Quotes by Pradip gajanan joshi in Bitesapp read free

Pradip gajanan joshi

Pradip gajanan joshi

@pradipj204..com
(40.2k)

Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
5 years ago

मोबाईलवर बोलणे ही सुद्धा एक कलाच
पूर्वी संपर्काची साधने कमी होती. पत्र, चिट्ठी, खलिता याचा उपयोग केला जात असे. पत्र सुद्धा दुसऱ्याकडून लिहून किंवा वाचून घेतले जात असे. कालांतराने दूरध्वनी, तार याची सुविधा प्राप्त झाली. अगदी मोजक्या घरात दूरध्वनी होते. परिसरातील बहुतेक जणांचे फोन तेथेच येत असत. ज्याचा फोन असेल त्याला निरोप देणे किंवा बोलावून आणणे ही कामे दूरध्वनी मालकाला करावी लागत. अर्थात सामाजिक बांधिलकी किंवा शेजारधर्म म्हणून ती केली जात असत. चांगले वाईट निरोप सांगण्याची वेळ फोन मालकावर येत असे. त्यातही एक प्रकारचा आनंद असे. फक्त आपल्याच घरात फोन आहे याचा अभिमान असणारी मंडळी देखील होती.
काळ बदलला. काळाच्या ओघात संपर्क माध्यमे देखील बदलली. लँड लाईन फोनची जागा मोबाईल फोनने घेतली. घरोघरी मोबाईल आले. आपण किती पुढारलेले आहोत हे दाखवण्याचे साधन म्हणून मोबाईलकडे पाहिले जाऊ लागले. थेट संदेश यंत्रणा तयार झाली. मध्यस्थ बाजूला झाले. गुपिते सार्वजनिक होण्याचे प्रमाण कमी झाले. अहोरात्र मोबाईल जवळ असल्याने कधीही केंव्हाही कसेही वाटेल ते कानात इयर फोन घालून बोलले जाऊ लागले. काय बोलतात हे जाणून घेण्यासाठी फेसरीडिंगचा अभ्यास होऊ लागला. कालांतराने फेसच दिसायचे बंद झाले. चेहरे झाकले जाऊ लागले. त्यामुळे कोण कोणाशी काय बोलते याचा मागमूस देखील लागेना.
मोबाईल पिढी जरी निर्माण झाली असली तरी त्यावर बोलावे कसे व किती याचे आकलन मात्र बऱ्याच जणांना झाले नाही. बघा ना मोबाईल वापरणाऱ्यांच्या अनेक गमती जमती असतात. आपला हँडसेट किती वजनदार व भारी आहे हे दाखवण्याची संधी कोणीही सोडत नाही. काहीजण मोबाईल सारखा हातात घेऊनच असतात. किमती मोबाईल वापरावरून स्पर्धा सुरू असते. मोबाईलवर बोलण्ययाच्या तर व्यक्ती तितक्या सवयी आहेत. काहीजण लाऊड स्पीकरवरून बोलल्यासारखे मोबाईलवर बोलतात. एक किलोमीटर परिसरात त्यांचे संभाषण ऐकू जाते. काहींचा आवाज इतका हळू असतो की फक्त त्यांचे तोंड हललेलेच पहावयास मिळते.
मोबाईलवर किती बोलायचे याचे प्रत्येकाला स्वातंत्र्य आहे व त्याचा प्रत्येकजण पुरेपूर फायदा घेत असतो. झाला का चहा, झाला का नाश्ता, जेवला का, आज काय होत, पाऊस आहे का, ऊन पडलंय का, कसे आहात, हेच रोजचे बोलणे असते. पिता पुत्रातील मोबाईल संभाषण लवकर संपते मात्र आई मुलगी एकदा बोलायला लागल्या की आपण मोबाईलवर बोलतोय याचे त्यांना भानच रहात नाही. अग आज आमच्या शेजारी काय गम्मत झाली असे सांगून ती बातमी देशात काय परदेशात देखील जाऊन धडकते. आणखी काय विशेष या तीन शब्दांनी तर मोबाईल पुराण संपतच नाही. इतके बोलून देखील आज काय फारसं बोलायला झालंच नाही ही तक्रार देखील असते
पुरुष मोबाईलवर मर्यादित बोलतात मात्र स्त्रिया अमर्यादित बोलतात. हे मी म्हणत नाही कोणीतरी संशोधन केलंय म्हणे. काहीजण पहिल्या रिंगला मोबाईल उचलतात तर काहीजण रिंगटोन पूर्ण ऐकतात. एकेकाच्या रिंगटोन तर खूप मजेशीर असतात. त्याबद्दल न बोललेलेच बरे. असो मोबाईल सुद्धा एक करमणुकीचाच प्रकार आहे. नाहीतर जीवनात करमणूक हवीच ना! त्याशिवाय आनंदी जीवन कसे जगता येईल.
