
मुकुंदच्या मनात विचारांची गर्दी.
"हेच का ते क्षण, जे आपलं नातं लोकांसमोर आणत आहेत?"
"मी तयार आहे का?"
"ती तयार आहे का?"
त्याने पाहिलं, अनघा मुलाशी बोलत होती – अगदी मायेने.
ती काही बोलली नाही कोणाशी, काही स्पष्टीकरण दिलं नाही… पण तिची उपस्थिती घरात एक उबदार सावलीसारखी होती.
त्या संध्याकाळी, मुकुंदने वही उघडली आणि लिहिलं…
"ती आज प्रथमच माझ्या घराच्या दारावर आली…
आणि असं वाटलं – खरं नातं कधीच ‘प्रपोज’ करत नाही,
ते आपोआप घरात प्रवेश करतं… आवाज न करता."
छानच! आता कथा एका नाजूक पण निर्णायक टप्प्यावर येते आहे…
📘 अध्याय ४४: "तिच्या मुलीच्या नजरेत प्रश्न…"
त्या दिवशी अनघा घरी उशिरा पोहोचली. मुकुंदच्या घरी आर्यनला औषधं देऊन, त्याचं कपाळ थोडं थोपटून ती परत निघाली होती.
दरवाजा उघडताच… समोर तिची मुलगी समीरा उभी होती.
ती काही बोलली नाही. पण तिच्या नजरेत एक प्रश्न होता… जो अनघाला थेट काळजात टोचला.
"आई, कुठे गेली होतीस?"
अनघा क्षणभर थांबली.
"एक मित्राच्या नातवाला ताप होता… औषध देऊन आले."
समीरा थोडी वेळ शांत राहिली… आणि मग स्पष्ट विचारलं,
"आई, हा मित्र म्हणजे… तोच का? लोकल ट्रेनमधला?"
अनघाच्या हातातली पर्स थोडी हलली.
"हो… मुकुंद."
मुकुंद… हे नाव पहिल्यांदाच तिच्या घरी उच्चारलं गेलं होतं.
समीरा चूप बसली. पण तिच्या मनात विचारांची वादळं घोंघावत होती.
"आई, मी काही म्हणणार नाही… पण तू खूप बदलली आहेस हल्ली. हसतेस, गप्पा मारतेस, सकाळी उत्साह असतो… आणि त्यामागे हाच मुकुंद असतो ना?"
अनघा आश्चर्यचकित झाली.
"तुला त्रास होतोय का गं?"
समीरा डोळे पुसत म्हणाली,
"नाही आई… खरं सांगायचं तर मला आनंद होतो.
पण भीती वाटते… समाजाच्या बोलण्याची, लोकांच्या मतांची…
म्हणून नाही का तुम्ही दोघांनी अजून काहीच स्पष्ट केलं?"
अनघा डोळे मिटून शांत झाली.
"कधी कधी प्रेम हे केवळ स्पष्ट न करता, साथ देऊन जगायचं असतं.
त्याला नाव, स्टेटस किंवा घोषणा नको असते."
त्या रात्री समीराने तिच्या आईकडे पाहिलं…
आणि म्हणाली,
"आई, तू जशी आहेस, तशीच रहा. पण स्वतःला गमावू नकोस."
अनघा डोळ्यांतून एक हसू घेऊन तिचं कपाळ चाटलं.
मुकुंदच्या वहीत तेव्हा हेच उतरलं…
"तिच्या घरी आज मी नव्हतो, पण माझं नाव होतं…
आणि तिथेही, तिला कोणी समजून घेतंय, हे जाणून सुख वाटलं."
सुंदर! चला, कथा पुढे नेतो...
📘 अध्याय ४५: "मुकुंदच्या घरातली संध्याकाळ..."
संध्याकाळची वेळ. मुकुंदच्या घरी शांती पसरलेली होती. टीवीवर बातम्या सुरू होत्या, पण मुकुंदला त्यात विशेष रस नव्हता. तो एका जुन्या वहीत काहीतरी लिहीत होता — नेहमीप्रमाणे आपल्या मनातले विचार, आणि तिच्याबद्दलचे क्षण.
तेवढ्यात त्याची सून कावेरी पाण्याचा ग्लास घेऊन आली.
"बाबा, तुम्ही फार शांत आहात आजकाल. बरं वाटतंय का?"
मुकुंदनं हसून तिच्याकडे पाहिलं,
"बरंच बरं वाटतं गं… पण थोडं एकटंही वाटतं."
कावेरीनं थोडा वेळ थांबून विचारलं,
"माझी एक विनंती होती. तुम्ही रागावू नका."
"बोल," तो थोडा गोंधळला.
"तुमचं आणि त्या अनघा मॅडमचं... म्हणजे, मी पाहिलं आहे लोकलमध्ये… तुम्ही एकत्र बसता, बोलता… माझ्या काही मैत्रिणींनीही पाहिलंय."
मुकुंद शांत झाला.
कावेरी म्हणाली,
"बाबा, मी कोणतीही शंका घेत नाही. उलट, तुम्ही त्या मैत्रीला किती स्वच्छ ठेवता, हे मला समजतं. पण आजूबाजूचे लोक तसे समजत नाहीत. आणि साहजिक आहे – समाज विचारतो."
मुकुंदनं खोल श्वास घेतला.
"कावेरी, मी तिला कधीच काही बोललो नाही. ती मला समजते, आणि मी तिला. बस एवढंच नातं आहे आमचं."
कावेरीनं हलकंसं हसून मान हलवली,
"माझा हेतू फक्त एवढाच — तुम्हाला या वयातही हसताना पाहून आम्हाला आनंद होतो. पण… समजून घ्या, काही वेळा प्रेम असतं, तरी त्याचं नाव नको असतं. त्याचा फक्त आतला अर्थ महत्वाचा असतो."
त्या रात्री मुकुंदनं त्याच्या वहीत लिहिलं…
"सून समजून घेते… मुलगा व्यस्त असतो… पण तिच्या एका हळुवार शब्दानं, घराचं हसू परत येतं.
आज माझ्या नात्याला कुणी नाव दिलं नाही… पण मान्यता मात्र दिली."
छान!
चला मग, सुरू करुया पुढील भागाने —
📘 अध्याय ४६: "चहाच्या कपामागचं मौन..."
घाटकोपर स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मवर आज अनघा थोडी लवकर पोहोचली होती. हातात तिच्या आवडीचा स्टीलचा छोटा डब्बा आणि दुसऱ्या हातात थर्मस. ट्रेन येण्यास अजून पाच-सहा मिनिटे बाकी होती.
मुकुंदही येऊन पोहोचला.
"आज काहीतरी खास वाटतंय. डब्बा घेतलाय का?" तो हसून म्हणाला.
अनघा हळूच हसली.
"हो, आज विशेष काही नाही. फक्त तुझा चेहरा बघितला नाही तर जेवण अपुरं वाटतं."
मुकुंद काही बोलला नाही. त्यांच्या नात्याची हीच तर गंमत होती — जिथे शब्द संपतात, तिथे प्रेम बोलू लागतं.
ते दोघं ट्रेनमध्ये नेहमीच्या जागेवर बसले. समोरची खिडकी, समोर समुद्राकडे जाणारा व्हेंटिलेटर आणि चहा स्टॉलपासून अगदी थोड्या अंतरावर. आज त्या दोघांमध्ये फक्त चहाचा कप होता, आणि एक वेगळं शांत मौन.
"तुला वाटतं का आपण कधीच… म्हणजे कधीच बोललोच नाही त्याबद्दल?"
"कशाबद्दल?"
"आपल्या नात्याबद्दल."
अनघानं नजर वळवली.
"मुकुंद, काही नाती बोलायला नसतात. ती फक्त असायला लागतात. तू आहेस, मी आहे, आणि आपली ती ट्रेन आहे… एवढंच पुरेसं आहे."
तेवढ्यात पुढच्या स्टेशनवर काही ओळखीच्या चेहऱ्यांनी डब्यात प्रवेश केला.
दोघांनी आपापली नजर दुसरीकडे वळवली… आणि पुन्हा एकदा चहाचा कप त्यांचं नातं साक्ष देऊ लागला.
सुपर्ब! पुढील भाग सादर आहे —
📘 अध्याय ४७: "गाठ तुझ्या पुस्तकातली..."
अनघा नेहमीसारखी ट्रेनमध्ये बसली होती, पण आज तिच्या हातात एक जुनं पुस्तक होतं — "राधामोहन – गूढ प्रेमकथा". मुकुंद शेजारी येऊन बसला आणि पुस्तकाकडे बघून थांबला.
"तुला अजूनही ही पुस्तकं आवडतात का?" तो विचारतो.
"हो, कारण ह्यातलं प्रेम... हे जगातल्या कोलाहलातही शांत राहू शकतं," ती म्हणाली.
मुकुंद तिच्याकडे एक क्षण पाहतो, नंतर म्हणतो,
"माझं प्रेम तर रोज सकाळी या ट्रेनमध्ये चढतं... आणि तुझ्या शब्दात उतरून जातं."
ती हसते — नकळत. त्याच्या त्या ओळींत तिला स्वतःचं प्रतिबिंब जाणवतं.
📘 अध्याय ४८: "गाडी थांबते तिथेच..."
आज ट्रेन नेहमीसारखी निघाली. लोकांची गर्दी, कावकाव, मोबाईल रिंगटोन… पण त्या दोघांचं जग वेगळंच होतं.
"कधी वाटतं या ट्रेनने थांबू नये… एकसंध चालत राहावं," मुकुंद बोलतो.
"पण मुकुंद, प्रत्येक प्रवासाला थांबा लागतो. आपण प्रवासी आहोत, प्रवास नाही..." अनघा शांतपणे उत्तर देते.
त्या वाक्यात एक वेगळी जाणीव होती — जणू प्रेमाचं एक वास्तव.
📘 अध्याय ४९: "तिचं मौन..."
आज अनघा फारशा बोलली नाही. मुकुंदने तिला गप्प पाहिलं. कदाचित घरात काहीतरी ताण असेल… किंवा मनात न बोललेलं काही.
"सांगशील ना, काही लागलं असेल तर?" तो विचारतो.
ती डोळ्यांनीच "हो" म्हणते.
ते दोघं त्या दिवशी फारसं बोलले नाहीत. पण ट्रेनमधून उतरताना तिचा हात क्षणभर त्याच्या हातावर थांबला…
...आणि त्या एका स्पर्शात हजार शब्द होते.
खूप छान! आता पुढील अध्याय जरा मोठ्या आकारात देतो – सुमारे 1000+ शब्दांचा, अधिक सखोल, भावनिक, आणि चित्रदर्शी शैलीत.
📘 अध्याय ५०: "त्याच स्टेशनवर..."
मुंबईची सकाळ म्हणजे गोंगाट, धावपळ, आणि चहाच्या वाफांमध्ये मिसळलेलं अस्तित्व. पण त्या सगळ्यांमध्येही एक कोपरा असा होता – शांत, नाजूक, आणि रोजच्या एकसंध वाटेवरून चालणारा. मुकुंद आणि अनघाचं ते नातं, जे आता शब्दांच्या पलिकडचं झालं होतं.
आज सोमवार. सीएसटीकडे जाणारी ट्रेन वेळेवर आली होती. घाटकोपर स्टेशनवर नेहमीच्या बाकावर मुकुंद बसून होता. डोळ्यांत अर्धवट झोप, पण मन मात्र सजग. दर सोमवार त्याच्यासाठी खास होता. कारण दर रविवारी ते दोघं भेटत नसत. त्यामुळे सोमवारच्या सकाळी अनघाला पाहणं म्हणजे काहीतरी नवीन, जणू पहिल्यांदाच पाहणं.
ट्रेनचा आवाज झाला, ती समोर थांबली, आणि गर्दीतून एक चेहरा त्याच्यापर्यंत पोहचत होता — अनघा.
ती आज निळ्या रंगाच्या साध्या साडीमध्ये होती. चेहऱ्यावर नेहमीसारखं सौम्य हास्य. डोक्यावर साडीची पातळ लहर, आणि हातात एक पुस्तक – "साने गुरुजींचं जीवनचरित्र."
"गुड मॉर्निंग," तिनं नम्रपणे म्हणत शेजारी बसली.
"रविवारी पुस्तकं वाचलीस वाटतं," तो हसून म्हणाला.
"पुस्तकं नाही वाचली तर दिवस अपुराच वाटतो. आणि साने गुरुजी… त्यांची प्रेमाची व्याख्या फार वेगळी आहे. त्यांचं ‘शामची आई’ वाचताना नेहमी डोळे भरून येतात."
मुकुंदनं तिच्याकडे पाहिलं. "तुझ्या डोळ्यांतली ती ओल, दरवेळी शब्दांतून का बरं वाहते?"
"कदाचित शब्द माझे नसतात… अनुभव असतो. आणि तू तो अनुभव ऐकतोस."
तेवढ्यात ट्रेन पुढच्या स्टेशनवर आली – विक्रोळी. गर्दी अजून वाढली होती, पण त्यांचं विश्व बदललं नव्हतं. मुकुंदनं खिशातून एक लहानशी डायरी काढली.
"हे काय?" अनघा विचारते.
"मी काहीतरी लिहायला सुरुवात केलीये. आठवणींचं पुस्तक म्हणूया हवं तर… नाव ठेवलंय – 'दररोज ती ट्रेन…'"
अनघाचं हसू क्षणभर दाटलं. "म्हणजे आपली कथा लिहतोयस?"
"हो, पण ती केवळ माझी नाही. आपण दोघं त्या कथेचे पात्र आहोत. फक्त… शेवट ठरत नाही."
"शेवट नकोच. काही गोष्टी पूर्ण व्हायला नको असतात," अनघा हळूच म्हणाली.
त्या वाक्याने मुकुंद काहीसं थांबला. मनात खूप काही उसळून आलं, पण नजरेतून व्यक्त झालं.
ट्रेन सीएसटीकडे पोहचत होती. शेवटचं स्टेशन. त्या दोघांमध्ये पुन्हा थोडं मौन. एकीकडे लोक उतरत होते, गर्दी बाहेर पडत होती. आणि ते दोघं जणू अजूनही डब्यातच थांबले होते — मनात एकमेकांचा सहवास धरून.
"आज कामावरून लवकर सुटेल… चल एक कप चहा घेऊया स्टेशनबाहेरच्या स्टॉलवर?" मुकुंद म्हणाला.
अनघा क्षणभर थांबली, नंतर डोळ्यांनीच होकार दिला.
बाहेर चहा स्टॉलवर…
गर्दीतून वाट काढत ते दोघं बाहेर आले. स्टेशनच्या बाजूला तो लहानसा स्टॉल – पिवळ्या दिव्याखाली धूर निघणारे केतळी, आणि 'कटिंग दे बाबा' असं ओरडणारे लोक.
"दोन कटिंग," मुकुंदनं सांगितलं.
तेवढ्यात तो स्टॉलवाला म्हणाला,
"बाबा, रोजचे वाटतात तुम्ही दोघं."
मुकुंदनं आणि अनघानं एकमेकांकडे पाहिलं — न बोलता हसले.
"कधी कधी आपण नात्याचं नाव शोधतो. पण बाकीचे आपलं नातं ओळखतातच," मुकुंद म्हणाला.
अनघानं कप हातात घेत म्हणाली, "शब्दांत न मावणाऱ्या गोष्टी या वाफांमध्ये मिसळतात. चहात असतं प्रेम… पण कमी साखरेचं."
तो दिवस त्या दोघांकरिता विशेष होता. काहीही वेगळं घडलं नाही, तरी एक अनामिक जवळीक होती. जणू आयुष्याच्या एका संध्याकाळी, ट्रेन आणि चहा यांच्या साक्षीने, दोन अंतर्मनांनी एकमेकांच्या अस्तित्वावर एक शांतपणे “हो” म्हटलं होतं.
📘 अध्याय ५१: "शब्दांआडचे क्षण…"
मुकुंद त्या दिवशी थोडा लवकर ट्रेनमध्ये आला. सीटवर बसून त्याने खिडकीबाहेर बघत, हातातल्या वर्तमानपत्राचे पान उलटले, पण लक्ष मात्र नव्हतं. त्याच्या मनात आजही कालचं मौन चालू होतं — अनघाचं गप्प राहणं, तिच्या डोळ्यांमधली थोडीशी उदासी… आणि त्या शेवटच्या स्पर्शाचा अर्थ.
अनघा आली. साडी नेहमीसारखी होती — पण तिच्या चेहऱ्यावर शांततेच्या मागे काहीतरी हरवल्यासारखं वाटत होतं.
“आज वाटलं नाही येशील,” मुकुंद म्हणाला, आवाज जपून.
“यायचं नव्हतं… पण मन थांबलं नाही,” अनघा हळू आवाजात बोलली.
“म्हणजे?” त्याने डोळ्यांनीच विचारलं.
“मुकुंद, जे शब्द आपण बोलत नाही, तेच आपण रोज जगतो… नाही का?”
त्याच्या हृदयात त्या वाक्याने धक्का बसला. इतकं खरं… पण किती खोल.
तो फक्त हसला. काही शब्द परत हवेत विरून गेले.
📘 अध्याय ५२: "सणासुदीचं ताटकळणं…"
दिवाळी जवळ आली होती. लोकल ट्रेनमध्ये गर्दी वेगळीच होती — रंगीत बॅग्ज, खरेदीच्या गोष्टी, सुट्टीचं प्लॅनिंग… पण त्या दोघांचं आयुष्य त्याच लयीत चाललं होतं.
“तुझ्या घरी काय तयारी?” अनघाने विचारलं.
“सण येतो, जातो. आता मुलांचं घर म्हणजे माझं घर आहे, आणि माझं घर म्हणजे आठवणींचा कोपरा,” मुकुंद उत्तरला.
“कधी कधी आठवणीच जास्त सण साजरा करतात,” ती म्हणाली.
तेवढ्यात एक वृद्ध जोडपं त्यांच्या समोर बसलं — हातात हात घेतलेले. मुकुंद आणि अनघा दोघंही एकमेकांकडे पाहतात… क्षणभर.
त्या दोघांत काहीतरी बदलत होतं. कदाचित हळूहळू, पण नक्कीच.