प्रदीप जोशीं, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 24-May-2020 03:59pm
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

मराठीच्या वापरास स्वतःपासून सुरवात करू या
ज्ञानपीठ पुरस्कार प्राप्त प्रसिद्ध कवी वि.वा. शिरवाडकर उर्फ कुसुमाग्रज यांचा आज जन्मदिवस. मराठी राजभाषा दिन म्हणून सर्वत्र साजरा केला जात आहे. कोणतीही भाषा हे आपले विचार व्यक्त करण्याचे एक साधन असते. जगामध्ये अनेक भाषा बोलल्या जातात. प्रत्येकाची भाषा वेगवेगळी असते. प्रत्येकाला आपल्या भाषेचा अभिमान असतो. त्यामुळेच शैक्षणिक क्षेत्रात देखील प्रथम भाषा, द्वितीय भाषा, तृतीय भाषा अशी रचना केलेली आपणास पहावयास मिळते. भाषा हे संपर्काचे सर्वात उत्तम साधन मानले जाते.
मराठी, हिंदी, इंग्रजी, संस्कृत, जर्मन, पाली, तमिळ, कन्नड आशा विविध भाषा विविध प्रांतात बोलल्या जातात. प्रत्येक भाषेला एक विशिष्ट प्रकारचा गोडवा असतो. जीवनात जेवढ्या जास्त भाषा अवगत असतील तेवढी ती व्यक्ती प्रगल्भ विचारांची असते असा एक समज आहे. भाषेचा व्यक्तिमत्व जडणघडणीवर परिणाम होत असतो. समजा जगात कोणतीच भाषा अस्तित्वात नसती तर आपण विचारांचे आदान प्रदान कसे केलें असते. पूर्वीचे मूक चित्रपट आठवा. म्हणजे भाषेचे महत्व पटेल.
आज हे सारे आठवण्याचे कारण म्हणजे आज जागतिक मराठी भाषा दिन. जेष्ठ कवी कुसुमाग्रज यांचा जन्मदिवस.अन्य सर्व भाषा पहिल्या तर मराठी भाषेला जो गोडवा आहे तो अन्य भाषेला नाही हेच आपणास दिसून येते. मराठी भाषेत जेवढा शब्द संचय आहे तेवढा अन्य भाषेत कदाचित नसेल. मराठी भाषा पावला पावलावर बदलते असे म्हणतात. त्यातही अनेक उपप्रकार आपणास पहावयास मिळतात. काही काही शब्द तर केवळ मराठी भाषेतच पहावयास मिळतात. या भाषेला एक समृद्ध असा वारसा लाभलेला आहे.
अन्य भाषांच्या अतिक्रमणामुळे मराठी भाषेच्या अस्तित्वाचा मुद्दा गेल्या काही वर्षांपासून चर्चेत आहे. भाषांची कितीही आक्रमणे झाली तरी नराठी भाषेला स्थिरत्वाचा कोणताही धोका नाही. काहीजण मराठी भाषा वाचवा असा टाहो फोडून अकारण भाषा अस्तित्वाची भीती दाखवण्याचा प्रयत्न करत आहेत. आपल्या संतांनी भाषेला एक वेगळा आकार दिला आहे.एखाद्या राज्यात ज्यावेळी एकापेक्षा जास्त भाषा बोलल्या जातात त्यावेळी भाषिक स्पर्धा सुरू होते. विचारांच्या मताच्या देवाण घेवाणीत भाषीक सरमिसळ होते. त्यामुळेच मराठीवर इंग्रजीचे अतिक्रमण होताना दिसते.त्यामुळेच तर आपण मराठी ही अभिजात भाषा करण्याच्या दृष्टीने प्रयत्नशील आहोत.
आणखी एक गोष्ट म्हणजे कोणत्याही भाषेची सक्ती करुन ती भाषा अस्तित्वाच्या वृष्टीने जतन करता येत नाही. एखादी विशिष्ठ भाषाच बोलली पाहिजे असा आग्रह आपण धरू शकतो मात्र सर्व त्या मार्गांचा अवलंब करुन आपण सक्ती करू शकत नाही. त्यासाठी त्या भाषेची आस्था प्रेम मनात असावे लागते. मी मराठीचा कट्टर पुरस्कार करणारा असेन तर माझ्या लिखाणात एखादा जरी इंग्रजी शब्द वापरात आला तरी मला त्याची सतत टोचणी लागून राहिली पाहिजे.
शालेय स्तरावर मराठीचाच वापर करणे, सर्व व्यवहारांची भाषा मराठी करणे, सर्व परिपत्रके मराठीतून काढणे, सर्व फलक मराठी भाषेतच लावणे, सर्व परीक्षांचे माध्यम मराठी ठेवणे, मुलाखती मराठीतून घेणे आशा काही उपाय योजना करण्याची गरज आहे. आमचे किती साहित्यिक अन्य भाषिक शब्दांचा वापर न करता केवळ मराठीतून त्यांचे विचार व्यक्त करतात.इंग्रजी माध्यमाचा वापर करणे ही एक फॅशन बनत चालली आहे. ती वेळीच रोखली पाहिजे. आपण घरात देखील बोलताना जाणीवपूर्वक इंग्रजी शब्दांचा वापर टाळला पाहिजे. मार्केट ऐवजी बाजार, टी च्या ऐवजी चहा, ब्रेकफास्ट ऐवजी न्याहरी, टिफिन ऐवजी जेवणाचा डबा, लव्ह ऐवजी प्रेम, फँक्शन ऐवजी कार्यक्रम, बर्थ डे ऐवजी वाढदिवस असे मराठी शब्द वापरा. सुरवात आपण करु या. दुसऱ्यांना उपदेश करण्या पेक्षा स्वतः कृति करू या. मराठी भाषेविषयी कृतज्ञता व्यक्त करू या. मराठी भाषेचा अभिमान बाळगू या.
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 27-Feb-2020 09:43am
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

लोकशाहीचा चौथा स्तंभ खरोखरी आपली भूमिका बजावतो?
आज 6 जानेवारी. दर्पणकार बाळशास्त्री जांभेकर यांनी याच दिवशी दर्पण हे पहिले मराठी वृत्तपत्र सुरू केले. एकूणच मराठी वृत्तपत्रांची वाटचाल थ काळात पाहिली तर ती अतिशय खडतर होती. बातम्या गोळा करताना बातमीदाराला खूप यातायात करावी लागत होती. वाहतुकीच्या सुविधा फारशा न्हवत्या. फोन, फॅक्स, तार , टपाल या माध्यमातून ग्रामीण भागातून बातम्या पाठवाव्या लागत होत्या. त्या वृत्तपत्र कार्यालयास पोहचतील की नाही याची खात्री न्हवती. बातमीचा दर्जा पाहून त्या काळात रोख मानधन दिले जात असे. बातमीला एक दर्जा होता.शासन यंत्रणा हादरवून सोडण्याची ताकद बातमीत होती. दैनिकाच्या मालकानाच गरिबी व कष्टाची जाण होती. समाज व्यवस्थेवर अंकुश ठेवण्याचे काम होत होते. शोधक पत्रकारिता होती. लोक आतुरतेने दैनिकांची वाट पहात होते. एक वृत्तपत्र दिवसभर वाचले जायचे इतका भरगच्च मजकूर त्यात असायचा.
काळ बदलला पत्रकारिता बदलली. पूर्वी बातमीदार हा एकच शब्द रूढ होता. आज बातमीदार, प्रतिनिधी, वार्ताहर असे वेगवेगळे शब्द अस्तित्वात आहेत. सध्या तर बातमीदार, पत्रकार हे शब्द काळाच्या ओघात नष्ट होऊन जाहिरातदार हा शब्द रूढ झाला आहे. वृत्तपत्राच्या मालकांना बातम्या नकोत जाहिराती हव्यात. एक वेळ बातमी चुकली तरी चालेल पण जाहिरात चुकता कामा नये. जाहिराती मिळवण्यासाठी राजकारण्यांच्या दारात सकाळपासून हे पत्रकार कम जाहिरातदार काही तरी हाती पडेल या अपेक्षेने बसलेले असतात. जाहिरातीचा वर्ग आपल्या हातून जाईल म्हणून त्याला गोंजारत बसतात.
काही वृत्तपत्रांच्या बाबतीत तर न बोलणेच चांगले. खूषमस्करी करणारी बातमी देऊन ते वृत्तपत्र घेऊन संबंधितांच्या दारात जायचे व त्यांच्याकडून कौतुकाची थाप मिळवून घ्यायची हे तर आता नित्याचे झाले आहे. जाहिरात देणाऱ्याना प्राधान्य हेच तत्व आज अस्तित्वात आले आहे.