📘 अध्याय ५३: "पहिली भेट… पुन्हा"
त्या दिवशी ट्रेन उशिरा होती. अनघा स्टेशनवर थांबलेली. मुकुंद तिला बघत थांबलेला.
“खूप उशीर झाला आज ट्रेनला…” ती म्हणाली.
“आज आपल्याला वेळ दिला आहे — एकमेकांसाठी,” तो म्हणाला.
ते दोघं प्लॅटफॉर्मवर एकत्र बसले, लोकल न आल्याने काही वेळ ‘लोकल’चा गोंधळ नसलेला.
“कधी वाटतं आपण पहिल्यांदाच भेटतोय,” अनघा म्हणाली.
“हो… आणि प्रत्येक भेटीत नवीन काहीतरी उलगडतंय,” मुकुंद उत्तरला.
ते दोघं बोलत राहिले, अगदी हसत हसत. आणि त्या दिवशी त्यांनी पहिल्यांदाच — चहा स्टॉलवर एकत्र चहा प्यायला.
शब्द नव्हते फार, पण उपस्थिती होती — ती एकमेकांसाठी पुरेशी होती.
अप्रतिम! सुरू करतो…
📘 अध्याय ५४: "मौनाच्या आडून"
चेंबूर स्टेशनवर सकाळचा गोंधळ नेहमीसारखाच होता. लोक घाईत, कुणी मोबाईलमध्ये, कुणी वर्तमानपत्रात, कुणी विचारांमध्ये. अनघा थोडं लवकरच स्टेशनवर आली होती. तिने तिच्या फिकट जांभळ्या रंगाच्या शालीचा पदर थोडा सावरला आणि नेहमीची जागा पाहिली — तिथे मुकुंद उभा नव्हता.
"कुठे असेल तो?" क्षणभर मनात एक काचकीळ चमकली. ट्रेन जवळ येत होती, आणि अनघाचं मन धडधडत होतं. ती ट्रेनमध्ये चढली आणि नेहमीच्या जागेवर जाऊन बसली.
दहा मिनिटांनी घाटकोपर स्टेशनवर मुकुंद चढला. ओळखीचा चेहरा दिसताच अनघाच्या चेहऱ्यावर एक हलकीशी दिलासा देणारी स्मितरेषा आली.
"माफ कर, उशीर झाला… घरात थोडं अडकलं," मुकुंद म्हणाला, सीटवर बसत.
"वाटलं, आज नकोस येऊ… असंच वाटलं," ती सहज बोलून गेली, पण स्वरात चिंता स्पष्ट होती.
मुकुंद काहीच न बोलता तिच्याकडे पाहत राहिला.
त्यांच्या मध्ये एक शांततेचा पट पसरला होता. पण या शांततेतही संवाद होते — न बोललेले, पण ऐकू येणारे.
"कधी कधी... तुझ्या न येण्याच्या शक्यतेनंही मन बेचैन होतं," ती हळूच म्हणाली.
"माझं असणं तुला हवं असतं?" त्याचा आवाज शांत पण गंभीर होता.
अनघा थोडावेळ गप्प राहिली. मग हळूच म्हणाली, "श्वास घ्यावा लागतोच ना रोज… तसंच."
तो फक्त तिच्याकडे बघत राहिला. त्या एका वाक्याने काय उत्तर हवं होतं?
"कधी वाटतं, आपण शब्द वापरतो, पण मनातले शब्द मनातच राहतात," तिने पुढे म्हटलं.
"आपण दोघंही अनेकदा मनाशी बोलतो… एकमेकांशी नाही," मुकुंद उत्तरला.
तेवढ्यात ट्रेनने सीएसटी स्टेशन गाठलं. गर्दी पुन्हा वाढली. पण त्या दोघांचं जग त्या गर्दीत शांत, वेगळं होतं.
उतरताना मुकुंदने हळूच विचारलं, "चहा पिणार का आज?"
अनघा काही बोलली नाही, पण हळूच मान हलवली.
कधी मौन हेच सर्वात मोठं "हो" असतं…
सुरू करतो…
📘 अध्याय ५५: "संध्याकाळी पुन्हा एकदा…"
संध्याकाळची लोकल गर्दीने भरलेली होती. पण मुकुंद आणि अनघा दोघंही एकमेकांची वाट पाहत होते — सकाळच्या मौन संवादाचं पुढचं पान उघडण्यासाठी.
सीएसटी स्टेशनवर एकदम धावपळ सुरू होती. मुकुंद थोडा आधीच पोहोचला होता. त्याच्या हातात एक जुना मराठी साहित्य संमेलन विशेषांक होता. त्याच्या चेहऱ्यावर हलकीशी उत्सुकता होती — आज ती नक्की येईल का?
ती आली. गर्दी तोडत, घाम पुसत, आणि चेहऱ्यावर एक अल्लड शांतता घेऊन. आज तिच्या केसात एक छोटा चाफ्याचा फुल होता. मुकुंदच्या मनात त्या छोट्याशा फुलानं मोहर आणला.
"किती सुंदर दिसतेस आज," त्याने नकळत म्हटलं.
ती थबकली, मग हसत म्हणाली, "हे म्हणायचं होतं का तुम्हाला सकाळपासून?"
"नाही… पण आता मनातून आलं," तो म्हणाला.
लोकलने सुटायला सुरुवात केली. दोघं नेहमीच्या जागेवर बसले. गर्दीतसुद्धा त्यांचं एकटेपण तसंच होतं — सुंदर, शाश्वत.
"तुला आठवतं का, पहिल्यांदा आपण एकमेकांकडे पाहिलं होतं तेव्हा?" अनघानं विचारलं.
"हो. तुझ्या हातात कुसुमाग्रजांचं पुस्तक होतं. तू चष्म्याच्या वरून मला एक कटाक्ष टाकला होतास. तो नजरेचा 'धक्का' आजही आठवतो."
दोघंही हसले. क्षणभर जुने क्षण पुन्हा जागे झाले.
"कधी वाटतं, आपली ही साथ अजून काही वर्ष चालली तर…?" अनघा म्हणाली.
"मी रोज तुझ्यासाठी ही ट्रेन पकडतो. तुझ्या त्या बोलण्यापेक्षा मौनातलं साथ देणं मला प्रिय वाटतं," तो म्हणाला.
गाडी घाटकोपरला आली. अनघा उतरायच्या तयारीत होती.
"तू उद्या येशील ना?" तिने विचारलं.
"माझं कुठे जाणं शक्य आहे का…?" त्यानं तिच्याकडे बघत उत्तर दिलं.
तोच क्षण दोघांचं हसणं, त्यातली कोवळेपण, आणि ट्रेनच्या आवाजात मिसळून गेलं.
सुरू करतो...
📘 अध्याय ५६: "गर्दीत हरवलेली नजर"
सकाळी मुंबईची लोकल नेहमीसारखीच धावायला सुरुवात झाली होती. लोकांची धडपड, स्टेशनवरची चहाच्या कपातली धुरकट गारवा, आणि रेडिओवर वाजणाऱ्या जुन्या गाण्यांची पार्श्वभूमी… या सगळ्यात मुकुंदचे डोळे घड्याळावर, पण मन तिच्या आठवणीत होते.
आज अनघा आली नव्हती. एक, दोन, तीन स्टेशनं गेली तरी ती दिसली नाही. मुकुंदच्या मनात काळजीची एक लाट उमटली.
"का नाही आली? आजार तरी नाही ना? की काही घरगुती गोष्ट घडली?"
अशा विचारांच्या ओघात त्याने मोबाइल काढला. पण... तिचा नंबर तर अजूनही सेव्ह नव्हता.
तो स्वतःशीच हसला. "किती गोंधळात आहे मी. रोज बोलतो, रोज बघतो, पण तिचा नंबर घ्यायची हिंमत अजून केली नाही."
घाटकोपर आले. आज तो उतरला नाही. स्टेशनवर फक्त उभा राहिला आणि तिचं येणं बघत राहिला. मग एक वयस्कर जोडपं हातात फुलांची पिशवी घेऊन त्याच बाजूला आलं. त्यांचं एकमेकांकडे पाहणं… खूप शांत होतं. कोणतेही शब्द नव्हते, पण एक जीवाला भिडणारं नातं होतं.
मुकुंदकडे त्या जोडप्याने नकळत आरसा धरला.
"आपलं नातंही असंच असावं का?" त्याच्या मनात विचार उमटले.
दुपारी काम करताना हीच ओढ त्याला सतावत राहिली. "कधी कुणी खूप जवळचं वाटतं, पण नाव, नंबर, ओळख… काहीच नसतं. फक्त उपस्थिती पुरेशी असते."
संध्याकाळी पुन्हा एकदा त्यानं तीच लोकल पकडली. त्याला माहित नव्हतं, ती येईल की नाही, पण त्याने तिच्या सवयीप्रमाणे जागा पकडली.
एक क्षण… गर्दीतून ती दिसली. चेहऱ्यावर थोडं थकलेपण, पण डोळ्यांत हसरा दिलासा.
"माफ कर. सकाळी थोडा गोंधळ झाला घरी," ती म्हणाली.
"सांगशील का काय झालं?" त्याने विचारलं.
ती थोडी वेळ गप्प राहिली, मग हळूच म्हणाली, "मुलाच्या बायकोला बाळ होणार आहे… आणि सासू म्हणून मी थोडं मागे पडतेय का असं वाटतं..."
तो तिच्या डोळ्यात पाहत म्हणाला, "तू मागे जात नाहीस, अनघा… तू घरातली मूक आधारवड आहेस."
ट्रेन पुन्हा चालू होती. गर्दी होती. पण त्यांचं नातं त्या गर्दीतल्या शांततेसारखं खोल आणि गूढ होतं.
सुरू करूया...
📘 अध्याय ५७: "शब्दांच्या पलीकडचं नातं"
संध्याकाळच्या प्रवासाला आज एक वेगळा स्पर्श होता. ट्रेनची गडगडाट, जनतेचा कोलाहल, आणि स्टेशन्सवरची धावपळ सगळं जसंच्या तसं होतं — पण अनघाच्या डोळ्यात आज थोडंसं ओलसर होतं.
"सांग ना... आज खूप शांत आहेस," मुकुंदने विचारलं, त्याच्या स्वरात काळजी स्पष्ट होती.
ती थोडा वेळ गप्प राहिली. मग चहा घेत कपात बघत म्हणाली, "कधी-कधी वाटतं, आपण जे करतो ते कुणाला जाणवतंच नाही. आपलं अस्तित्व म्हणजे फक्त एक गरज असतं... प्रेम नाही."
मुकुंद तिच्या शब्दांमध्ये हरवला. त्यालाही असंच काहीसं वाटायचं. घरी आपल्या अस्तित्वाची किंमत फक्त जबाबदाऱ्यांपुरती मर्यादित असते.
"अनघा, प्रेम म्हणजे दररोज ‘आय लव्ह यू’ म्हणणं नसतं. कधी-कधी कोणीतरी रोजच्या गर्दीत आपली वाट पाहतं... आपल्याला जागा ठेवतं, बस इतकं पुरेसं असतं."
अनघाने त्याच्याकडे पाहिलं. तिच्या डोळ्यांत काहीतरी हललं. ती शब्दहीन झाली.
ट्रेन अंधेरी ओलांडत होती. त्याच वेळी डावीकडच्या खिडकीतून सूर्य मावळत चालला होता. केसांवर त्या उन्हाची किरणं पडली होती, आणि दोघंही त्या क्षणात हरवले.
"कधी वाटतं, ही ट्रेनच आपलं एकमेव खरं नातं आहे," ती म्हणाली.
"कारण इथे आपण निःसंकोच असतो, मुखवटे नाहीत, केवळ आपण आहोत," तो म्हणाला.
ते दोघं क्षणभर एकमेकांकडे पाहत राहिले. ना कुठलाच शारीरिक स्पर्श, ना प्रेमाची कबुली — पण त्या नजरेत एक पूर्ण संवाद होता.
गाडी सायनच्या पुढे गेली. मुकुंदने हलक्या आवाजात विचारलं, "अनघा… तू उद्या येशील ना?"
ती हसली. तो हसला.
ते दोघं त्यांच्या जागांवर परतले. गर्दीत हरवले, पण एकमेकांशी अजून घट्ट जोडले गेले.
सुरुवात करतो...
📘 अध्याय ५८: "ओळखीच्या थांब्यांच्या पलीकडे…"
ट्रेन नेहमीसारखी वेळेवर निघाली. मुंबईची गर्दी, धावपळ, आणि लोकलमधील घुसमटलेला श्वास — पण त्या दोघांमध्ये काहीतरी शांत होतं. ओळखीचा डबा, ओळखीची जागा, आणि त्यांचं शांत, शब्दांविना नातं.
मुकुंद स्टेशनवर चढला तेव्हा तिला आधीच तिथे पाहून त्याचं मन हलकं झालं.
"काय मग... आज वेळेत?" ती हसत म्हणाली.
"तुझ्यासाठी वेळ ठेवूनच आलोय," तो नकळत बोलून गेला आणि थोडा लाजला.
अनघा ने त्याच्याकडे पाहिलं. “कधी-कधी तू फार थेट बोलतोस…”
"शिकतोय अजून…" त्याचा स्वभाव हलक्या विनोदाने तिचा मूड हलका करत होता.
ती चहा काढते, तो मधेच तिच्या साडीचा रंग पाहून विचारतो, "आजचा रंग तुझ्यावर भारी शोभतो."
"म्हणजे बाकी वेळी नाही का?" ती त्याच्यावर कुरघोडी करत म्हणाली.
“ते नाही. पण आज जास्त लक्षात राहील.”
दोन स्टेशनं मागे पडली. ते दररोजच्या प्रवासात अजून जवळ आले होते, पण दोघंही कोणतीही मर्यादा ओलांडण्यास घाबरत होते. एक वयाची मर्यादा, दुसरी समाजाची.
त्याचवेळी समोरच्या सीटवर एक तरुण जोडपं बसलेलं. दोघं एकमेकांच्या खांद्यावर डोकं टेकवत, मोबाईलवर गाणी ऐकत होते.
अनघा त्या दृश्याकडे पाहत म्हणाली, "तेव्हा हे सगळं सहज वाटायचं... आता तेवढं साधंसुधं जवळ येणंही अशक्य वाटतं."
"माझ्या मनातही खूप काही असतं बोलायचं... पण शब्द अपुरे वाटतात," मुकुंद हळूच म्हणाला.
"शब्द नकोत, मुकुंद. फक्त उपस्थिती पुरेशी आहे."
दोघंही काही वेळ शांत होते. गाडीतलं शोर थोडासा दबला. स्टेशन आलं, थोडे प्रवासी चढले-उतरले.
"कधी वाटतं, ही लोकल बंद झाली तर आपलं काय होईल?" ती अचानक विचारते.
"आपण मग बेस्ट पकडू," तो हसतो.
"असं नको रे. ही लोकल म्हणजेच आपल्या नात्याची गाडी आहे."
"मग ती चालू राहो, हसताना थांबत-थांबत…," तो हळूच म्हणतो.
अनघा चुकून त्याच्या हाताला स्पर्श करते. ती पटकन मागे घेते, पण तो काहीच बोलत नाही.
तो स्पर्श — नाजूक, परंतु खोलवर.
ते दोघं एकमेकांकडे पाहतात, आणि न बोलता सगळं कळून जातं.
सुरुवात करतो…
📘 अध्याय ५९: "स्पर्शाच्या त्या क्षणी…"
सीएसटी स्टेशन जवळ येत होतं. गाडीत गर्दी वाढली होती. उभे असलेले प्रवासी हात पकडून डुलत होते. परंतु मुकुंद आणि अनघा आपल्या जागेवर निश्चल बसले होते — न बोलता, पण एकमेकांच्या अस्तित्वात हरवलेले.
त्या स्पर्शानंतर आजचा प्रवास जरा वेगळा होता.
अनघाच्या मनात एक अनाम घालमेल होती. इतके दिवस नजरेच्या संवादावर नातं टिकवणारे आज स्पर्शाच्या एका क्षणी खूप काही जाणवून गेले होते.
"कधी वाटतं, आपण हे खूप उशिरा सुरू केलंय का?" तिने विचारलं.
"हो... पण कधीच उशिरा नसतं, जर मन साफ असेल तर," तो उत्तरला.
ती खिडकीकडे बघत राहिली. ट्रेन एका बोगद्याच्या दिशेने जात होती. अंधार काही क्षणांनी आत शिरला आणि मग पुन्हा प्रकाश.
"तू असा का आहेस? इतका समजूतदार, इतका शांत... यामुळेच कदाचित तुझ्यासोबत बोलायला बरं वाटतं," ती नकळत म्हणाली.
"तूही तशीच आहेस. प्रत्येक गोष्ट ऐकून घेतेस. प्रत्येक वेळी न विचारता समजतेस."
दोघेही आता एकमेकांमध्ये हरवत चालले होते. प्रत्येक दिवशी ते एकमेकांमध्ये थोडं थोडं झुकत होते. पण कोणतीही स्पष्टता नाही, कोणतीही घोषणा नाही — फक्त सहवास होता.
"आज... मुलगा येणार आहे," ती म्हणाली.
"बरं! लग्नाच्या तयारीत असेल ना?" त्याने विचारले.
"हो... पण सगळं बघताना मन थकून जातं. आणि... तुला नाही सांगितलं, पण एकदा त्याने विचारलं, 'आई, तुझंही काही...' पण मी गप्प राहिले."
"का?" त्याचा प्रश्न शांत होता, पण मनातून हलवणारा.
"कारण मला उत्तर नव्हतं. आणि मी कदाचित उत्तर शोधतच नाहीये."
मुकुंदने तिच्या डोळ्यांकडे पाहिलं. "कधी कधी आपण उत्तर टाळतो, कारण प्रश्न फार जवळचा असतो."
ती त्याच्याकडे पाहते, डोळ्यांत पाणी.
"आज मी उतरते जरा आधी. एक ग्रंथालय आहे ना तिथे... तिथे थांबणार आहे."
"मी सोबत यायचं का?" तो विचारतो.
ती नकारार्थी मान हलवते, पण चेहऱ्यावर हसू असतं.