पूर्वी प्रत्येक दैनिकांची काही वैशिष्ट्ये होती. प्रत्येकाचे लेखन स्वतंत्र होते. लोक ते आवडीने वाचायचे. त्यात अभ्यासपूर्ण माहिती असायची. वृत्तपत्रातील बातमी लोक प्रमाणभूत मानायचे. घटना एकच पण प्रत्येकाची लेखनशैली वेगळी होती. आज सामूहिक पत्रकारिता होत आहे. एकजण बातमी लिहून त्याच्या झेरॉक्स इतरांना पुरवत असल्याने सर्व दैनिकातील बातम्या एकसारख्या वाटत आहेत. संस्था आपल्याला पाहिजे तशा बातम्या छापून आणत आहेत. गावोगावी कधीच चार ओळी स्वतःच्या मनाने लिहल्या नाहीत ते जेष्ठ पत्रकार म्हणून वावरत असून अन्य बातमीदारावर आपला अंकुश ठेवत आहेत.
दिसेल ते लिहणे, वास्तवतेवर आधारित लिहणे, कोणाला तरी खुश करण्यासाठी न लिहणे, केवळ टोचणी देण्यासाठी लिहणे, एखाद्याला लेखणीने रक्तबंबाळ न करणे, समाजासाठी लिहणे, सेवाभावी वृत्तीने काम करणे, विशेष म्हणजे शुद्धच लिहणे याचा विसर या माध्यमाला पडता कामा नये.
अगदी सगळ्याच पत्रकारांना या पट्टीत मोजून चालणार नाही. काहीजण खरच सेवाभावी वृत्तीने व पोटतिडकीने लिहतात त्यांचा यथोचित गौरव देखील झाला पाहिजे. आज कागदाच्या वाढलेल्या किमती, जाहिरातीचा कमी झालेला ओघ, लोकांचे फारसे न लाभणारे पाठबळ, मालकाची मर्जी, त्यांचा वाढता हस्तक्षेप, संपादक पद टिकविण्यासाठी करावी लागणारी धडपड आशा कितीतरी गोष्टी आहेत. वृत्तपत्र आणखी किती काळ चालतील याची शाश्वती कोणीच देऊ शकत नाही.
आज पत्रकार दिनाच्या निमित्ताने माझ्या सर्व पत्रकार बंधु भगिनींना हार्दिक शुभेच्छा. समाज प्रबोधनाचे काम आपल्या हातून अधिक घडावे हीच अपेक्षा!!!
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 06-Jan-2020 11:07am
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

पान खाण्याची देखील मजा काही औरच
फार पूर्वीच्या काळापासून जेवणानंतर पान खाण्याची आपल्याकडे एक पद्धत आहे. कोणी बनारस मसाला, कोणी कलकत्ता मसाला, कोणी साधे पान, कोणी साधे पान काश्मिरी टाकून, कोणी साधे पान बारीक सुपारी वेलची टाकून तर कोणी पानपट्टीचे सगळे घटक खलबत्त्यात कुटून असे अनेक प्रकार आपणास पहावयास मिळतात.पान खाण्याची वेगवेगळी कारणे आहेत. कोणी जेवणानंतर तर कोणी दिवसातून चार पाच वेळा पानाचा तोबरा भरणारे काही कमी नाहीत. मला सुद्धा जेवणानंतर पान खाण्याची सवय आहे.
असे म्हणतात की पान खाणारा मनुष्य खूप शोषिक असतो. त्याला सर्वाविषयी कणव असते. कळवळा असतो. पान खाणे म्हणजे व्यसनाधीन होणे असे मुळीच नाही. पान हा एक सवयीचा प्रकार मानला जातो. लेखकाला काही तरी लिहल्यावर जे समाधान मिळते, बातमीदाराला एखादी चांगली बातमी मिळाल्यावर जे समाधान मिळते, बाळाला दूध पाजल्यावर आईला जे समाधान मिळते, सेवानिवृत्त माणसाला सेवा समाप्ती नंतर जे समाधान मिळते अगदी तसेच समाधान जेवणानंतर पान खाणाऱ्या माणसास मिळते.
पानाचा विडा खाणे म्हणजे व्यसन किंवा सवय नाही. आपल्या संस्कृतीच्या जीवन शैलीचा तो एक भाग असावा असे मला तरी वाटते. विडा तोडणे हा एक प्रणय रम्य कार्यक्रम असतो असे म्हणतात. मी काही त्याचा अनुभव घेतला नाही. आपण जे पान खातो त्याला तांबूल असेही म्हणतात. नवरात्रात, सणासुदीला आपण देवाला देखील विडा देतो. सवाष्ण जेवायला सांगितली की तिला देखील पानाचा विडा देतो. मग मला सांगा पान खाणे वाईट कसे. ते जर वाईट नसेल तर पान खाणाराकडे एवढे तुच्छतेने कशासाठी बघायचे? मला काही कळतच नाही.