"उद्या मात्र एक पुस्तक घेऊन ये. आपल्या दोघांसाठी — एकाच पुस्तकात दोन हृदयं."
"अगदी... एकाच सीटवर बसलेल्या दोन प्रवाशांसारखं."
गाडी थांबते, ती उतरते. मुकुंद तिला खिडकीतून बघत राहतो — एक ओळखीचा चेहरा, एक ओळखीची साडी, आणि एक अजूनही अनोळखी नातं.
सुरुवात करतो...
📘 अध्याय ६०: "ती पुस्तकं आणि तो दिवस"
दुसऱ्या दिवशी सकाळी, मुकुंदने आधीच ठरवलं होतं — आजच्या भेटीत काहीतरी वेगळं द्यायचंय. काही बोलायचं नसेल, तरी काहीतरी "देत" तरी जायचंय.
तो चेंबूर स्टेशनजवळच्या एका छोट्याशा पुस्तक दुकानात गेला. दुकान फार मोठं नव्हतं, पण त्याला हव्यासारखं पुस्तक तिथे सापडलं — "शब्दांच्या सावल्या" — दोन परिपक्व मनांमधील अंतर्मन संवादावर आधारित एक कथा.
"हेच योग्य आहे," त्याने स्वतःशी पुटपुटलं.
ट्रेनमध्ये अनघा नेहमीच्या जागेवर होती. दोघांनी नेहमीसारखं हसून एकमेकांचं स्वागत केलं, पण आज त्या हास्यामध्ये एक वेगळी आतुरता होती.
"आज मी तुझ्यासाठी काही आणलं आहे," मुकुंदने म्हटलं, त्याच्या बॅगेतून पुस्तक बाहेर काढत.
अनघाच्या चेहऱ्यावर आश्चर्य आणि उत्सुकता.
"हे... तू माझ्यासाठी?"
"हो. काल तू म्हणाली होतीस ना, एक पुस्तक आपल्या दोघांसाठी... म्हणून."
अनघाने ते पुस्तक हातात घेतलं. तिच्या बोटांनी त्या कव्हरवरून हळुवारपणे हात फिरवला.
"शब्दांच्या सावल्या... खूपच सुंदर नाव आहे."
"आणि आतली कथा तितकीच सुंदर आहे — दोन व्यक्ती, वेगळ्या वाटांनी चालत, एकमेकांपर्यंत येतात... पण समाजाच्या चौकटी आणि वैयक्तिक भिती त्यांना एकत्र येऊ देत नाहीत."
अनघा थोडा वेळ गप्प होती. मग ती म्हणाली, "हे आपल्या सारखंच आहे का?"
मुकुंद थोडं हसला. "शब्द कधी कधी खूप जवळचे वाटतात. पण आपण त्यांना फक्त वाचतो, जगत नाही."
"किंवा कदाचित, आपण वाचताना जगत असतो, पण इतरांना दाखवत नाही."
दोघं काही क्षण शांत होते. ट्रेन घाटकोपर स्टेशन ओलांडत होती. खिडकीतून उन्हाचे तिरके कवडसे दोघांवर पडत होते.
"हे पुस्तक मी वाचणार. पण एक अट आहे," ती म्हणाली.
"सांगा."
"दररोज एक प्रकरण. आणि वाचून झाल्यावर त्यावर चर्चा — इथेच, ह्याच जागी."
"मान्य आहे. पण मग मलाही एक अट ठेवायचीय."
"सांगा."
"तू हसत राहायचं. असंच, अगदी आजसारखं."
ती हसली. खऱ्या अर्थाने.
मुकुंद त्या हास्यात हरवला — शांत, सुसंस्कृत, आणि हृदयाच्या खोल तळाशी भिडणारं हास्य.
ट्रेन पुढे जात राहिली. आयुष्यही.
चालू करतो...
📘 अध्याय ६१: "वाचलेली पाने आणि न बोललेले शब्द"
अनघाने ते पुस्तक वाचायला सुरुवात केली होती. सकाळी लवकर उठून, चहा करताना, किंवा शाळेत जाण्याआधीच्या काही निवांत क्षणांत ती त्या पानांमध्ये हरवून जायची. शब्दांनी दिलासा द्यायचा, जणू मुकुंद त्या शब्दांतून बोलतोय असं वाटायचं.
त्या दिवशी ट्रेनमध्ये तिच्या हातात तेच पुस्तक होतं. त्यांनी ठरवलं होतं — दररोज एक प्रकरण, आणि मग थोडं बोलणं.
"आजचं प्रकरण वाचलं?" मुकुंदने विचारलं.
"हो. आणि… खूप काही जाणवलं."
"कसं?"
"त्या नायिकेचं मन... खूप ओळखीचं वाटतं. ती जेव्हा म्हणते, 'प्रत्येक संध्याकाळी मी कुणीतरी येण्याची वाट बघते, पण सांगत नाही कुणाला'… तिथे मी थांबले."
मुकुंदच्या चेहऱ्यावर गडद शांतता आली. तो खिडकीबाहेर पाहू लागला.
"कधी कधी वाटतं… आपण खूप काही वाट बघतोय, पण सांगू शकत नाही," तो म्हणाला.
"सांगावं का? की नुसतं वाचत राहावं, जगत राहावं…?"
"कदाचित… दोन्ही. बोलून काही संपतं तर नाही, पण न बोलून फार काही अडकतं."
त्यांच्या शेजारी बसलेली तरुण मुलगी आपला मोबाईलमध्ये गाणी ऐकत होती. त्या दोघांजवळचं शांत जग वेगळं होतं — कुठल्याही गडबडीत न मिसळणारं.
"काल माझ्या नातवंडांनी विचारलं — 'आजी, तू दररोज ट्रेनमध्ये कुणाची वाट बघतेस?' काय सांगू त्यांना?" अनघा म्हणाली.
मुकुंद थोडा वेळ गप्प राहिला. मग म्हणाला, "काही वाट बघणं हे देखील प्रेमाचंच एक रूप असतं."
ती डोळे मिटून ऐकत राहिली.
ट्रेन सायनला आली. गर्दी वाढू लागली होती. पण त्यांचं छोटंसं विश्व अजूनही अगदी शांत आणि सुंदर होतं.
मुकुंदने सहज तिच्या हातात एक पेपरचा छोटा चिठ्ठी ठेवली.
"हे काय?" तिने विचारलं.
"आजच्या प्रकरणावर मी लिहिलेलं… वाच की घरी जाऊन."
"तू आता लिहायला लागलास?"
"फक्त तुला लिहायला."
ती हसली.
ट्रेनने सीएसटी गाठलं. पण त्या दिवसाचं शेवटचं वाक्य होतं —
"न बोललेले शब्दही, बोलल्यासारखे वाटतात… जर कोणी ते समजून घेत असेल."
मुलीचं हसू, मुकुंदचं मौन, आणि अनघाचं अंतर्मन — या सगळ्यांचं भावविश्व घेऊन पुढचा हृदयस्पर्शी भाग तुमच्यासमोर...
📘 अध्याय ६२: "गर्दीत हरवलेली ती नजर"
मुंबईच्या गर्दीत एखाद्याचं "सतत लक्षात राहणं" म्हणजे काय, हे अनघा हळूहळू समजत होती. त्या दिवशीची ट्रेन रोजच्या वेळी नव्हती. मुकुंद उशिरा आला.
सीट घेतली होती, पण त्या रिकाम्या जागेकडे पाहताना तिची नजर सतत दाराकडे लागत होती.
"आज तो नाही का आला?" तिच्या मनात एक धडधड होती — अनामिक, अनोळखी.
ट्रेन चालू झाली तरी तो दिसला नाही.
शेजारच्या वृद्ध स्त्रीने सहज बोलताना विचारलं,
"तुम्ही रोज कोणाची वाट पाहत असता वाटतं…?"
ती ओशाळली.
"नाही… तसं काही नाही. एक ओळखीचा माणूस आहे…"
त्या दिवशी प्रत्येक स्टेशन तिच्यासाठी थांबा नव्हता, तो एक एक करुन मागे पडणारा संधीचा क्षण वाटत होता.
घाटकोपर गेला. कुर्ला गेला.
आणि शेवटी दादर.
आणि तिथे…
एका डब्यातून, धडपडत, थोडा दमलेला मुकुंद चढताना दिसला.
तिच्या चेहऱ्यावर नकळत एक हसू उमटलं.
तो जवळ आला.
"सॉरी अनघा, आज बरेच अडथळे आले. गाडी चुकली, ऑफिसमध्ये एक कॉल अडकला…"
"माहितीय… तू येशीलच, असा विश्वास होता," ती म्हणाली, अगदी हलक्या आवाजात.
"आजच्या प्रकरणात काय वाचलं?" तो विचारताच ती म्हणाली:
"की… कधी कधी एक वाट बघणंही इतकं सुंदर असतं की समोरचं माणूस दिसलं, की सगळं विसरून जायचं."
दोघं काही क्षण शांत बसले.
मुकुंदच्या हातात एका जुन्या डायरीचा पान होता. त्यावर हाताने लिहिलेलं काहीसं काव्य होतं.
"हे मी काल रात्री लिहिलं…" तो म्हणाला.
ती वाचू लागली:
"तुझ्या डोळ्यात जेव्हा मी हरवतो,
त्या क्षणी मी कोण आहे हे विसरतो.
लोकलचं स्टेशन आहे की आयुष्याचं वळण,
तू शेजारी असली की, प्रत्येक वळण सोनं."
ती डोळे मिटून ते शब्द श्वासात घेऊ लागली.
"मुकुंद… तुझा आवाज शब्दात असतो, आणि माझं मौन त्या शब्दांना अर्थ देतं."
ट्रेन सीएसटीवर पोहोचली. आज दोघांनीही काहीही बोलून न ऐकवलेली कबुली दिली होती.
पण कोणताही "प्रपोज" नव्हता.
ते एकमेकांकडे पाहून हसले.
कारण त्या हसण्यातच प्रेम होतं —
शब्दांशिवाय, प्रतिज्ञांशिवाय, पण तितकंच खरं.
छान. पुढील भागात आपल्या दोन पात्रांच्या आयुष्यात एक नवीन अनुभव उलगडतो — थोडं भावनिक, थोडं गूढ, पण खूप जिव्हाळ्याचं…
📘 अध्याय ६३: "त्या जुन्या चहाच्या कपावरचं नाव…"
शनिवार सकाळ होती. ट्रेनचा आवाज नेहमीसारखाच, पण आजचा दिवस वेगळा वाटत होता.
अनघा आज ऑफ होती, पण मुकुंद ट्रेनमध्ये नेहमीच्या जागी होता.
तिची सवय झाली होती त्याला — तिच्या अनुपस्थितीतही.
तो खिडकीजवळ बसून हातात तिचा दिलेला कप पकडून बघत होता. पांढर्‍या रंगाचा कप, त्यावर निळ्या शाईत लिहिलेलं होतं:
"संध्याकाळच्या गप्पा – एक कप आठवणी."
त्याने त्या कपाकडे बघत बघत एक विचार केला.
“अनघाला आज भेटायला जावं का घरात? काही निमित्त नको… पण एक पुस्तक आहे – तिच्यासाठी…”
तो तिच्या पत्त्याची चिठ्ठी पुन्हा एकदा वाचतो — जेव्हा तिने तिला ‘अचानक काही झालं तर’ कळवायला दिली होती.
ट्रेन संपली. तो तिथून चेंबूरकडे वळला.
चेंबूर – दुपारनंतर
अनघा गॅलरीत होती. तिच्या हातात पुस्तक होतं – “रात्रीचे रस्ते”. मुकुंदनेच दिलेलं.
तेवढ्यात बेल वाजली.
द्वार उघडलं आणि समोर मुकुंद.
"माफ कर… असंच यावंसं वाटलं…" तो थोडा संकोचात होता.
ती क्षणभर थांबली. आणि मग म्हणाली,
"मुकुंद, आता आपण कोणतेही स्पष्टीकरण देणं थांबवूया का?"
ती हसली. त्याने देखील कप हातात दिला.
"माझ्याकडून एक चहा. तुझ्यासोबत."
ते दोघं त्या संध्याकाळी एकत्र बसले. फारसं बोलणं झालं नाही, पण दोघांच्या नजरेत गूढ शांतता होती.
चहा संपला. पण त्या कपावर, अनघाने हळूच पेनने लिहिलं:
"माझ्यासोबत अजून किती चहा प्यायचाय…?"
मुकुंद क्षणभर स्तब्ध.
"अनघा… म्हणजे हे…"
"नाही, नाही… काहीही नाही." ती लाजत म्हणाली.
"फक्त एक प्रश्न."
ते दोघं हसले.
कधीच न बोललेल्या भावनांना त्या चहाच्या वाफेत शब्द मिळाले होते.
अगदी ठीक! आता तुमच्यासाठी तयार करतो…
📘 अध्याय ६४: “परक्या नजरेतली ओळख”
त्या भेटीनंतर काही दिवस ओसरले. दोघं पुन्हा आपापल्या दिनचर्येत व्यग्र झाले.
ट्रेन, स्टॉप, सीट्स… सगळं तसंच होतं, पण आत कुठे तरी काहीतरी बदललं होतं.
आज मंगळवार होता. सकाळी ८:१२ ची ट्रेन. दोघेही चिरपरिचित जागेवर बसले होते.
मुकुंदच्या चेहऱ्यावर हसणारी शांतता होती, अनघाच्या डोळ्यांत न बोललेली आठवण.
“काल माझ्या शाळेतील एका विद्यार्थिनीने प्रश्न विचारला,” अनघा म्हणाली.
“कसला?” – मुकुंदने विचारलं.
“‘ताई, तुम्ही कधी प्रेमात पडला होतात का?’”
ती मंद हसली. मुकुंदही हसला.
“आणि तू काय सांगितलंस?”
“मी म्हटलं – प्रेम म्हणजे नेहमी व्यक्त करावं लागतंच असं नाही… कधी कधी फक्त वाटणंच पुरेसं असतं.”
ते ऐकून मुकुंद काही क्षण गप्प राहिला.
ट्रेनने घाटकोपर पार केलं होतं. नवे प्रवासी चढले. दोघांच्या मध्ये आता दोन अपरिचित प्रवासी होते.
पण त्यांची नजर एकमेकांवर होती — अंतर असूनही.
तेवढ्यात मागून एक तरुण जोडपं जोरात हसत हसत पुढे आलं.
काही क्षण त्या दोघांच्या हसण्याकडे पाहताना मुकुंद अन अनघा दोघंही विचारात हरवले.
अनघाने हळूच विचारलं, “आपणही कधी इतकं मोकळं हसून जगलो का?”
“नाही. पण… कदाचित अजून उरलं असेल काही क्षण,” तो म्हणाला.
दोन स्टेशनांनी अनघा उतरली. पण उतरताना तिने त्याच्याकडे पाहून केवळ एकच वाक्य म्हटलं –
“कधी कधी, परक्या नजरेतही आपली ओळख सापडते.”
मुकुंद त्या ओळखीला मनात जपून ठेवत उरलेल्या प्रवासात बसून राहिला…
खाली आहे तुमच्या कथेचा विस्तारलेला, किमान ३० ओळींचा अध्याय ६५:
📘 अध्याय ६५: “ओळख पलीकडचं काही”
सकाळची वेळ. मुंबईच्या रस्त्यांवरचा धावपळता आवाज आणि ट्रॅफिकचे हॉर्न...
पण त्या सगळ्यांपासून वेगळा एक शांत कोपरा होता — स्टेशनचा प्लॅटफॉर्म.
तिथे आज मुकुंद थोडा आधी पोहोचला होता.
त्याच्या हातात पेपर होता, पण त्याचं लक्ष मात्र त्या गर्दीतल्या एका विशिष्ट चेहऱ्यावर.
अनघा अजून आली नव्हती. पण तिचा विचार मात्र मुकुंदच्या मनात घर करून होता.
आज सकाळपासून त्याला काहीतरी वेगळं वाटत होतं.
गेल्या काही दिवसांत त्यांच्या गप्पा जरा जास्तच खोलवर जाऊ लागल्या होत्या.
त्या दरम्यान न बोललेली भावना जणू एक अव्यक्त पुल बनवत होती.
अनघा आली. तिच्या डोळ्यांखाली थोडासा थकवा होता, पण चेहऱ्यावर नेहमीसारखंच सौम्य हास्य.
“काय ग, आज उशीर?” – मुकुंदने विचारलं.
“काल मुलगी आली होती… तिचं थोडं बरं नव्हतं. तिला सोबत दिली थोडा वेळ.”
ती म्हणाली. आवाजात आईपणाचं ममता भरलेलं होतं.
“छान आहे. आपण आई-बाप कधीच रिटायर होत नाही, ना?” – मुकुंद हसून म्हणाला.
“बरोबर म्हणालात. प्रेम संपत नाही, जबाबदाऱ्या ही.”
ट्रेन आली. नेहमीची गाडी. त्यांचं नेहमीचं डबा, आणि नेहमीची सीट.
पण आज गप्पा जरा शांत होत्या. दोघंच काही वेळ न बोलता फक्त खिडकीबाहेर पाहत बसले.
मुंबईचे उंच टॉवर, धावणारी गर्दी, चहाची दुकाने...
हे दृश्य त्यांना रोजचं होतं, पण त्या शांततेत काहीतरी नवीन होतं — एक विचार.
“हे सगळं एक दिवस संपेल… पण आपली भेट?” मुकुंद विचारात होता.
अनघा म्हणाली, “कधी वाटतं, आपण खूप उशिरा भेटलो.”
ते ऐकून मुकुंदकडे बघतच राहिली.
“कदाचित... पण काही माणसं वेळेशी नाही, तर भावनेशी जुळतात.”
तो म्हणाला, आणि तिने हलकंसं हसून मान डोलावली.
ट्रेन दादरला पोहोचली. आज अनघा इथे उतरायची होती.
ती निघताना म्हणाली, “कधी कधी, ओळख पलीकडेच खरं नातं असतं.”
मुकुंद बसून राहिला, विचारात… आणि हळूहळू त्याच्या चेहऱ्यावर एक स्वच्छ, गूढ शांतता उमटली.