काही ठिकाणी देवीच्या तोंडाला पान लावून ते कुटून प्रसाद म्हणूंन भक्तांना देण्याची पद्धत आहे. पूर्वी पान खाणे कोणालाही चुकीचं वाटत न्हवत. पुरुष व स्त्रीया दोघेही पान खात. पुरुष पानाचा विडा तयार करीत. बारीक सुपारी, चुना जरा कमी, गुलकंद घाला आशा सूचना स्वयंपाक घरातून येत असत .
घरातले पुरुष जेवण झाले की पान खात ओसरीत बसलेले असायचे. बायकांचे जेवण झाले की पानांचे तबक आत पाठवले जायचे. त्यानंतर काळ बदलला. बायकांनी पान खाणे अयोग्य मानले जायचे. मधल्या काळात स्त्रियांनी पान खाणे निषिद्ध मानले जायचे. आज मात्र सर्रास पुरुष व महिला पान खाताना दिसतात. पान खाण्याचा विषय निघाला की तिसरी कसम मधील पान खाये सैय्या हमारु या गाण्याची आठवण येते.
असे म्हणतात की एखाद्याने पान खायला दिले व खाणाराचे ओठ चांगलेच रंगले तर त्या दोघात म्हणे प्रेमभावना अधिक असते. मला असा प्रयोग करण्याची संधी काही मिळाली नाही. आता मिळून देखील त्याचा काही उपयोग नाही.
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 04-Jan-2020 09:09am
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Funny
6 years ago

आलय ना तुमच्या मनात, चलाSSSSS
टी व्ही वरील त्याच त्या रटाळ मालिका मी सहसा बघत नाही. तोच तो प्रेमाचा त्रिकोण, लग्नानंतर चालणारी चोरून लफडी, व्यसनाच्या आहारी गेलेली तरुण पिढी यातून काय बोध घ्यायचा हा मलाच नाही तर सर्वच विचारी माणसांना पडणारा प्रश्न आहे. काही वेळेस मात्र एखादी मालिका आपणास आशेचा किरण देऊन जाते. त्याचे कथानक मनाला भावणारे असते. त्यातील काही काही वाक्ये आपणास जीवनविषयक शिकवणूक देऊन जातात.
स्टार प्रवाहवर सध्या सुरू असलेली अग्निहोत्र ही अशीच एक बघत रहावी अशी मालिका. त्यातील एक वाक्य तर मला खूप आवडले. ते वाक्य “ आलंय ना तुमच्या मनात, चलाSSSSS “ असे होते. मालिकेत ते वाक्य वेगळ्या अर्थाने योजले आहे. सातत्याने ते वाक्य मी ऐकल्याने मला त्याचा सकारात्मक अर्थी बोध झाला. त्यावर मी विचार करू लागलो. खरच किती आशयपूर्ण हे वाक्य आहे याची मला नकळतपणे जाणीव झाली.
बघा ना जीवनात कितीतरी गोष्टी आपल्या मनात आलेल्या असतात मात्र त्याच्या पूर्णतेच्या दृष्टीने आपण कधीही विचार करीत नाही. एकाच ठिकाणी राहून आपल्याला कंटाळा आलेला असतो. जीवनात काहीतरी बदल हवा असतो. हवापालट म्हणून कोठेतरी जाण्याची इच्छा होते मात्र आपण नकाराचा व समस्येचा पाढा वाचत बसतो.” आलय ना तुमच्या मनात, चला” या भूमिकेतून आपण त्याकडे पहात नाही. तात्काळ निर्णय घेत नाही.
काही वेळेस घरात जेवण करण्यापेक्षा एखाद्या चांगल्या हॉटेलमध्ये जाऊन सूप प्यावे, गुजराती थाळी खावी किंवा पंजाबी डिश घ्यावी असा विचार आपल्या मनात येतो. त्याचवेळी आपण खर्चाचा विचार करत असतो. मानवी जीवन एकदाच आहे असा विचार करून “आलंय ना तुमच्या मनात, चला” या सल्ल्यानुसार आपण तात्काळ निर्णय घेऊन जेवायला बाहेर जात नाही.
शहरातून फेरफटका मारत असताना गाड्यावर गरमागरम भजी तळत असताना त्याचा वासाने आपण आकर्षित होतो व काही काळ आपली पावले तेथेच थबकतात. तेथेच उभे राहून एक दोन प्लेट भजी खावीत अशी आपली इच्छा होते. मात्र आपली प्रतिष्ठा आड येते. लोक काय म्हणतील हा विचार करून आपण गाड्यावरील भजी खाण्याचे टाळतो. “आलंय ना तुमच्या मनात, चलाSSSSS “ असा विचार आपण करत नाही.
मनुष्य हा समाजप्रिय प्राणी आहे. त्याचा संपर्क मोठा असतो. सुट्टीच्या दिवशी मित्र गेट टूगेदर करतात. या पार्ट्या बहुतेक रात्रीच्या वेळेस असतात. एखादा पेग आपण देखील मारावा सुरमईची चव आपण देखील चाखावी असे मनोमन वाटत असते. मात्र तेवढे स्वातंत्र्य आपणास नसल्याने आपण त्या आनंदापासून दुरावतो. आशा वेळेस “ आलंय ना तुमच्या मनात, चलाSSSSS “ असा विचार करून आपण जाण्याचे धाडस करत नाही.
माणसानं आपलं मन कधीच मारू नये. एखादी गोष्ट मनात आली की ती करावी कारण या जगातून गेल्यावर आपण पुन्हा ती करू शकत नाही. जोवर आयुष्य आहे तोवर सर्व गोष्टींचा उपभोग घ्यावा. जग काय म्हणेल याचा विचार मुळीच करू नये. “आलंय ना मनात चला” असे म्हणून मनसोक्त गावे, नाचावे, खावे, प्यावे. त्यात वयाचा समाजाचा विचार कधीच करू नये.
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 30-Dec-2019 12:22pm
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

स्मशानभूमी बदलत आहे वैकुंठधाम मध्ये...
स्मशानभूमी अलीकडच्या काळात वैकुंठ धाम या नावाने ओळखली जाते. गावात स्वच्छता अभियान सुरू झाले अन गावाचा चेहरा मोहराच बदलून गेला. गावोगावच्या स्मशानभूमी देखील त्याला अपवाद राहिल्या नाहीत. तेथे देखील आता अध्ययावत कमानी झाल्या आहेत.स्मशानभूमी भिंतीवर व फलकावर मृत्यूवर आधारित साहित्य वाचायला मिळत आहे. माणस बागेत फिरायला रोज जातात मात्र जवळचे कोणी मरण पावले किंवा मरणोत्तर विधी असला तरच स्मशानभूमीत पाऊल टाकतात. तेथील शांतता एकांतपणा हा अन्यत्र कोठेही पहावयास मिळत नाही.
पूर्वी गावाच्या बाहेर, ओढा किंवा नदीजवळ उघड्यावर अंत्यविधी केले जात असत. धगधगती चिता पाहून अक्षरशः भीती वाटत असे. पूर्वी स्मशानभूमी हा शब्द देखील भयावह वाटत होता. आज वैकुंठ धाम शब्द वापरताना भीतीचा लवलेश देखील वाटत नाही. आजची वैकुंठधाम बंदिस्त आहेत. पालिका किंवा महापालिका त्याची देखभाल करतात. ती इतकी आकर्षक झाली आहेत की अगदी फिरायला गेल्यासारखा माणूस तेथे जात आहे. गर्द झाडी, बसायला बाक, पाण्याची भरपूर उपलब्धता, विद्युत दाहिनी, अंत्यसंस्कार साहित्य, आदी सुविधा झाल्या आहेत. मरणाची भीती वाटू नये म्हणून भिंतीवर मानसिकता बदलणारे मजकूर लिहले आहेत. वैकुंठधाम प्रवास, प्राण घेण्यासाठी रेड्यावर बसून येणारा यम अशी चित्रे आहेत.
मृत्यू समान आहे तो सर्वांना सारखा आहे या सारखी वाक्ये मृत्यू बाबतची भीती दूर करतात. एका स्मशानभूमीत ( वैकुंठधाम) एक फलक पहावयास मिळाला त्यावर लिहले होते की मृत्यू हा महान आहे. सर्वांसाठी समान आहे. राजा असो व रंक, त्याला निसर्गाचे दान आहे. मृत्यूने परिवर्तने घडतात. शत्रू सारे मित्र बनतात. कालचे शिव्याशाप देणारे आज डोळे भरून रडतात. तोंड फिरवणारे सारे रांगेत येऊन दर्शन घेतात. नरकाची इच्छा धरणारे स्वर्गासाठी साकडे घालतात. छातीला छाती भिडवणारे खांद्यांसाठी पुढे धावतात. जीव घेण्यास आसुसलेले पुढे होऊन फुले वाहतात.मृत्यू समोर माना वाकतात, मान देण्यास संगिनी वाकतात. मृत्यू हा अटळ असतो म्हणून तो सत्य असतो. जीवनात काही मिळो वा ना मिळो मृत्यू सर्वांना मिळतो.