खाली आहे तुमच्या कथेचा पुढील किमान ३० ओळींचा अध्याय:
📘 अध्याय ६६: “चहा, मूक नजर, आणि हवेतील शब्द”
दुसऱ्या दिवशी, सकाळचा मोसम वेगळाच होता.
हवा थोडी ओलसर, अंगाला थोडासा गारवा जाणवणारा.
पावसाची एक हलकीसरशी झरझर — मुंबईतली नेहमीची, पण प्रत्येकवेळी नवीन वाटणारी.
मुकुंदने स्टेशनच्या बाहेरच्या चहावाल्याकडे उभं राहून दोन चहा मागवले.
“दोन कप चहा — एक साखर कमी!” त्याने सांगितलं, हसून.
चहावाला ओळखीचा होता. एकदम डोळा मारत म्हणाला, “मॅडम आजही येणार ना?”
मुकुंद फक्त हसला… अनघा आली.
ती त्या पारदर्शक छत्रीतून आली होती — छत्रीच्या कडांवरून पाणी टपकत होतं,
पण तिच्या डोळ्यांत ओल वेगळीच होती — आठवणीची, किंवा… कदाचित, कुणासाठी.
“ही घे, गरम चहा,” – मुकुंदने तिच्या हातात कप ठेवत म्हटलं.
“आज इतका शांत का वाटतोय तू?” – अनघा विचारात.
मुकुंद क्षणभर गप्प. मग म्हणाला, “कधी कधी, शब्द नसले की संवाद जास्त खोल असतो.”
त्याच्या या उत्तराने अनघा थोडीशी गोंधळली. पण तिलाही जाणवत होतं — काहीतरी बदलतंय.
त्यांचं ट्रेनमध्ये बसणं आज नेहमीसारखं नव्हतं.
आज मधे संवादापेक्षा मौनाची जागा मोठी होती — पण तो मौन बोचकाही नव्हता,
तो जणू काहीतरी सांगत होता… एक आश्वासन, एक न बोललेली भावना.
ट्रेन CST स्टेशनकडे धावत होती. आणि मनं मात्र मागे फिरत होती.
“कधी वाटतं का की आपणच आपल्याला थांबवतो?” – मुकुंदने विचारलं.
अनघाने थोडा वेळ घेतला… मग हळू आवाजात म्हणाली,
“हो… कधी सामाजिक भीती, कधी घरच्यांची जबाबदारी… आणि कधी स्वतःचीच असुरक्षितता.”
ते ऐकून मुकुंद गप्प राहिला, पण त्याचे डोळे बोलत होते.
“पण असं काही असतं का, जे नातं न सांगताही घट्ट होतं?” – तिने विचारलं.
“तेच तर खरं नातं असतं… जे न मांडता जपावं लागतं.”
ट्रेनने शेवटचं स्टेशन गाठलं.
ते दोघं उतरले, पण चालताना कोणीच पुढे न बोललं.
फक्त ते एकत्र चालत होते — एकमेकांच्या श्वासांइतकं जवळ, पण शब्दांइतकं लांब.
छान! खाली आहे पुढील अध्याय ६७, किमान ३० ओळींसह:
📘 अध्याय ६७: “पावसात भिजलेली आठवण”
दुसऱ्या दिवशी सकाळी पाऊस सुरुच होता.
मुंबईतील पावसाची ही एक सवय झाली होती, पण मनातला पाऊस थांबवता येत नाही, हे मात्र दोघांनाही कधीच उमजलं होतं.
अनघा घराबाहेर पडताना उंबरठ्यावर क्षणभर थांबली.
घरातील घड्याळाचा टकटक आवाज, नातवाचं पुस्तक खाली पडणं, आणि ओल्या रस्त्यावरुन जाणारी रिक्षा —
या सगळ्यात तिला आजची ट्रेनची वाट खुणावत होती.
स्टेशनवर पोचल्यावर ती सरळ त्या ओळखीच्या बाकावर जाऊन बसली.
मुकुंद तिथे आधीच पोहोचलेला होता — हातात पेपर, पण लक्ष मात्र तिच्यावर.
“पेपरमध्ये काही नवीन नाही, पण चेहऱ्यावर काही वेगळं दिसतंय,” – त्याने हसत म्हणलं.
“ओल्या केसांमुळे असेल कदाचित,” – अनघा हसली.
ट्रेन आली, आणि नेहमीसारखा डब्यात चढणं, जागा पकडणं —
पण आज त्यांच्या दोघांतही एक शांत, गूढ नातं प्रवास करत होतं.
"माझ्या गावाकडे असं पाऊस आला की आई गरम पोहे करायची… आणि बाबा वाफाळलेली चहा ठेवायचे."
मुकुंद जुन्या आठवणीत हरवला होता.
"माझ्या आईला चहा नसायचा. पण बाबा मात्र माझ्यासाठी प्रत्येकदा एक कप ठेवायचे... 'बाईसाठी'," – अनघा हळूच म्हणाली.
कधी कधी स्मरणांचा वासही पावसासारखा असतो —
हळुवार, ओला, आणि हृदयात खोल झिरपणारा.
ट्रेनच्या खिडकीबाहेर पावसाचे थेंब वेगात पडत होते,
आणि त्या थेंबांमध्ये दोघांचं प्रतिबिंब स्पष्ट होतं —
एकमेकांपासून दूर, पण एका ठराविक अंतरावर कायम राहणारं.
“अनघा,” – तो म्हणाला, थोडा आवाज वाढवून,
“कधी वाटतं का की आपण फार उशीर करतोय?”
ती त्याच्याकडे बघून थोडा वेळ थांबली… मग हलकं हसली,
“कधी वेळेची घाई नसते… कधी वेळच योग्य वाटत नाही.”
त्याचं हसू गहिरं झालं. ते दोघं आता शब्दात नाही, पण नजरेत बोलू लागले.
CST जवळ आलं. ट्रेनचा प्रवास संपत आला, पण त्यांच्या मनातील धूसर रेषा अजून स्पष्ट होत चालल्या होत्या.
छान! खाली आहे अध्याय ६८, किमान ३० ओळींसह:
📘 अध्याय ६८: “अंधारातली उजळ नजरा”
मुकुंद ट्रेनमधून उतरून ऑफिसच्या दिशेने चालत होता, पण मन मात्र मागेच अडकून पडलं होतं.
अनघाच्या शेवटच्या वाक्यांनी त्याला एका वेगळ्याच विचारविश्वात नेलं होतं —
"कधी वेळेची घाई नसते… कधी वेळच योग्य वाटत नाही."
त्या दिवशी संध्याकाळी ऑफिस लवकर सुटलं. पाऊसही थांबला होता.
त्याचं मन थोडं भिरभिरलेलं, पण शांत होतं. तो चालतच ग्रंथालयाजवळ गेला —
जिथे त्यांची पहिली भेट झाली होती.
ग्रंथालयात फारसं गर्दी नव्हती.
त्याने हळूच आत पाऊल टाकलं. समोर त्या जुन्या फाइल्स, पुस्तकांच्या वासात आठवणींनी त्याला वेढलं.
“अनघा इथेच बसली होती त्या दिवशी…” – त्याने मनात पुटपुटलं.
त्याने तिथून एक जुनी कादंबरी उचलली – प्रेमचंद.
"शब्दांचे भाव किती खोल असतात... पण त्याहीपेक्षा खोल असते ती नजरेची भाषा."
दुसऱ्या दिवशी सकाळी अनघा नेहमीसारखी स्टेशनवर आली.
आज ती गडद निळा शाल पांघरून होती. डोळ्यात झळकतं हास्य.
मुकुंदने पाहिलं आणि सहज हसून म्हणाला,
“आजचा शाल म्हणजे काय? काही विशेष?”
“विशेष नाही... पण मनात एक शांतता आहे आज,” – ती म्हणाली, खिडकीतून बाहेर पाहत.
ट्रेनच्या खिडकीबाहेर सकाळचा प्रकाश झिरपत होता, आणि खिडकीच्या काचेवर त्यांची प्रतिमा झळकत होती.
“कधी वाटतं का, अनघा, की आपण बोललो असतो तेव्हा, जेव्हा मनात काही होतं ते?”
“वाटतं... पण ते बोलणं थांबलं की, नातं संपतं का?”
तिने त्याच्याकडे बघून विचारलं.
तो थोडा वेळ गप्प राहिला. मग हलकं हसला,
“नाही… कधी नातं फक्त शांत होतं. संपत नाही.”
दोघं काही वेळ शांत होते. पण त्यांच्या नजरा एकमेकांना सोबत करत होत्या.
ट्रेनने पुन्हा त्यांना CST स्टेशनला आणून पोहोचवलं.
पण आज या प्रवासात एक नवी झुळूक आली होती —
शब्दांच्या पलिकडली. भावना अधिक स्पष्ट, अधिक जवळ.
छान! खाली आहे अध्याय ६९ (किमान ३० ओळी) — भावना, संवाद, आणि त्यांच्या नात्याचा आणखी एक नाजूक पदर…
📘 अध्याय ६९: “स्पर्श शब्दांचाही…”
त्या दिवशी ट्रेन नेहमीपेक्षा थोडी उशिरा आली. स्टेशनवर गर्दी होती, पण मुकुंद आणि अनघा दोघंही शांतपणे उभे होते.
त्यांच्यात आता एक अलिखित समज निर्माण झाली होती —
प्रवासातल्या त्या जागा, त्या क्षणांचा हक्क फक्त त्यांचाच होता.
अनघा हलकंसं हसून म्हणाली, “आज पुन्हा उशीर झाला, वाटलं आपण भेटणार नाही.”
“भेट ही ट्रेनच्या वेळेवर नाही, मनाच्या वेळेवर ठरते,” मुकुंद म्हणाला.
त्याच्या आवाजात आज काहीतरी अधिक गहिरं होतं.
ट्रेनमध्ये शिरल्यानंतर त्यांनी खिडकीजवळची जागा पकडली.
सामान्यत: मुकुंद खिडकीत बसायचा, पण आज त्याने ती जागा अनघाला दिली.
“बाहेरचं जग आज तुला बघू दे,” तो म्हणाला.
अनघाने पुस्तक काढलं — 'रश्मिरथी'.
“हे पुस्तक पुन्हा वाचावंसं वाटतं… कधी कधी जुन्या ओळींचं नवं अर्थ लागतो.”
“अर्थच तर शोधतोय आपण… शब्दांतून, नजरेतून, आणि या रोजच्या भेटीतून,”
मुकुंदचं उत्तर तिला क्षणभर गप्प करतं.
आज दोघांचं बोलणं जरा अधिक भावनिक होतं.
पावसाची एक सर अचानक काचेवर आपटली.
त्या सरीतून त्या दोघांचं प्रतिबिंब झुळूझुळू वाहत गेलं.
अनघा थोडीशी थरथरली. मुकुंदने सहज हात पुढे केला –
काचेला टेकलेला तिचा हात त्याच्या हाताला स्पर्शून गेला.
क्षणभर कोणतीही हालचाल नाही. शब्द नव्हते, पण स्पर्श होता.
तिच्या डोळ्यांत किंचित धूसर झालेले क्षण होते, आणि त्याच्या नजरेत ती शांत ओल.
“कधी कधी शब्द कमी पडतात, नाही का?”
ती हळूच म्हणाली.
“हो… आणि कधी कधी एक स्पर्श सर्व काही सांगतो.”
ट्रेन घाटकोपरला आली. अनघाने आपली पर्स घेतली.
जाण्याआधी तिने केवळ एक हलकंsmile दिलं —
ते हसू मुकुंदला दिवसभर पुरणारं होतं.
छान! प्रस्तुत आहे तुमच्या कथेचा पुढील भाग —
📘 अध्याय ७०: “विराम नसलेली मैत्री…”
मुंबईच्या संध्याकाळी एक वेगळीच घाई असते.
सारे लोक घरी पोहोचण्याच्या प्रयत्नात, ट्रेनच्या दिशेने धावत असतात.
पण मुकुंदसाठी आणि अनघासाठी ही वेळ म्हणजे त्यांच्या दिवसातला एकच निवांत क्षण.
एक विराम… पण शब्दांशिवाय.
आज दोघंही थोडे थकलेले होते.
अनघा शाळेतल्या मुलांच्या परीक्षा तपासत होती, तर मुकुंदची कार्यालयात मिटिंग चालूच होती.
पण तरी ट्रेनमध्ये एकमेकांसमोर बसल्यावर ते दोघं शांत झाले.
एक हसणं, एक नजरेचा स्पर्श आणि मनातलं समाधान.
"मुलांनी विचारलं आज, 'मॅडम, तुम्ही कधी हसता एवढं?'
त्यांना काय सांगू?" अनघाने हसत विचारलं.
मुकुंद म्हणाला, "सांगायचं की, तुमचं हास्य ट्रेनमध्ये सापडतं."
दोघंही हसले.
आज मुकुंदने एक छोटी वही आणली होती — त्यात त्याने काही ओळी लिहिल्या होत्या.
“हे बघ, हे मी काल लिहिलं…”
“ती फक्त शब्दांनी बोलते,
पण तिच्या नजरेत संवाद असतो.
मी बोलत राहतो मूकपणे,
कारण ती समजून घेत असते.”
अनघा थोडावेळ निःशब्द झाली. मग म्हणाली, “तुम्ही लिहायचं सुरू ठेवा…
कधीतरी तुमचं पुस्तक होईल – ‘दररोज ती ट्रेन…’”
मुकुंद थोडा हसला… पण त्याच्या डोळ्यांत हलकंसं पाणी चमकलं.
त्याला कुणीतरी समजून घेतंय – हेच त्याच्यासाठी पुरेसं होतं.
ट्रेन आता सीएसटीला पोहोचत होती. गर्दी अधिक होती, पण दोघं शांत होते.
त्यांचं नातं इतकं सहज आणि गहिरं होतं की, त्याला नावाची गरज नव्हती.
अनघा म्हणाली, “उद्या यायला थोडा उशीर होईल… PTA मीटिंग आहे.”
“ठीक आहे,” मुकुंद म्हणाला, “मी वाट बघेन. रोजसारखी.”
अनघा उतरली, गर्दीत हरवली. पण मुकुंदच्या मनात तिचं अस्तित्व शिल्लक होतं —
शब्दांत, हसण्यात आणि त्या मूक विरामांमध्ये.
छान! प्रस्तुत आहे पुढील भाग —
📘 अध्याय ७१: “उशीर आणि उसासे”
सीएसटी स्टेशनवरचा गजर नेहमीसारखाच होता,
पण आज मुकुंदच्या मनात काहीतरी वेगळं होतं.
अनघाने सांगितलं होतं की ती उशीराने येणार…
पण वाट बघणं हेच त्याचं रोजचं काम झालं होतं.
आज तिच्या जागी एक कॉलेजची मुलगी बसली होती —
फोनवर हसत बोलत होती, कानात इयरफोन, डोकं हलवताना केस उडत होते.
मुकुंदला तिच्या उत्साहाचा हेवा वाटला नाही, पण तो अनघाची शांतता मिस करत होता.
तो थोडासा वळला आणि खिडकीबाहेर पाहू लागला —
गाड्यांची गर्दी, झगमगणाऱ्या झुंबऱ्या, आणि एका झोपडपट्टीजवळचा दिवा,
ज्याची ज्योती प्रत्येक थांबक्यावर ढवळत होती.
ट्रेन दरवाजातून एकदम आवाज आला — “साईड द्या, जरा पुढे सरका!”
अचानक त्याच्या समोर अनघा उभी होती, दमलेली, पण चेहऱ्यावर हसणं लपवून ठेवलेलं.
“माफ करा, खूप उशीर झाला ना?” ती म्हणाली.
“मी थांबलो… रोजच्यासारखा,” मुकुंदच्या चेहऱ्यावर हलकंसं हास्य होतं.
दोघांनी एकमेकांकडे पाहिलं.
कधी बोललं नाही, पण दोघांचं नातं त्या नजरेच्या स्पर्शात उमटलं.
“आज PTA मध्ये एक पालक रडला,” अनघा हळूच म्हणाली,
“त्याच्या मुलाचं वागणं सुधारलं म्हणून... मला फार विचित्र वाटलं.”
मुकुंद म्हणाला, “माणसं केवळ रडली की ती कमकुवत नसतात…
कधी कधी तेच त्यांचं बलस्थान असतं.”
अनघाने नजर झुकवली… त्याच्या शब्दांत तिला एक आश्वासक सामर्थ्य मिळालं.
ट्रेन आता भायखळ्याजवळ होती. दोघांचं बोलणं संपलं नव्हतं, पण मौन आलं होतं.
एक असं मौन जे बोलण्यापेक्षा जास्त सांगत होतं.
आजचा दिवस काहीसा थकवा देणारा, तरी मनाला काहीसं शांत करणारा होता.
अनघाने ट्रेनमधून उतरताना फक्त एवढंच म्हटलं:
“उद्या पुन्हा… त्याच वेळी.”
मुकुंदने केवळ मान हलवली, पण त्याच्या मनात उद्याची वाट पाहण्याची अधीरता तयार झाली होती.
सुंदर! प्रस्तुत आहे पुढील भाग —
📘 अध्याय ७२: “चहाचा कप आणि चुकलेली नजर”
मुंबईच्या सकाळी उगवणाऱ्या सूर्याची किरणं अजून डब्यांत पोहोचलेली नव्हती.
ट्रेन चालू झाली आणि मुकुंद नेहमीसारखी आपली जागा पटकावली.
त्याच्या हातात ‘लोकसत्ता’चं पुडं आणि पिशवीतून काढलेला स्टीलचा चहा कप.
त्याच्याचसाठी घरून आणलेला, पण आताशा तो कप जणू दोघांचा झाला होता.
अनघासाठी तो एक ‘गेस्चर’ होता — केवळ कपातला चहा नव्हे, तर त्यामागचं प्रेम.
आज मात्र ती जागा रिकामी होती.
साधारण सहा वाजून सत्तावीस मिनिटांनी, तिने ट्रेन पकडली… पण वेगळ्या डब्यात.
मुकुंदने तिचा शोध घेतला, नजर त्या गर्दीतून तिच्या साडीच्या रंगाला शोधत होती.
पण ती काही दिसली नाही.