वैकुंठधाम मधीक वातावरणच काहीसे वेगळे असते. एका बाजूला रोज कोणाची तरी चिता पेटलेली असते. दुसऱ्या बाजूला कोणाचा तरी दशक्रिया विधी चाललेला असतो. दोन्ही दुःखाचे प्रसंग मात्र त्याची तीव्रता वेगवेगळी. पहिल्या विधीसाठी कोणताही काळवेळ नसतो तर दुसऱ्या विधीसाठी बारा वाजण्याची वेळ ठरलेली. हे दोन विधी जरी स्मशानभूमीत केले जात असले तरी ते एकाच ठिकाणी नसावेत असे मला वाटते. पुरुष, स्त्रिया, लहान मुले यांच्या मानसिकतेचा विचार करायला हवा.
प्रदीप जोशी मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 27-Dec-2019 07:33am
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

मन हेलावणारे एक दृश्य
पावसाने अगदी कहरच केला होता. तप्त धरणीमातेला शांत करण्याइतपत पाऊस पडावा अशी परमेश्वराकडे मागणी केली होती. तो देखील आमच्यावर भलताच खुश झालेला होता. ये रे ये रे पावसा म्हणण्याऐवजी जा रे जा रे पावसा म्हणण्याची वेळ त्याने आमच्यावर आणली होती. मुसळधार पावसाने जीव अगदी नकोसा करून सोडला होता. गेल्या कित्येक वर्षात पडला नाही त्याच्या कितीतरी पट अगदी ढगफुटी झाल्यासारखा पाऊस पडत होता. मधूनच विजा चमकत होत्या. ढगांचा गडगडाट होत होता. गच्चीवर देखील सर्वत्र पाणी झाले होते.
अचानक माझे लक्ष घराच्या नावाच्या फलकाकडे गेले. गेल्या काही महिन्यांपूर्वी पक्ष्यांच्या एका जोडीने त्या फलकाच्या मागे सुंदर घरटे बांधले होते. मात्र त्या घरट्याची आवस्था बघून मी सुन्न झालो. ते घरटे वारा पाऊस यांच्या माऱ्याने उध्वस्त झाले होते. घरट्यातील दोन चिमुकली पिल्ले फलकाखाली साठलेल्या पाण्यात निपचित पडली होती. मी मुद्दामच त्या पिल्लांना स्पर्श केला नाही कारण मला त्या पिल्लांना स्पर्श करताना त्या पक्ष्यांच्या जोडीने पाहिले तर ती त्या पिल्लांना त्यांच्यात मिसळून घेणार नाहीत याची मला भीती होती. मी त्या पडलेल्या घरट्याकडे अन पिल्लाकडे विमनस्क आवस्थेत पहात उभा होतो. पावसात भिजतोय याची जाणीव देखील मला नव्हती.
काही वेळानी त्या पिल्लासाठी चोचीत चारा घेऊन त्या दोन पक्ष्याचे आगमन झाले. ते दृश्य पाहुन त्या पक्ष्यांची काय आवस्था झाली असेल याचा विचार मनात आला अन माझेच डोळे पाणावले. त्या दोघांनी एकदा घरट्याकडे व एकदा पिल्लाकडे नजर टाकली. पिल्लांना स्पर्श करून उठवण्याचा प्रयत्न केला. मात्र ती निपचित पडली होती. खाली पडलेल्या घरट्याकडे बघून कदाचित त्यांना परिस्थितीचा अंदाज आलेला असावा. त्यांनी त्या दोन पिल्लांना उचलून फलकाच्या मागे नेऊन ठेवले. एकमेकांच्या जवळ येऊन सांकेतिक भाषेत त्यांनी संभाषण केले. नाउमेद न होता पुन्हा उध्वस्त झालेले घरटे बांधण्याच्या कामात ती मग्न झाली. या साऱ्या घटना अवघ्या अर्धा तासात घडल्या. पावसाचा जोर वाढल्याने मी घरात आलो. माझ्या डोळ्यासमोर ते चित्र खूप काळ होते. माझी विचारप्रक्रिया सुरू झाली माझ्या नजरे समोर दोन वेगवेगळी दृश्ये आली.