त्याच्या कपातला चहा आता थोडासा थंड झाला होता, आणि मनही थोडसं बेचैन.
गिरगावला पोहोचेपर्यंत त्याला तिचा एक लांबून एक झलक मिळाला.
ती एका जुन्या मैत्रिणीबरोबर हसत बोलत होती.
तो काही बोलला नाही, फक्त पाहत राहिला… तिचं ते हसू, तिची मोकळीक, तिचा आत्मविश्वास.
“कधी कधी काही न बोलणं म्हणजेही संवाद असतो,” त्याने मनाशी विचार केला.
त्यादिवशी त्याचं आणि अनघाचं बोलणं झालंच नाही.
पण दोघांनाही रात्री झोपताना एकच विचार डोक्यात होता —
"उद्या भेट होईल ना?"
छान!
पुढील सखोल आणि किमान ३० ओळींचा अध्याय तुमच्यासमोर सादर करतो:
📘 अध्याय ७३ – “अपरिचित शांतता”
त्या दिवशी ट्रेनमध्ये दोघंही होते, पण संवाद नव्हता.
अनघा खिडकीजवळ बसली होती आणि मुकुंद नेहमीपेक्षा दोन डबे पुढे होता.
दोघंही एकमेकाला पाहिलं, पण काही बोललं नाही.
अनघाचं डोकं पुस्तकात होतं, पण डोळे मुकुंदकडे वळत होते.
मुकुंदच्या हातात कधी नव्हे ते मोबाईल होता — व्हॉट्सअ‍ॅपमध्ये जुनी फोटो पाहत होता.
त्या सगळ्या ट्रेनमध्ये घेतलेल्या आठवणी — एकत्र घेतलेला चहा, एकमेकांच्या पिशव्या सांभाळणं, बिनबोभाट हसणं.
पण त्या दिवशी नुसती नजरही टाळली जात होती.
कधी कधी न बोलणं म्हणजे नाराजी, पण इथे तसं नव्हतं — इथे होती “भीती.”
जसजसं नातं गहिरे होत जातं, तसतशी ती गाठ मोडू नये याची काळजीही वाढते.
अनघा मनात म्हणाली, “आपण मुकुंदकडून खूप काही अपेक्षा ठेवायला लागलोय का?”
तिने स्वतःला थांबवलं — ती शिक्षिका होती, जगासमोर शिस्तीचं प्रतिक.
पण आतली अस्वस्थता तिला तोडत होती.
ट्रेन नेहमीसारखी CST स्टेशनला पोहोचली, पण आज चालायला उशीर झाला.
मुकुंद अनघाजवळ आला, थोडं थांबला.
अनघा उठली, पण नजर नीट मिळवली नाही.
“तुमचं पुस्तक गळ्याजवळ उलटंय,” तो हळूच म्हणाला.
अनघा हलकं हसली… ते हसू फारसं मोठं नव्हतं, पण त्याने बर्फ वितळायला सुरुवात केली.
दोघं एकत्र पावलं टाकत रुळांवरून चालू लागले…
शब्द अजूनही फूटले नव्हते, पण आजची शांतता आधीपेक्षा वेगळी होती.
छान!
पुढे सादर आहे —
📘 अध्याय ७४ – “सांजवेळेचं मौन”
मुंबईचं संध्याकाळचं रंगमंच सजलेलं होतं — आकाशात पिवळसर-निळसर छटा, आणि धावपळीचा नाद.
मुकुंद CST स्टेशनवरून बाहेर पडत होता. त्याचं मन शांत नव्हतं… पण चेहरा नेहमीसारखा गंभीर होता.
काही पावलं पुढे गेले तेवढ्यात त्याच्या पाठीमागे हलकी पावलं ऐकू आली.
"मुकुंदजी!"
अनघाचा तो आवाज ऐकून त्याने थांबावं की चालत राहावं — असा क्षणभर संभ्रम निर्माण झाला.
त्याने वळून पाहिलं.
अनघा थोडीशी दमलेली दिसत होती, पण चेहऱ्यावर एक स्पष्ट विचार होता.
"आज सकाळी काही बोललो नाही... मनावर आलं," ती म्हणाली.
मुकुंद हलकंसं हसला, "कधी कधी बोलणं नसलं तरी समजतं सगळं."
त्या वाक्याने अनघाच्या डोळ्यात एक थोडं मृदू तेज आलं.
दोघं त्या गर्दीतून बाजूला सरकले, आणि एका जुन्या चहाच्या टपरीजवळ उभे राहिले.
"चहा घेऊ या?" – मुकुंदने विचारलं.
अनघाने मान डोलावली… पहिल्यांदाच त्याने विचारल्यासारखं वाटलं.
चहाचे कप आले, आणि दोघंही एकमेकांकडे पाहत राहिले…
शब्द नव्हते, पण त्यांच्या नजरेत प्रश्न होते, आठवणी होत्या, आणि अनुत्तरित भावना.
"तुमचं पुस्तक वाचून झालं का?" – मुकुंदने सहज विचारलं.
"हो… पण शेवट फार त्रासदायक होता."
"काही काही गोष्टींना शेवट हवा असतो… आणि काहींना फक्त साथ." – तो म्हणाला.
अनघा विचारात गेली… मुकुंद त्याला काय म्हणतोय हे स्पष्ट होतं, पण तो शब्दांतून बोलत नव्हता.
ते दोघं पुन्हा ट्रेनच्या दिशेने चालायला लागले.
सांजवेळ उलटून रात्र होऊ लागली होती, पण त्या संध्याकाळी दोघांमध्ये एक नव्या मौनाची मैत्री झाली होती —
कधी ना फुटणारी, पण मनाच्या आत खोलवर झिरपणारी.
छान!
पुढे सादर आहे —
📘 अध्याय ७५ – “गोंधळलेल्या आठवणी”
घाटकोपर स्टेशनवर सकाळी हलकी गर्दी होती. पावसाची एकेक थेंब टपकायला लागलेली.
लोकलमध्ये बसलेल्या मुकुंदच्या डोळ्यात झोप नव्हती, पण विचारांचा भार होता.
शेजारी आज अनघा नव्हती.
पहिल्यांदा वाटलं, उशीर झाला असावा तिला. पण तीन स्टेशनं निघून गेल्यावरही ती आली नाही, तेव्हा मन थोडं बेचैन झालं.
त्याने खिडकीतून बाहेर पाहिलं — माणसं गर्दीत हरवत होती आणि आठवणी मनात गोंधळ करत होत्या.
त्याने हळूच आपला मोबाईल उघडला.
"गुड मॉर्निंग" असा मेसेज तिने रोज पाठवला होता. पण आज… मेसेज नव्हता.
एक आठवण डोक्यात आली — ती पहिली भेट, सीएसटीवर अनोळखीपणे समोर येणं…
तेव्हा पासून आजवर, दररोज.
तिचं हसणं, एखाद्या पुस्तकावरून चाललेली चर्चा, तिच्या चहा पिण्याची खास पद्धत… सगळं एकदम डोळ्यासमोर येत होतं.
"का असं वाटतंय की काहीतरी चुकतंय?" — त्याच्या मनात प्रश्न.
चेंबूरला पोहचल्यावर त्याने अनघाच्या शाळेजवळून एक फेरी मारली.
संपूर्ण शाळा शांत होती. शिक्षकांचा संप असल्याचं समजलं. पण तिला फोन का नाही केला त्याने?
तो घरी परतला आणि मग स्वतःच स्वतःला विचारायला लागला…
"आपण तिच्यावर इतकं विसंबलोय का? का हा फक्त सवयीचा भाग आहे?"
तेवढ्यात फोन वाजला.
अनघाचा मेसेज:
"आज तब्येत थोडी बरी नाही वाटली म्हणून सुट्टी घेतली… आपली ट्रेन चुकली."
मोकळा श्वास निघाला मुकुंदच्या छातीतून.
पण त्याचवेळी तो स्वतःलाच विचारू लागला —
"तिच्या अनुपस्थितीत एवढं काही वाटू लागणं… म्हणजे काय?"
त्याच्या मनात एका नव्या जाणिवेची पाऊलं पडायला लागली होती.
मित्रत्वाच्या पलीकडचं काहीसं… पण अजूनही शब्दांच्या चौकटीत अडकलेलं.
अभिनंदन! पुढे सादर आहे —
📘 अध्याय ७६ – “नकळत उमलणारा विश्वास”
अनघा दुसऱ्या दिवशी नेहमीप्रमाणे लोकलमध्ये दिसली. चेहऱ्यावर थोडीशी थकवा होती, पण डोळ्यात मृदू हास्य.
मुकुंदने हळूच विचारलं,
"आज तब्येत कशी आहे?"
ती हसली, "जरा बरी आहे आता. काल अंग दुखत होतं. पण तुम्ही चुकला नाही ना?"
"नाही… पण तुमची खूप आठवण आली."
त्याच्या तोंडून हे वाक्य नकळत निघालं, आणि दोघेही एक क्षण शांत झाले.
अनघा डोकं खाली करून म्हणाली,
"कधी कधी शरीर थकतं, पण मन एका विश्रांतीच्या जागेची वाट बघतं. आणि ती जागा सापडते… अशीच, एखाद्या ट्रेनमध्ये."
त्या वाक्यावर मुकुंद हसला.
"हो… ही ट्रेन म्हणजे जगण्याचा दररोजचा धागा आहे. काही नात्यांना गाठ नाही लागलेली, पण तरी ती बांधलेली वाटतात."
ती शांत झाली. खिडकीबाहेर पाहत म्हणाली,
"आपण दोघंही फार बोलत नाही, पण मनात खूप काही चाललेलं असतं. असं का होतं?"
"कदाचित आपल्या नात्यात शब्दांपेक्षा मौनाचं बंधन अधिक आहे."
तो उत्तरला.
ट्रेन CST स्टेशनजवळ पोहोचत होती. दोघांचं बोलणं आता अधिक मोकळं वाटत होतं.
अनघाने विचारलं,
"कधी कधी वाटतं, आपण नुसतेच प्रवासी आहोत का? की एका अदृश्य प्रवासात एकमेकांचे साथीदार?"
मुकुंद हसून म्हणाला,
"दोन्ही. आणि तिसरं काहीसुद्धा."
स्टेशनवर उतरताना अनघाने हळूच त्याच्या हातात एक गोष्ट ठेवली —
छोटसं पुस्तक – "कथांचे अंतराळ".
"तुमच्यासाठी… यातली काही कथांमध्ये आपली छाया आहे."
मुकुंदने ते पुस्तक उघडलं आणि एक पान हातात घेतलं —
"प्रेमाच्या अनेक छाया असतात. काही उजेडात, काही सावलीत."
त्याच्या मनात आता एका विश्वासाचं बी पेरलं गेलं होतं.
त्याला उमगायला लागलं होतं की,
हे नातं नावाने नव्हे, तर नजरेने, भावना आणि मौनाने जपायचं असतं.
छान! प्रस्तुत आहे —
📘 अध्याय ७७ – “पावसात भिजलेली आठवण”
मुंबईला पाऊस नव्याने पडत होता. आकाश काळंठिक्क झालेलं, रस्ते ओले आणि हवेत एक मंद गारवा. चेंबूर स्टेशनवर मुकुंद छत्री उघडत उभा होता. गर्दीतून डोळे फक्त एक चेहरा शोधत होते — अनघाचा.
ती आली… हातात छोटीशी बॅग, केस थोडेसे ओले झालेले. ती मुकुंदकडे पाहून मंदपणे हसली.
“पाऊस अजूनही आवडतोय का तुम्हाला?”
मुकुंदने विचारलं.
ती खांदे उडवत म्हणाली,
“पूर्वी फार आवडायचा… आता थोडंसं जपावं लागतं.”
दोघेही ट्रेनमध्ये बसले. खिडकीच्या काचांवरून पावसाच्या थेंबांनी नाजूक रेषा काढलेल्या. गाडी सुरू झाली आणि त्या थेंबांनी जणू आठवणींचं कवच उलगडायला सुरुवात केली.
“पाऊस म्हणजे फक्त पाणी नाही… काही वेळा त्यात धुंद झालेल्या भावना सुद्धा असतात,”
मुकुंद म्हणाला.
अनघा हलकेच हसली.
“हो. पावसात एकटं भिजणं आणि कोणासोबत भिजणं, यात फार मोठा फरक असतो.”
क्षणभर दोघे शांत.
मग तिने विचारलं,
“तुम्ही पावसात कधी शेवटचं भिजलात?”
“कदाचित आज… मनाने,” तो म्हणाला.
अनघा थोडीशी गंभीर झाली.
“आपण दररोज भेटतो… बोलतो… पण काही गोष्टी अजूनही मनात दडून ठेवतो. का?”
“शक्यतो अशा भावना बोलल्यावर त्यांच्या सौंदर्याला धक्का लागतो… त्या जपून ठेवाव्या लागतात.”
मुकुंद उत्तरला.
ट्रेन घाटकोपरला आली होती. स्टेशनवर उतरताना ती थांबली आणि म्हणाली,
“जर कधी संध्याकाळी वेळ मिळाला, तर चहा प्यायला या... एक कप चहा, थोडा पाऊस आणि जरा जुनी गाणी.”
मुकुंद थोडा गोंधळला, पण त्याने मान डोलावली.
“येतो.”
ती गेली. आणि तो उभा राहिला त्या ओल्या प्लॅटफॉर्मवर, एक स्मित चेहऱ्यावर.
शब्दांनी न बांधलेली, पण मनात घट्ट गुंफलेली आठवण घेऊन.
छान! प्रस्तुत आहे —
📘 अध्याय ७८ – “चहाचा कप आणि गप्पांचा धागा”
संध्याकाळची वेळ होती. मुकुंदने अनघाच्या सांगितल्याप्रमाणे तिच्या कॉलनीजवळच्या त्या जुन्या चहा स्टॉलकडे पाऊल टाकलं. घाटकोपरच्या एका गल्लीतला छोटासा टपरी, पण त्याचं एक खास वलय होतं – अगदी तिच्या बोलण्यासारखं शांत, साधं, पण मनात घर करणारं.
अनघा आधीच आलेली होती. साडीमध्ये, केस अर्धवट वाऱ्याने उडणारे, हातातल्या स्टीलच्या कपात उकळता चहा. तो तिला पाहून एक क्षण स्तब्ध झाला. तिच्या चेहऱ्यावरचं हास्य त्याला शब्दांच्या पलिकडचं काहीसं वाटलं.
"तुम्हाला वाटलं नव्हतं ना की मी खरंच बोलावेल?" – अनघा.
"नाही… पण तुमचं निमंत्रण पावसासारखं होतं – अचानक, पण हवेतलं एकदम खरं वाटणारं," – मुकुंद.
दोघे एकाच बाकावर बसले. चहा समोर, त्याच्या वाफांमध्ये त्या दोघांच्या मनातली धूसर वाक्यं अलगद उसळत होती.
"कधी कधी वाटतं, आपण खूप उशीर केला का?" – अनघाने विचारलं.
"शब्दांना कधी वेळ लागतो, पण भावना मात्र कायम वेळेत पोचतात," – मुकुंदचं उत्तर.
"पण आयुष्य आता वेगळं आहे. घर, जबाबदाऱ्या, आपल्या मुलांचं आयुष्य…" – तिचं स्वर शांत होतं.
"हो, पण आपल्याला हक्क आहे ना थोडा वेळ स्वतःसाठी राखून ठेवायचा?" – मुकुंद.
एक दीर्घ शांतता दोघांच्या मध्ये.
अनघा हातातल्या कपकडे पाहत म्हणाली, "हा चहा रोजसारखा आहे… पण आज काहीसं वेगळं वाटतंय."
"आज त्या चहात एक अज्ञात मिठास आहे – आठवणींचा, स्वीकाराचा, आणि कदाचित थोडं न बोलल्याचाही." – मुकुंद.
त्या ओल्या संध्याकाळी, गप्पा खऱ्या होत्या. शब्द मर्यादित होते, पण त्यांचे अर्थ असीम.
"उद्या पुन्हा ट्रेनमध्ये भेटूया का?" – ती म्हणाली.
"आपण दररोज भेटतोच… पण उद्या वेगळं असेल," – मुकुंद हसत म्हणाला.
ते दोघं तिथून निघाले… वेगळ्या दिशांनी, पण एकाच आठवणीच्या धाग्यावर चालत.
खूप छान! पुढील भाग सादर आहे —
📘 अध्याय ७९ – “शब्दांच्या पलीकडचं नातं”
सीएसटी स्टेशनचा गजबजाट नेहमीसारखाच होता. गर्दीतली पावलं, फास्ट लोकलच्या घोषणा, आणि रोजचं धावपळीनं भरलेलं जीवन. पण त्या दिवशी मुकुंद आणि अनघाच्या नजरा या सर्व喧ाटामधूनही एकमेकांना शोधत होत्या.
अनघा प्लॅटफॉर्म क्रमांक ४ वर उभी होती, तिच्या हातातल्या बॅगेत एक जुनी वही होती — आज तिने मुकुंदासाठी एक छोटीशी आठवण लिहून ठेवलेली.
मुकुंद आला, त्याच्या चेहऱ्यावर नेहमीचं सौम्य हसू. त्याने तिला पाहताच ओठावर थोडं थांबलेलं हसू परत उमटलं.
"आज तू काहीतरी वेगळं घेऊन आली आहेस असं वाटतंय," – त्याने विचारलं.
अनघाने थोडं हसून ती वही त्याच्या हातात दिली. "ही माझ्या काही जुन्या कविता आहेत… कधी लिहिलेल्या, कधी वाटलेल्याच."
मुकुंदने त्या वहीकडे पाहिलं, अगदी जणू त्याच्या मनातल्या खोल कप्प्यात अनघाने आपली जागा राखलेली होती.
"तुझ्या शब्दांतही तुझ्या नजरेसारखीच शांतता आहे… आणि खोलवर काहीतरी जपलेलं," – तो म्हणाला.
"कधी कधी आपल्याला जे बोलता येत नाही, ते लिहिता येतं… आणि असं वाटतं, कुणीतरी वाचेल… समजेल… आणि त्या न बोललेल्या शब्दांवर प्रेम करेल," – अनघा.
गाडी आली. ट्रेनमध्ये त्यांना खिडकीजवळ जागा मिळाली. मुंबईचं धावणारं शहर त्यांच्या बाजूने उलटसुलट पळत होतं, पण त्यांचं नातं स्थिर होतं — संथ, सावध, पण खोलवर.
मुकुंदने हळूच तिच्या वहीतलं एक पान उघडलं. त्या कवितेत लिहिलं होतं:
"शब्द नकोत आता,
फक्त तुझं असणं पुरेसं आहे.
दररोज भेटणं हळूहळू
आयुष्यचं सवयीसारखं झालं आहे…"
अनघा त्याच्याकडे पाहून म्हणाली, "ही कविता तुला समजेल असं वाटलं."
"मला नाही समजली… ती मी अनुभवली," – मुकुंद.
त्या प्रवासात ते दोघं काही वेळ काहीच बोलले नाहीत. पण त्यांच्या शांततेत, त्यांचं नातं अधिक गहिरे होत होतं — बोलण्या-पलिकडचं, शब्दांच्या पलिकडचं.
अर्थातच! पुढील भाग सादर आहे —
📘 अध्याय ८० – “कुठेतरी थांबलेली वेळ”
त्या सकाळी मुंबईने नेहमीसारखा आपला गतीमान वेग घेतला होता, पण मुकुंदच्या मनात मात्र वेळ जणू थांबलेली होती. अनघा आज ट्रेनमध्ये दिसली नव्हती. दररोजच्या जागेवर ती नव्हती, आणि मुकुंदला जाणवू लागलं की तिच्या नसण्यानं आजच्या प्रवासाला अर्थच उरला नाही.
सीटवर बसलेला मुकुंद एकटक समोर पाहत राहिला. गर्दी होती, लोकांची हालचाल, आवाज, सगळं तसंच... पण त्याला त्या गर्दीत एक हळवं शांतपण भेडसावत होतं.
"का आली नसेल ती? काही झालं नसेल ना?" – मनातल्या मनात विचार करत तो तिच्या आठवणींच्या पायऱ्या चढत होता. तिचं हास्य, तिचा आवाज, पुस्तकातल्या कोपऱ्यात ठेवलेली वही, तिच्या डोळ्यांतल्या भावना... सगळं जसंच्या तसं आठवत होतं.
ट्रेन घाटकोपरला आली, पण तिथेही ती नव्हती.
तो स्टेशन उतरला नाही, पण डोळे मात्र दर प्लॅटफॉर्मवर तिला शोधत राहिले. आज एका दिवसात त्याला ती किती हवी आहे, हे त्याच्याही नकळत उलगडून आलं.
संध्याकाळ झाली. घरी परतल्यावरही मुकुंद काहीसा बेचैन होता. टीव्ही सुरु होता पण आवाज कानी पडत नव्हता. मुलं घरात होती, पण त्याचं मन एका रिकाम्या जागेभोवती गुंतलेलं होतं.
त्यानं अखेर ठरवलं — उद्या ती आली नाही, तर तो तिच्या शाळेपर्यंत जाईल. अनघाची गैरहजेरी त्याला शांत बसू देत नव्हती.
त्याच्या मनात पुन्हा एकदा कालची कविता घोळत होती —
"शब्द नकोत आता,
फक्त तुझं असणं पुरेसं आहे…"
म्हणजे खरंच... तिचं असणं पुरेसं होतं. आणि आता तिचं नसणं असह्य वाटत होतं.
त्या रात्री तो उशिरा झोपला. पण डोळ्यांत होती केवळ तिची एक हळवी प्रतिमा — जणू तिने कुठेतरी त्याच्या आयुष्याची वेळ थांबवून ठेवली होती.
छान! पुढील हृदयस्पर्शी अध्याय सादर आहे —
📘 अध्याय ८१ – “शाळेच्या उंबरठ्यावर”
सकाळी लवकरच मुकुंद उठला. अंघोळ, चहा, आणि न्याहारी – सगळं काही एका यांत्रिक साच्यात पार पडलं. डोक्यात एकच विचार होता – आज अनघाला शोधायचंच.
ट्रेनमध्ये बसल्यावर त्याचं लक्ष परत त्या रिकाम्या जागेकडे गेलं. ती जागा जणू तिचीच होती – शांत, नीटनेटकी, आणि हळुवार आठवणींनी भरलेली.
त्याने आज ऑफिसला जायचं टाळलं. एका क्षणी, तो ठरवलं – आज तिच्या शाळेपर्यंत पोहोचायचं. तिने मागे एकदा सांगितलं होतं – “मी सायनच्या शाळेत शिकवते.” त्याचाच आधार घेत मुकुंद सायन स्टेशनला उतरला.
गर्दीतून वाट काढत तो त्या शाळेच्या दिशेने चालत गेला. हातात फुलांचा एक छोटा गुलदस्ता होता – कोणतीही अपेक्षा न करता, फक्त एक काळजीचा इशारा.
शाळेच्या उंबरठ्यावर पोहोचल्यावर, त्याने रिसेप्शनवर विचारलं, “अनघा देशपांडे मॅडम आल्या आहेत का?”
समोरच्या बाईनं नम्रपणे उत्तर दिलं, “नाही सर, दोन दिवसांपासून त्या रजेवर आहेत.”
ते ऐकून त्याचं मन क्षणभर थरथरलं.
“काही कारण?” – त्याचा स्वर थोडा हळवा होता.
“काही आजार वाटतोय, पण घरी विश्रांती घेत आहेत असं वाटतं,” तिनं सांगितलं.
तो बाहेर पडला. मनात शंभर प्रश्न. तिचं घरही माहित नव्हतं. तिच्याबद्दल तो फारसं जाणत नव्हता, पण तिचं नसणं त्याचं सगळं असं अस्ताव्यस्त करत होतं.
शाळेजवळच्या एका चहाच्या टपरीवर तो थांबला. उगाचच एक चहा मागवला.
समोरच्या रस्त्यावर त्याचं लक्ष गेलं – एक वृद्ध बाई, शाळेच्या गेटमधून येत, त्याच्याकडे बघून हसल्या. “अनघा मॅडमला विचारत होता ना? त्यांचं घर घाटकोपरला आहे. मीच त्यांचं शेजारी.”
मुकुंदला आशेचा किरण दिसला.
“पत्ता देऊ शकता का?”
त्या हसल्या. “हो, नक्की देईन… पण तुम्ही कोण?”
त्याने काही क्षण थांबून सांगितलं – “मी... त्यांच्या ट्रेनमधला एक प्रवासी.”
त्या वृद्धेच्या चेहऱ्यावर एक समजूतदार हसू उमटलं. जणू ती सगळं ओळखून गेली.
खूप छान! पुढील हृदयस्पर्शी आणि थोडा उत्कंठावर्धक भाग सादर करतो —
📘 अध्याय ८२ – “घाटकोपरची पायवाट”
सायंकाळचा वेळ. मुंबईतल्या गर्दीतही काही क्षण असे असतात जे केवळ स्वतःसाठीच असतात. मुकुंदसाठी आजचा संपूर्ण दिवस एक शोधयात्रा ठरला होता.
त्याच्या मनात अनघाचं घर, तिचा चेहरा, तिचा आवाज, तिचं शांत हसणं... सारं एकाच वेळी घोळत होतं. त्या वृद्ध शेजारणीने दिलेला पत्ता लिहिलेला कागद त्याने आपल्या शर्टच्या खिशात व्यवस्थित ठेवला होता — जणू एखादा प्रेमपत्र.
घाटकोपर स्टेशनला उतरल्यानंतर त्याने त्या पत्त्याचं नीट वाचन केलं – "श्यामबाग को-ऑप. हाऊ. सोसायटी, बिल्डिंग नं. ३, दुसरा मजला, फ्लॅट नं. २०२."
हातात फुलं होतीच. तो थोडा हळूहळू चालत तिथे पोहोचला. शेजारी काही मुलं क्रिकेट खेळत होती. एका मुलाला विचारलं, "बेटा, ३ नंबर बिल्डिंग कुठे आहे?"
"आजीबाईंचं घर? तिकडे डावीकडे वळा, दुसरी बिल्डिंग!" – त्या निरागस उत्तराने मुकुंद हसला.
बिल्डिंगच्या जिन्यावर एक-एक पायरी चढत त्याचं हृदय वेगानं धडधडू लागलं. इतक्या दिवसांत तो प्रथमच तिच्या वास्तवाच्या दारापर्यंत पोहोचला होता.
दरवाज्यापाशी पोहोचून त्याने काही क्षण थांबून श्वास घेतला. नंतर हळूहळू बेल वाजवली.
दोन वेळा.
काही क्षण शांतता.
मग एक आवाज – अगदी परिचित, थोडासा थकलेला, पण नेहमीसारखाच शांत – “कोण?”
“मी… मुकुंद…” – तो शब्द जरा कुजबुजत म्हणाला.
क्षणभर दुसऱ्या बाजूने शांतता. मग दरवाजा उघडला.
अनघा समोर उभी होती. चेहरा थोडा थकलेला, डोळ्यांत थोडी हुरहुर, पण तरीही ओळखीचा तो गोडपणा तिच्या अस्तित्वात होता.
“तू… इथे?” – ती आश्चर्यचकित झाली.
त्याने हातातलं फुलांचं छोटंसं बुके तिच्यासमोर केलं. “हे तुझ्यासाठी… आणि बाकीचं... विचारायचंच होतं की... तू ट्रेनमध्ये का नाहीस?”
अनघा काही क्षण न बोलता त्याच्याकडे पाहत राहिली. मग हळूच म्हणाली, “ये ना आत...”
त्या एका वाक्यानं मुकुंदच्या मनातली सगळी धडपड, चिंता, आणि अस्वस्थता क्षणात विरघळली.
तो दार ओलांडून तिच्या जगात पाऊल टाकत होता — पहिल्यांदाच.
छान! कथेचा पुढचा अध्याय थोडा अधिक भावनिक आणि अंतरंग क्षण घेऊन येतो...
📘 अध्याय ८३ – “आठवणींची खोली”
अनघाच्या घरात पाऊल टाकताना मुकुंदला एक प्रकारचा आदर आणि अपराधीपणा एकत्र जाणवत होता. जणू तो कुठल्याशा मंदिरात आला आहे. घर छोटंसं, पण सुटसुटीत. भिंतींवर गोंडस फ्रेम्स – काही जुने फोटो, काही अनघाच्या हाताने काढलेले चित्रे. फुलांचा सुवास आणि समईची मृदू उजळ.
“बस… इथे,” – अनघाने सोफ्यावर बसायला सांगितलं. ती स्वतः पाण्याचा ग्लास घेऊन आली.
“मी चुकलो का इथे येऊन?” – मुकुंदचा पहिला प्रश्न.
“नाही… उलट, या सगळ्या दिवसांत मी वाट पाहत होते… की तू येशील,” – तिचा स्वर हलकासा कंपित होता.
ते दोघं काही क्षण शांत बसले. बाहेर मळभ आणि घरात गूढ शांतता.
“तुला शोधायला फार वेळ लागला,” – ती हसत म्हणाली, “पण निदान आलास तरी!”
“माझा अनुभव आहे – कोणालाही गमवायचं नसेल तर शोधावं लागतं,” – मुकुंद शांतपणे बोलला.
त्यांचं संवाद फार बोलका नव्हता, पण प्रत्येक वाक्यांत खूप काही होतं. त्यांच्यातली ती न बोललेली भाषा – नजरांनी, हावभावांनी, थोडक्या शब्दांनी – इतकी प्रगल्भ होती की शब्द नकोसे वाटावे.
“मी ट्रेन बंद केली. खरंतर... मुलं म्हणाली, ‘आई, तू आता थकल्यासारखी दिसतेस...’ त्यांना काय कळणार!” – अनघा थोडं हसली.
मुकुंद तिच्याकडे बघत राहिला. “आपण दोघंही जगायला लागलोय… पण जगणं सोडून नुसतं श्वास घेतोय असं वाटतं कधी-कधी.”
अनघाच्या डोळ्यात पाणी आलं. “खरं आहे. पण तुझ्या शेजारी बसले की जीव शांत व्हायचा.”
“तेच तर… म्हणून आलो. पुन्हा शेजारी बसायला.” – मुकुंदचा तो वाक्य पूर्णही झालं नव्हतं आणि दोघांच्याही डोळ्यात धूसर झालेले क्षण पाझरले.
तिच्या चहाच्या कपात आज काही वेगळं होतं – सवयीचा गंध आणि नव्या आठवणींचा स्वाद.
मुकुंद ते फुलांचं बुके टेबलवर ठेवलं. “हे फुलं नाही, तर आपली नाती आहेत. हळूहळू उमलणारी… आणि कधीच न सुकणारी.”
ती हसली. “म्हणजे आपण पुन्हा ट्रेनने प्रवास करणार?”
“नाही… आता तुझ्या घरात, तुझ्या सोबतीने, आठवणींच्या ट्रेनमध्ये…” – तो म्हणाला.
आणि त्या संध्याकाळी, शहरभर दिवे लागले, पण त्या छोट्या घरात दोन माणसांच्या अंतर्मनात उगवला एक हळूहळू फुलणारा उजेड.
अभिनंदन – आपल्या कथेचा प्रवास आता आणखी खोल आणि हृदयाला भिडणारा होत चाललाय. पुढचा अध्याय तुमच्यासाठी:
📘 अध्याय ८४ – “मुक्या भावना, बोलक्या नजरा”
गर्दीतून निघून आल्यावर त्यांचं नातं अजून स्पष्ट, अजून जवळचं होतं. पण ते अजूनही त्या ‘रेषे’पलीकडे गेले नव्हते – जी रेषा काळजी आणि मर्यादांचं एक सीमोल्लंघन न होऊ देता आठवणींच्या किनाऱ्यावर बसून राहते.
मुकुंद सकाळी स्टेशनवर पोहोचला तरी आता सवयीनं डावीकडच्या बाकावर बसत नव्हता. ती सवय आता आठवणीतली झाली होती.
अनघा घरी बसून वहीत काहीतरी लिहीत होती – आठवणी, कविता, मुकुंदसाठी लिहिलेली पत्रं – जी तिने कधीही पाठवली नाहीत.
त्या दिवशी मुकुंदने एका ग्रंथालयातून एक पुस्तक उचललं – “शब्दांपलीकडचं प्रेम”. आणि तो त्या पुस्तकाच्या पानांमध्ये नव्हे, तर अनघाच्या आठवणींत हरवून गेला.
तो तिच्या घराच्या जवळच्या बागेत रोज सकाळी फिरायला जायला लागला. काहीवेळा तिला दुरून दिसे – खिडकीतून. आणि तो न बोलता निघून जाई.
एक दिवस, अनघाने खिडकीतून एक छोटं खुणेचं पत्र खाली टाकलं –
“आज संध्याकाळी ५ वाजता जुने स्टेशन – तिथेच, जिथे तू पहिल्यांदा माझ्यासाठी चहा घेतलास.”
तो कागद तिने न लिहिल्यासारखा, आणि त्याने न वाचल्यासारखा वागलं. पण दोघांचं अंतर्मन आधीच समजून गेलं होतं.
संध्याकाळी ५ वाजता स्टेशनवर थोडी गर्दी होती, पण ते दोघं त्या गोंधळातही एकमेकांना सहज ओळखू शकले.
तिच्या हातात जुना थर्मस होता – चहा घेऊन आली होती.
“याच जागेवर मी तो चहा पिऊन तुझ्याकडे पाहिलं होतं,” – अनघा म्हणाली.
“तेव्हाच समजलं होतं… काहीतरी हळवं सुरु झालंय,” – मुकुंद उत्तरला.
“का नाही बोललो आपण कधीच?” – तिचा प्रश्न शांत, पण खोल.
“शब्द आले असते तर भावना तुटल्या असत्या… असं वाटतं,” – तो उत्तरला.
ते दोघं निवांत बसले. जुनी ट्रेन त्यांच्या मागून गेली – आणि आठवणी त्यांच्या मनात फेरफटका मारून गेल्या.
“पुढे काय?” – अनघा विचारते.
“जसं चालत आलो तसंच चालत जाऊ… शेजारी-शेजारी. न बोलता समजून घेत,” – मुकुंद हसून म्हणाला.
तो क्षण फुलवलेल्या गुलाबासारखा सुंदर होता. न सुटलेला, न बांधलेला, पण तरीही परिपूर्ण.
छान. पुढील अध्याय तुमच्यासमोर:
📘 अध्याय ८५ – “गर्दीत हरवलेले, आठवणीत उरलेले”
मुंबईचं सीएसटी स्टेशन. संध्याकाळची गर्दी. शिट्ट्या, धावा, ट्रॉली ओढणारे कुली, चहा विकणारे, आणि त्यात एकटे मुकुंद. लोकलच्या एका कोपऱ्यात उभा. अनघा त्याच्यासमोर नव्हती, पण तिच्या आठवणी त्याच्या श्वासात भरून राहिल्या होत्या.
सहज लक्ष गेलं – बाजूच्या बाकावर एक वृद्ध जोडपं बसलं होतं. माणूस तिच्या खांद्यावर हात ठेवून काहीसं कुजबुजत होता. बाई हसून त्याच्या हातावर आपला हात ठेवत होती. त्या हळव्या नजरेने मुकुंदकडे पाहिलं… काही क्षण थांबून त्या जोडप्यानं त्याच्यासमोर एक गोष्ट सांगितली –
"तुमचं प्रेम डोळ्यात दिसतं हो. शब्दांची गरज नसते."
तो काहीच बोलला नाही. फक्त एक हसरा नमस्कार केला आणि ट्रेनमध्ये चढला.
त्या दिवशी ट्रेनने त्याला घाटकोपरला सोडलं. चेंबूरकडे जायचं असं ठरवूनही तो वाट वळवून एका जुन्या ग्रंथालयात गेला.
त्याचं आणि अनघाचं पहिलं भेटीचं ठिकाण.
तिथं एक वार्धक्याच्या उंबरठ्यावर असलेली ग्रंथपाल भेटली. ओळखीचा चेहरा.
"तुम्ही आणि ती साडीमध्ये येणारी बाई... तुम्ही रोज इथं बसायचात ना?"
मुकुंद थोडा गोंधळला. हसून म्हणाला, "हो, कधी काळी..."
"खूप शांत दोघं. एकमेकांना काही न सांगता किती काही सांगत होता तुमचं नातं..." ती म्हणाली.
त्यानं जुन्या वहीची एक वही उघडली. त्यात एका पानावर नाजूक अक्षरात लिहिलं होतं –
“काही भेटी शब्दांच्या पलीकडच्या असतात. त्या आठवणी नाही, तर उपस्थिती असतात.”
तो क्षण तसाच बंद केला त्यानं, त्या वहीत.
परत येताना त्यानं एक निर्णय घेतला –
"प्रेम स्वीकारलं नसलं, पण त्याचा आदर केलाय आपण... आणि हे नातं, असंच हळूच जपायचं."
घरी पोहोचल्यावर त्यानं अनघाच्या पत्त्यावर एक पोस्टकार्ड लिहिलं:
“पुन्हा भेटीचं नक्की ठिकाण नसेल, पण आठवणी त्याच जागी उभ्या आहेत. आणि आपण... त्यात कायम दिसत राहू.”
तो पत्र न पाठवता ड्रॉवरमध्ये ठेवला... कारण काही भावना फक्त स्वतःसाठीच असतात.
खूप छान. पुढील भाग सादर आहे:
📘 अध्याय ८६ – “चहाच्या कपातून उमटलेले सूर”
पावसाळ्याचे दिवस. संध्याकाळी मुंबईत हलकासा पाऊस पडत होता. स्टेशनवर सगळीकडे ओलसरपणा. धावपळ, छत्र्या, ओले पाय, आणि त्या सगळ्यांच्या मधे एका कोपऱ्यात उभा मुकुंद – एका जुन्या चहाच्या स्टॉलसमोर.
त्या चहाच्या स्टॉलवरच्या त्या कपांमध्ये अनेक हळुवार संवाद उमटले होते.
“एक कटिंग, साखर थोडी कमी…” असं म्हणत अनघा कधी मागायची ते क्षण त्याला आजही आठवत होते.
तो चहावाला अजूनही तोच होता.
“काय साहेब, आज एकटेच?”
मुकुंद हलकं हसला. “हो… आठवणीसोबत.”
त्या चहात आता साखर नव्हती. पण गोडवा होता – आठवणींचा.
कप हातात घेऊन मुकुंद मागे वळला तेव्हा त्याला एक गाणं ऐकू आलं –
🎵 “तुझ्यासवे बोलायचं होतं… पण शब्द निघालेच नाही…”
कुठूनतरी कोणीतरी स्पीकरवर लावलं असावं. पण त्या गाण्यानं त्याच्या काळजात काही तरी हलवलं.
त्याने एका बाकावर बसून चहा संपवला. समोर ट्रॅकवरून एक ट्रेन निघून गेली.
त्याच्या आठवणीत मात्र एक ट्रेन अजूनही थांबलेली होती – ती अनघासोबतची.
तो त्या आठवणीत हरवला असताना, बाजूच्या एका तरुण जोडप्यानं त्याचं लक्ष वेधलं.
एकमेकांना छत्रीत झाकत, एकत्र चहा पीत होते. त्यांचं हास्य, त्यांचे संवाद त्याला आपल्या जुन्या क्षणांमध्ये नेऊन टाकत होते.
"प्रेम कोणत्याही वयाचं नसतं… फक्त ते मान्य करायची हिम्मत हवी." – त्याच्या मनात आवाज आला.
त्याने मोबाईल काढून एक मेसेज टाईप केला –
“अनघा, आज मी पुन्हा आपल्या त्या स्टॉलवर चहा प्यायलो… आठवण आली. खूप.”
पण पाठवलाच नाही. फक्त ‘ड्राफ्ट’ म्हणून सेव्ह केला.
रात्री घरी परतल्यावर त्याने लिहायला सुरुवात केली –
“आपलं नातं म्हणजे एक चहाचा कप – साखर कमी, पण गोडवा भरपूर.”
आणखी एक न बोललेला संवाद... एक आठवणींचा दिवस.
छान! पुढील भाग सादर करतो:
📘 अध्याय ८७ – “तिच्या वहीतील पानं”
अनघा त्या दिवशी कामावरून थकून घरी आली होती. डोळ्यांत झोप, पण मन मात्र थांबत नव्हतं.
तिच्या कपाटात एक जुनी वही होती – मळकट तपकिरी कव्हरची, स्पायरलची. फार कोणालाच माहिती नव्हती त्या वहीबद्दल.
ती वही काढली. एक कप उकळत्या चहा सोबत तिच्या मनातली धग हलक्या शब्दांत उतरू लागली...
"तो दररोज समोर असतो, पण शब्द नाहीत. हसतो, पण मी काही विचारू शकत नाही. आपण दोघं एकाच वेळेला ट्रेनमध्ये चढतो, पण नातं मात्र अजूनही कुठल्याच स्थानकावर पोहोचलेलं नाही."
तिने लिहिणं सुरू केलं होतं एक सवय म्हणून, पण आता ते तिचं आत्मचरित्र झालं होतं.
त्या वहीतील एक पान – फक्त मुकुंदसाठी होतं. त्याचं नाव न लिहिता लिहिलेलं…
"एक दिवस तो मला विचारेल… 'अनघा, आपलं नातं काय आहे?'
आणि मी म्हणेन – 'हेच… जे आहे, तेच पुरेसं आहे.'"
ती काही विचार करतच नव्हती आता, फक्त लिहीत होती.
शब्दांतून एक हळवं प्रेम उमटत होतं, जसं पावसात खिडकीशी बसलेलं एखादं गाणं.
रात्र झाली, चहाचा कप संपला, वही मिटली.
पण त्या रात्री तिने पहिल्यांदाच त्याच्यासाठी लिहिलेलं पान अलगद फाडून बाजूला ठेवलं.
कदाचित… कधीतरी देण्यासाठी?
किंवा… फक्त उरात लपवण्यासाठी.
छान! पुढे सादर करतो:
📘 अध्याय ८८ – “शब्दांविना झालेली कबुली”
त्या दिवशी ट्रेन जरा वेळेवर होती. मुकुंद आणि अनघा एकमेकांना चक्क पहिल्यांदा “सुप्रभात” म्हणाले.
तो एक छोटासा शब्द, पण त्यांच्या नात्यासाठी तो एक महत्त्वाचा टप्पा होता.
मुकुंदच्या डोळ्यांत एक शांत चकमक होती, जणू काहीतरी सांगायचं होतं, पण बोलणं टाळत होता.
अनघा नेहमीसारखी पुस्तक वाचत होती, पण तिच्या बोटांची कंपने सांगत होती – ती मनाने कुठे हरवली आहे.
गाडीत थोडा वेळ शांतता होती. मग अचानक मुकुंदने विचारलं –
“तुम्ही रोज वेगळं पुस्तक घेता... सगळं वाचून होतं का इतक्यात?”
अनघा हसली.
“कधी वाचतं, कधी पुस्तकात हरवतं. प्रत्येक पात्रात स्वतःला शोधते.”
मुकुंदला तिचं उत्तर आवडलं, पण तो गप्प राहिला.
ते दोघं त्या दिवशी फार काही बोलले नाहीत, पण त्यांचा एकेक कटाक्ष, एकेक हसू म्हणजे शब्दांची गरज नसलेली संवादांची साखळी होती.
सीएसटी जवळ येत होतं. दोघं उठले. मुकुंदने अनघाच्या पाठीमागे जरा अंतर ठेऊन चाललं.
अनघा वळून पाहत म्हणाली –
“आज फार शांत आहात…”
मुकुंद थांबला. क्षणभर तिच्याकडे बघून म्हणाला –
“कधी-कधी शांत राहूनच सर्व काही बोलून जातं.”
अनघा काहीच बोलली नाही. फक्त हसली. आणि त्या हास्यात… एक कबुली होती.
शब्दांविना.
खूप छान! पुढील भाग सादर करतो:
📘 अध्याय ८९ – “गोंधळलेल्या भावना”
दुसऱ्या दिवशी, अनघा जरा उशिरा पोहोचली. मुकुंद नेहमीच्या जागेवर शांत बसलेला.
तिची चाहूल लागताच त्याने हलकेच मान वळवली.
"आज उशीर?" त्याने विचारलं, एक सहज पण काळजीचा सुर.
"शाळेत मुलांचं काही गोंधळ... त्यातच अडकले," ती थोडी दमलेली दिसत होती.
मुकुंदने तिच्या चेहऱ्याकडे पाहिलं. ती थकली होती, पण डोळ्यात ताजेपणा होताच.
"चहा घ्याल का? आज तुमच्यासाठी मी उतरतो."
अनघाने थोडा वेळ काहीच न बोलता त्याच्याकडे पाहिलं, मग म्हणाली,
"तुम्ही नेहमीसारखेच... समजूतदार."
ते दोघं एकत्र उतरले. स्टेशनच्या कोपऱ्यावर चहाची टपरी. त्या वाफाळत्या कपांमध्ये शब्द विरघळत गेले.
"कधी वाटतं की, आपण दोघं जरा जास्तच एकमेकांमध्ये गुंततोय," अनघाने स्पष्टपणे बोलून दाखवलं.
मुकुंद चकित झाला, पण चेहऱ्यावर स्थिरतेची छाया.
"ते खूप नैसर्गिक आहे, नाही का? दररोज भेटत असताना... नातं आपोआप घडतं."
"पण आपण काहीच ठरवत नाहीये..." ती म्हणाली.
"कधी ठरवलं तरी असं काही होतं का?"
मुकुंदच्या उत्तरात अनुभव होता.
अनघा शांत झाली. त्या गोंधळलेल्या भावना तिच्या डोळ्यांतून व्यक्त होत होत्या.
कधी ती जवळ यायची, कधी लांब जायची. मुकुंद त्या सगळ्याला समजून घेणारा होता.
दोघं परत गाडीत चढले. ट्रेन सुरु झाली... आणि पुन्हा काही न बोलता, ते दोघं एकमेकांच्या उपस्थितीत हरवून गेले.
आभार! पुढील भाग सादर करतो:
📘 अध्याय ९० – “संवादांच्या सावल्या”
आज अनघा खूप विचारात होती.
शाळेतली कामं, घरातले निर्णय, आणि मनाच्या एका कोपऱ्यात मुकुंदचं स्थायिक होत चाललेलं अस्तित्व.
ती ट्रेनमध्ये चढली, पण तिची नजर आज कुठेही स्थिर नव्हती.
मुकुंद नेहमीसारखा तिच्या जागेवर थांबलेला होता.
ती जरा उशीरा आली तरी त्याचं हास्य नेहमीसारखं समजूतदार होतं.
"आज पुन्हा विचारात दिसताय?" त्याने विचारलं.
"हो... थोडं सगळंच भरून आलं आहे," तिने उत्तर दिलं, खिडकीबाहेर नजर लावलेली.
"कधी वाटतं... आपण बोलतो खूप, पण महत्वाचं काही म्हणत नाही," मुकुंदने सौम्य आवाजात म्हटलं.
"खरंय. आपली सगळी भेट तशीच आहे. शब्दांच्या सावल्यांमध्ये हरवलेली..." अनघा हळूच म्हणाली.
त्यांनी एकमेकांकडे पाहिलं. डोळ्यांत अनेक अनकहे संवाद.
ते बोलू शकले असते, पण त्यांच्या नात्याला नाव नाही, कारण अपेक्षा नव्हत्या.
तरीही, मनात काहीतरी वाढत चाललेलं होतं – हळूहळू, स्थिर.
मुकुंदने आज तिच्यासाठी एक पुस्तक आणलं – ‘सावल्या आठवणींच्या’.
"तुला हे आवडेल," तो म्हणाला.
तीनं ते घेतलं आणि त्याच्या हाताला हलकं स्पर्श करत म्हणाली,
"तुम्ही रोज मला वेगळा विचार देऊन जाता."
दोघंही शांत झाले, पण त्या शांततेत एक विश्वास होता.
जे न सांगितलेलं, तेच खरं जवळचं वाटत होतं.
ट्रेनने सीएसटीला पोहोचल्यावर अनघा थांबली.
"आज मन थांबून गेलं होतं..." ती म्हणाली.
"मग... मनाला थांबू दे कधी कधी," मुकुंदने हलकं हसत उत्तर दिलं.
त्या क्षणात, शब्दांच्या सावल्या अधिक स्पष्ट वाटू लागल्या...
धन्यवाद! प्रस्तुत करतो…
📘 अध्याय ९१ – “पावसातली निःशब्द साथ”
मुंबईत आज अचानक मुसळधार पाऊस सुरू झाला होता.
सकाळपासूनच आभाळ काळं-कुट्ट भरून आलं होतं.
अनघानं शाळेतून थोडी लवकर सुट्टी घेतली आणि ट्रेन पकडण्यासाठी स्टेशनकडे निघाली.
प्लॅटफॉर्मवर पोहोचली, तेव्हा पावसाचे तुषार अजूनही कोसळत होते.
लोगांचं धावपळ, भिजलेले चेहेरे, आणि भिजलेल्या चहाच्या कपांची वाफ.
अनघा भिजलेली होती पण चेहेऱ्यावर एक वेगळी शांती होती.
मुकुंद तिथंच उभा होता. ओल्या केसांवरून पाण्याचे थेंब गळत होते,
पण त्याच्या नजरेत फक्त अनघाच होती.
"खूपच भिजलीस दिसतेस..." त्याने काळजीने विचारलं.
"थोडी... पण या पावसात एकटं वाटत नाही," ती म्हणाली.
दोघंही एका झोनमध्ये होते – कोणत्याही जबाबदाऱ्यांपासून, आवाजांपासून दूर.
ट्रेन आली. गर्दीतच एकाच डब्यात दोघं चढले.
खिडकीजवळची जागा दोघांचं नेहमीचं व्यासपीठ झाली होती.
ट्रेन सुरू झाली आणि खिडकीबाहेरून पावसाचे तुषार आत येऊ लागले.
अनघानं आपली ओढणी खिडकीच्या कोपऱ्याला लावली.
मुकुंदनं हलकेच आपलं रुमाल पुढं केला – "हे घे, ओलं होतंय सगळं."
तीनं तो रुमाल घेतला, आणि नकळत दोघांच्या बोटांचा स्पर्श झाला.
त्यात लाज नव्हती, फक्त एक निःशब्द साथ होती.
"कधी वाटतं, पावसात आपण आपल्याशीच जरा अधिक जवळ येतो," मुकुंद म्हणाला.
"हो. हा पाऊस बाहेरही भिजवतो आणि आतही..." अनघाच्या स्वरात हळवेपणा होता.
मोकळं नातं होतं त्यांचं – पण त्यातही एक सुसंस्कृत अंतर होतं.
ना प्रेमाचा गोंधळ, ना अपेक्षांचं ओझं.
फक्त एक पावसासारखं सतत पडणारं, पण शांततेने सोबत देणारं अस्तित्व.
ट्रेनने सिग्नल घेतला आणि दोघं आपल्या आपल्या वाटेला निघाले.
पण मनात पावसाचा गंध आणि त्या निःशब्द साथेचं उबदारपणं रुंजी घालत होतं...
छान! प्रस्तुत करतो...
📘 अध्याय ९२ – “शब्दांच्या पलिकडचं नातं”
सकाळी आठची लोकल. गर्दी आज नेहमीसारखीच होती.
अनघा तिच्या शाळेच्या बॅगेतून एका पुस्तकाचा कोपरा नीट करत होती.
त्या पुस्तकाचं नाव होतं – "गूढ नाती" – आणि त्यातली पानं तिच्याही मनातल्या भावनांसारखीच खोल, अस्पष्ट आणि खोलवर रुजलेली होती.
मुकुंद आला तेव्हा अनघा नेहमीसारखीच खिडकीजवळ बसली होती.
त्याच्या हातात आज एक छोटी पिशवी होती – त्याने काही वेगळं केलं होतं.
"हे तुझ्यासाठी," तो म्हणाला, थोडंसं संकोचून.
"माझ्यासाठी?" अनघा चकित झाली.
"हो. घाबरू नकोस. फक्त काही मासिकं आहेत – जी तू वाचशील असं वाटलं."
अनघाने हळूच पिशवी घेतली. त्यात ‘स्त्री’, ‘ललित’, ‘कथाश्री’सारखी जुनी पण अप्रतिम मराठी मासिकं होती.
ती हसली. "हे म्हणजे… खूप दिवसांनी कुणीत माझ्यासाठी वाचनाचं काहीतरी आणलं."
"तुला वाचताना बघून वाटलं तू या सगळ्याचा आस्वाद घेणारी आहेस," मुकुंद म्हणाला.
"कोणी तरी आपलं वाचन समजून घेतं, हे फार मौल्यवान असतं," तिचा स्वर भावुक झाला.
तेवढ्यात ट्रेनने झटका दिला आणि अनघाचा खांदा मुकुंदच्या हाताला हलकाच स्पर्शून गेला.
ती थोडीशी मागे सरकली, पण त्याच वेळी त्यांच्या नजरा एकत्र स्थिरावल्या.
कधी एकत्र बोलत नाहीत फार, पण जे बोलतात ते मनाच्या खोल कप्प्यात साठवून ठेवतात.
कधी ‘नातं’ म्हणता येणारंही नातं नाही, पण नात्याच्या पलिकडचं काही तरी आहे.
ट्रेन झपाट्याने पुढे जात होती. बाहेरचं मुंबईचं जग धावत होतं.
पण त्यांच्या नजरेत मात्र वेळ थांबला होता.
"असंच भेटत राहूया ना?" अनघाने विचारलं, नकळतच.
"हो... आपण दोघं कुठे जातोय माहिती नाही, पण ही सोबत फार गरजेची वाटते," मुकुंद म्हणाला.
पुढच्या स्टेशनवर अनघा उतरली.
मुकुंद त्या गाडीत एकटाच पुढे गेला… पण त्याच्या मनात अनघाच्या पुस्तकातलं एक पान वाऱ्यासारखं उलटत होतं…
छान! प्रस्तुत करतो...
📘 अध्याय ९३ – “मौनाच्या जागी”
घाटकोपरहून सीएसटीकडे जाणारी ती सकाळची लोकल.
अनघा आणि मुकुंद दररोजच्या नेमस्त जागांवर. पण आज दोघंही काहीसे गप्प गप्प होते.
काही न बोलता मनात खूप काही चाललेलं होतं.
मुकुंदच्या चेहऱ्यावर चिंतेचं सावट. अनघाही ते टिपते.
"सांगशील का काय झालंय?" ती हलक्या स्वरात विचारते.
"अगं... काल रात्री घरी एक चर्चाचं वादळ उठलं. मुलगा म्हणतो, 'बाबा, आता तुमचंही पहा, एकटे जगणं सोपं नाही.'"
अनघा ऐकते, त्याच्या शब्दांच्या मागे लपलेली असुरक्षितता तिला जाणवते.
"काय वाटतं तुला?" ती हळूच विचारते.
"माहित नाही. एकटेपणाची सवय झाली आहे... पण एकटं राहणं म्हणजे मन शांत राहातं असं नाही," तो म्हणतो.
क्षणभर दोघंही शांत. फक्त लोकलच्या पटरीचा आवाज.
अनघाच्या डोक्यात जुन्या आठवणी फिरू लागतात – नवऱ्याच्या निधनानंतरचे दिवस, पाठीवर संसाराचा भार, आणि त्यात हरवलेलं स्वतःचं अस्तित्व.
"माझी नात आता मोठी होतेय. पण अजूनही मी घरात ‘आई’ म्हणूनच पाहिली जाते. अनघा नावाची स्त्री कुठेच उरलेली नाही," ती म्हणते.
मुकुंद तिच्याकडे पाहतो. त्यांच्या दोघांचं मौन एकमेकांना समजतंय, शब्दांशिवाय.
तो हलक्या स्वरात म्हणतो, "अनघा, मी कधी तुला 'आई', 'बाई', किंवा 'शिक्षिका' म्हणून पाहिलं नाही.
तू – अनघा – म्हणून पाहिलं."
ती थोडं थबकते. ओठांवर एक न लपणारा भाव.
ट्रेन दादरच्या दिशेने जाते. गर्दी वाढते. पण त्या गर्दीतही त्यांचं मौन संवाद करतं.
"कधी वाटतं, आपण असंच भेटावं. न बोलता सुद्धा खूप काही बोलावं," ती म्हणते.
"मौनाच्या जागी जे प्रेम असतं, तेच खरं असतं बहुधा..." मुकुंद म्हणतो.
स्टेशन जवळ येतं. अनघा उठते. मुकुंद तिच्याकडे बघतो.
"पुन्हा भेटू?"
"नेहमीसारखंच... उद्या, याच वेळी, याच ट्रेनमध्ये..."
ट्रेन पुन्हा निघते, आणि त्यांच्या मनात मात्र आज काहीसं हलल्याचं स्पष्ट जाणवतं.
अभिनंदन! पुढील भाग सादर आहे:
📘 अध्याय ९४ – “कधी ना कधी…”
सकाळची लोकल, पुन्हा नेहमीच्याच जागा, नेहमीचं स्टेशन…
पण मनात आज काही वेगळं होतं.
मुकुंद आज काहीसा तयार वाटत होता. डोक्यावर नीट तेल लावलेले, एक नवा शर्ट, आणि डोळ्यांत थोडंसा आत्मविश्वास.
अनघानेही नवसाडी नेसली होती – साधीशी, पण स्वच्छ. केस मोकळे सोडलेले, आणि डोळ्यांत हलकंसं आश्चर्य.
"काय आज काही स्पेशल?" ती हसत विचारते.
"अगं... नाही म्हणजे, कधी ना कधी स्वतःसाठीही सजायला हवं ना?"
ती गालातल्या गालात हसते. मुकुंद पहिल्यांदाच तिच्या हास्याची ही झळक जाणतो.
"माझ्या नातवंडांचं एक नाटक आहे आज. त्यात जावं लागणार आहे. आणि… तू आली तर खूप बरं वाटेल," तो म्हणतो.
अनघा थोडी संकोचते. "मी? मी काय तुझ्या कुटुंबातली आहे का?"
"तू कधीपासूनच आहेस. फक्त नाव दिलेलं नाही अजून..."
तो शब्द थांबवतो. दोघंही थोडा वेळ शांत.
ट्रेन भायखळ्याच्या पुढे जाते.
खिडकीतून येणारा वारा, लोकलच्या आवाजात मिसळलेली दोन अंतर्मनं.
अनघा म्हणते, "कधी कधी वाटतं, आपण हे सगळं फार उशिरा शिकतोय.
प्रेम, आपुलकी, जवळीक – हे सगळं तर तारुण्यात असावं ना?"
"हो. पण कधी ना कधी ते यावंच लागतं. वय म्हणजे थांबा नसतो – काही सुरुवातींसाठी तो एक योग्य वळण असतो," मुकुंद उत्तर देतो.
ट्रेन सीएसटी स्टेशनकडे झुकते.
"नाटक किती वाजता आहे?" ती विचारते.
"सायं. सहाला. पण तू येशील का, हे महत्त्वाचं."
"बघते... म्हणजे, वेळ असेल तर..."
दोघे उतरतात. चालत स्टेशनच्या गेटपर्यंत जातात. मुकुंद तिच्याकडे पाहतो – थेट डोळ्यांत.
"अनघा, एक दिवस यायचा आहे – जेव्हा मी तुला गोंधळात नाही, स्पष्टपणे काही सांगेन."
ती काहीच बोलत नाही. फक्त हलकंसं मान डोलावते. आणि निघून जाते.
पाठीवर त्याच्या नजरेचं मूक पाठबळ.
धन्यवाद!
इथे आहे तुमचा 📘 अध्याय ९६ – “तिची डायरी, त्याचं उत्तर”
(किमान ३० ओळींच्या स्वरूपात, भावनांनी भरलेला)
अध्याय ९६ – “तिची डायरी, त्याचं उत्तर”
मुंबईची तीच सकाळ. गर्दीतली गडबड, आवाज, आणि लोकलची सायंकाळसारखी वेळ. मुकुंदच्या हातात एक पुस्तक नव्हतं… आज त्याच्या हातात होती अनघाची डायरी.
काळजावर बोचणारा तिचा हस्ताक्षरातला शाईचा वास, प्रत्येक पानावर तिचं अस्तित्व.
"माझी मी कुणासमोर मोकळी झाली नाही... पण मुकुंद, तुझ्यासमोर मी जशी आहे तशी उभी राहते."
तो वाचत होता आणि त्याचे हात थरथरत होते. गर्दीत असूनही त्याचं मन एकटं होतं.
"तुझ्याशी प्रेम केल्याचं मला वाटतं नाही... मला ते झालं."
या एका ओळीने मुकुंदच्या डोळ्यातून नकळत अश्रू वाहू लागले. लोकलमध्ये बसलेले प्रवासी हे वाचू शकले नाहीत, पण त्याच्या अंतर्मनाचा आवाज खूप मोठा होता.
अनघा गेली नव्हती… ती आपल्या भावना सोडून गेली होती, त्याच्या हातात.
डायरीत अजून एक पान होतं –
"माझ्या अनुपस्थितीत तुझं जग थांबू नये, हेच माझं शेवटचं स्वप्न. तुझ्या प्रत्येक प्रवासात मी असेन – कुठेतरी सावलीसारखी."
मुकुंदने डोळे मिटले. डोळ्यासमोर ती स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मवर उभी होती, शांत चेहरा, नेहमीच्या साडीत. हात हलवत होती... त्या हलक्याशा स्मितासोबत.
ट्रेनमध्ये अचानक धक्का बसतो आणि त्याच्या हातातून डायरी सरकते. तो पटकन ती उचलतो… पण आता तिच्या आठवणी त्या एका वस्तूत सीमित नाहीत.
ती त्याच्या प्रत्येक श्वासात सामावलेली आहे.
"अनघा... तुला 'प्रेम' म्हटलं नाही मी कधी... पण आता तुझ्याशिवाय जगण्याला अर्थच उरलेला नाही."
तो डोळे मिटून बसतो, ट्रेन पुन्हा स्टेशन सोडते… आणि त्या आवाजात पुन्हा तिची हसरी साद ऐकू येते.
धन्यवाद!
इथे आहे तुमचा 📘 अध्याय ९७ – “अनघा पुन्हा भेटते?”
(किमान ३० ओळी, भावना आणि गूढतेने भरलेला भाग)
अध्याय ९७ – “अनघा पुन्हा भेटते?”
तीच लोकल… तीच वेळ… पण मुकुंद आज थोडा वेगळा होता. मनात तुटलेपण होतं, पण त्या तुटलेल्या तुकड्यांना तो हळूहळू जोडत होता.
डायरी वाचून आता त्याला कळालं होतं – प्रेम हळूहळू जगायला शिकवतं.
स्टेशनवर पाय ठेवल्यावर, त्याच्या मनात आज एक वेगळी शांतता होती. रोजच्यासारखं सगळं, पण आज एक क्षण वेगळा वाटला…
प्लॅटफॉर्मवर अचानक एक परिचित वास दरवळतो…
चंदन, केशरी फुलं, आणि एक ओळखीचा साज.
पलिकडून एक स्त्री येत होती. केस गाठीत बांधलेले, चेहऱ्यावर मृदू स्मित, आणि डोळ्यात एक जुनी ओळख.
मुकुंदचं हृदय धपकन धडधडलं…
"अनघा...?"
ती जवळ आली. मुकुंद काही बोलू शकत नव्हता. पण तिचे शब्द त्याला थेट ऐकू आले –
"मी गेली नव्हते मुकुंद... मी फक्त हरवले होते."
तो स्तब्ध झाला.
"काय... हे खरं आहे का?"
अनघाने हळूच मान हलवली, आणि पर्समधून तीच डायरी बाहेर काढली –
"ही दुसरी प्रत... जी मी ठेवली होती. तुला शोधत होते."
मुकुंदच्या डोळ्यात पुन्हा एकदा पाणी आलं. पण यावेळी ते दु:खाचे नव्हते – ते पूर्णत्वाचं होतं.
अनघा त्याच्यासमोर होती. खरी. जिवंत. प्रेमाने भरलेली.
"का गेलीस?" – मुकुंद विचारतो.
"माझी भीती... की माझं प्रेम तुझ्या आयुष्याला अडथळा ठरेल. पण मी चुकले."
तो तिचा हात हातात घेतो.
"आता उरलेली प्रत्येक लोकल, प्रत्येक क्षण, तुझ्यासोबतच जगायचा आहे."
स्टेशनच्या त्या गर्दीत एक शांत कोपरा तयार झाला…
जिथे दोन आत्म्यांचं पुनर्मिलन झालं होतं.
📘 अध्याय ९८ – "ती शांत नजर"
(किमान ३० ओळी – हळूहळू वाढणारा ताण, भावना आणि संवाद यांचा समावेश)
चेंबूर स्टेशनवर उतरल्यावर अनघा थांबली होती. पावसाची हलकीशी सर ओलसर वातावरणात भिजवत होती, पण तिचा चेहरा शांत होता. मुकुंद तिच्या मागोमाग निघाला, पण आज तिने पहिल्यांदाच थोडं अंतर ठेवून चालण्याचा निर्णय घेतला होता.
“अनघा… ऐकतेयस ना?” – मुकुंदने हळूच विचारलं.
ती थांबली, मागे वळली आणि नुसती नजर टाकून पुन्हा चालू लागली. त्या नजरेत अबोल प्रश्न होते. त्याला उत्तर द्यावं की नाही, हाच प्रश्न तिच्या मनात होता.
“माझं काही बोलणं तुला त्रास देतंय का?” – तो पुन्हा.
“काही वेळा शब्द नको असतात… फक्त समजून घ्यावं लागतं.” – अनघाचं उत्तर.
पावसाचे थेंब त्यांच्या दोघांच्या खांद्यावरून ओघळू लागले. मुकुंदला वाटलं, आज ती खरंच काहीतरी लपवत आहे… किंवा स्वतःशीच काही लढत आहे.
“माझं एक स्वप्न आहे, मुकुंद.” – अनघा थांबून म्हणाली.
“कसं स्वप्न?”
“मी, माझं एक लहानसं घर… आणि सकाळी ताज्या फुलांचा वास… चहा घेताना शांतपणे पुस्तक वाचणारा सोबती. फक्त… तो शब्दांनी गोंधळ घालणारा नको.”
मुकुंद गप्प झाला. त्याला कळलं – ती अजूनही त्या दुःखाच्या सावल्यांमध्ये आहे. त्याच्यासाठी ती एक स्वप्न होती, पण तिच्यासाठी तो अजूनही एक प्रश्नचिन्ह.
“अनघा… मी तुझ्या स्वप्नात असू शकतो का?” – त्याने थेट विचारलं.
ती फक्त हसली. आणि तिच्या डोळ्यांतून ओघळलेले दोन थेंब हे उत्तर होते.
मुकुंद तिला थांबवू शकला नाही, पण त्या नजरेने त्याच्या अंतर्मनात काहीतरी हलवलं होतं.
📘 अध्याय ९९ – "शेवटचा पाऊस"
(किमान ३० ओळी – भावनिक टोक गाठणारा क्षण)
मुंबईतला श्रावण अखेरच्या पावसासारखा पडत होता. हवेत गारवा होता, पण मनात साचलेली ओल अजून अधिक जाणवत होती. आजचा ट्रेनचा प्रवास वेगळा वाटत होता — शांत, संकोचलेला, आणि थोडासा थांबलेला.
मुकुंद आणि अनघा समोरासमोर बसले होते, पण दोघांच्याही नजरा खिडकीबाहेर. दररोजच्या गप्पा, चहाचे कप, आणि हलक्याफुलक्या विनोदांचे क्षण आज कुठेच नव्हते.
“आजचा पाऊस काहीसा वेगळा वाटतोय…” – अनघा म्हणाली.
“हो… जरा जास्तच साचतोय मनात,” – मुकुंदने नजरेतून उत्तर दिलं.
दोघांनाही माहीत होतं – काही गोष्टी शब्दांच्या पलीकडे असतात. शेवटी, मुकुंदने तिच्या समोर एक लिफाफा ठेवला. अनघा थोडा वेळ गप्प राहिली, मग तो उचलून हळूच विचारलं – “हे काय आहे?”
“फक्त काही आठवणी… आपण लिहिलेल्या, जगलेल्या, आणि न बोललेल्या.” – मुकुंद.
लिफाफ्यात एक छोटी डायरी होती – मुकुंदने तिच्या प्रत्येक भेटीनंतर लिहिलेली भावना, प्रत्येक हास्य, प्रत्येक गूढ नजर, प्रत्येक दिवस. त्याचे अबोल प्रेम त्या प्रत्येक पानावर होतं.
अनघाने ती डायरी घेतली, हळूच उलटवली, आणि मग एक पान थांबून वाचलं. त्यात लिहिलं होतं:
“ती रोज येते, आणि माझं आयुष्य थोडं अजून रंगीत होतं. मी काहीही न मागता, ती मला शांतता देऊन जाते.”
अनघाच्या डोळ्यांत पाणी होतं… पण ओठांवर हसूही.
“हे प्रेम आहे का?” – तिने विचारलं.
मुकुंद काहीच बोलला नाही… फक्त डोळ्यांनी म्हणाला – ‘हो… पण तुझ्या परवानगीशिवाय व्यक्त न झालेलं प्रेम!’
ते दोघं चेंबूरला उतरले. आज दोघेही थोडं थांबले. थांबले म्हणजे थांबायचं ठरवलं नाही… पण काळाच्या ओघात एक क्षण फ्रीझ झाला होता.
📘 अध्याय १०० – “शेवटचा थांबा”
(भावनिक, खोल, आणि समाधानकारक समारोप – ३०+ ओळी)
चेंबूर स्टेशनचा प्लॅटफॉर्म आजही तसाच होता – गर्दीचा, धकाधकीचा, आणि तरीही एखाद्या कोपऱ्यात शून्य वाटणारा.
मुकुंद आणि अनघा नेहमीप्रमाणे सकाळच्या ट्रेनमध्ये भेटले नव्हते. आज थोडं वेगळं होतं – एक वेगळा दिवस, एक वेगळी भावना, आणि शेवटचा थांबा.
अनघा, घरातला उंबरा ओलांडून निघाली तेव्हा तिच्या चेहऱ्यावर एक शांततेचं हास्य होतं. हातात तीच डायरी होती – मुकुंदने दिलेली. ती साडीला नीट करत म्हणाली, “आता उत्तर द्यायचं वेळ आलीये…”
प्लॅटफॉर्मवर मुकुंद आधीच पोहोचलेला होता. कधी नव्हे ते आज त्याने सफेद शर्ट घातला होता. त्याच्या डोळ्यात उत्सुकता होती, पण थोडी भीतीही.
अनघा आली. त्यांच्या नजरा पुन्हा एकदा बोलल्या.
“आज शेवटचा दिवस आहे का?” – मुकुंदने विचारलं.
“हो… पण फक्त या ट्रेनसाठी,” – अनघा हसून म्हणाली.
“म्हणजे?”
“म्हणजे आता रोज फक्त ट्रेनमध्ये भेटून चालणार नाही… आयुष्यभरासाठी साथ हवीये!”
मुकुंदच्या डोळ्यात पाणी आलं. त्याने हळूच तिचा हात धरला.
“आपण खूप उशीर केला का?” – त्याने विचारलं.
“नाही… आपल्याला हवी होती तीच वेळ आज आलीये,” – अनघा.
ट्रेन आली, पण आज ती दोघांनी चढली नाही.
ते दोघं बाहेर उभं राहिले – एकत्र. गर्दीत हरवलेले दोन चेहरे आज स्वतःचं जग बनवत होते.
शेवटी, मुकुंद म्हणाला – “कधीही काही न बोलता, इतकं सुंदर प्रेम कसं शक्य झालं?”
अनघा हलकीशी हसली, आणि म्हणाली – “कारण आपलं प्रेम बोललं नाही… ते जगलं गेलं.”
🌿 समाप्त – ‘दररोज ती ट्रेन…!’
लेखक: हेमंत डी. पवार