एक तर माणसाच्या बाबतीत ही घटना घडली असती तर त्याने किती आकांडतांडव केले असते. या नैसर्गिक घटनेला देखील शासनाला जबाबदार धरून नुकसानभरपाई मागितली असती. कितीतरी दिवस हे दुःख उगाळत बसला असता. सगळ्यांपुढे त्याचा पाढा वाचला असता. गरीब बिचारे पक्षी त्यांचे दुःख कोणाला सांगणार? एक तर त्यांचा मदतीला धावून येणारे कोणी नसते. एकेक काटकी गोळा करून घरट्याची बांधणी करायची. ते किती काळ टिकेल याची कोणतीही शाश्वती नाही. पहिले घरटे पडले की त्याच जोमाने दुसरे घरटे बांधायचे.
बर घरटी बांधायला जागा तरी माणसाने कोठे ठेवली आहे. झाडांची कत्तल केली आहे. त्यामुळे विजेचे खांब, विजेच्या तारा, टेलिफोनच्या तारा, घराच्या भिंती, घराच्या नावाचे फलक मिळेल तेथे धोका पत्करून घरटी बांधण्याची वेळ पक्ष्यावर आली आहे. त्यांची आश्रयस्थान आपण नष्ट केली आहेत. मला त्यांचे काही गुण यातून दिसून आले. आलेल्या संकटाने नाउमेद न होता बघ्याची भूमिका न घेता ते त्यातून लगेच मार्ग काढतात. संकट कितीही मोठे असो ते खचून जात नाहीत. त्यांच्याकडे निर्णय क्षमता मोठी असते. पिलांना उडता येत नाही तोपर्यंत ते त्यांची काळजी घेतात. त्यानंतर त्यांना त्यांच्या पद्धतीने जगू दिले जाते. जगण्याच्या प्रक्रियेत त्यांच्यावर कोणाचा दबाव नसतो. मुक्त जीवन ते जगत असतात. दिवसभर बाहेर असले तरी सूर्य अस्ताला जाताच त्यांची पावले घरट्याकडे वळतात. खरच त्यांचे आयुष्य खडतर असले तरी ते वाखाणण्याजोगे निश्चित आहे नाही का?
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार, मोबाईल क्रमांक 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 30-Oct-2019 10:46am
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

दिवाळी अंकावर मंदीचे सावट
दिवाळी आली म्हटले की एका बाजूला फराळ व दुसऱ्या बाजूला दिवाळी अंकांचे वाचन असे जणू समीकरणच काही वर्षांपासून ठरून गेले आहे. खवैय्ये व वाचक या दोघांची भूक भागवण्याचा हा उत्साही सण. या वर्षी मात्र दोन्ही बाजूनी मंदीचे सावट पसरले आहे. बाजारपेठेतील मंदी, पावसाचे थैमान, नुकत्याच पार पडलेल्या निवडणुका यामुळे सर्वसामान्य माणूस हतबल झालेला दिसत आहे. प्राप्त परिस्थितीवर मात करून दिवाळी आनंददायी करण्याकडे सर्वसामान्यांचा कल आहे.
गेल्या काही महिन्यांपासून बाजारात मंदीची लाट पसरल्याचे दिसून येत आहे. वस्तूंचे भाव वाढले आहेत. आर्थिक परिस्थिती बिघडत चालली आहे. यापूर्वी जो उत्साह दिवाळीच्या आधी जाणवत होता तो फारसा दिसून येत नाही. तरीही संकटावर मात करून घराघरातून हा सण साजरा केला जातोय. फराळाच्या पदार्थांची विक्री करणारे मोजके स्टॉल दिसून येत आहेत. त्याच्या किमती देखील वाढल्या आहेत. पावसाचे अहोरात्र थैमान सुरू असल्याने बाजारपेठेत फारशी गर्दी नाही. सर्वत्र शुकशुकाट दिसून येत आहे. नुकत्याच विधानसभा निवडणुका झाल्या. सर्वसामान्य पैशाचे वाटप होईल व दिवाळी सण चांगल्या पद्धतीने साजरा करता येईल या अपेक्षेत होते. मात्र त्यांची निराशा झाली. यावेळी आर्थिक वाटप कमी झाले. मोजक्या कार्यकर्त्यांनी हात धुवून घेतले. मतदारांच्या नावावर नुसत्याच रकमा पडल्या. फायदा मात्र राजकीय दलालांना झाला. मतमोजणी नंतर त्याचेही चित्र स्पष्ट होईल. त्याची रंगतदार चर्चा देखील होईल.
नोकरदारांचे पुढील महिन्याचे पगार सेवानिवृत्त लोकांची पेन्शन याच महिन्यात बँक खात्यावर जमा झाली असल्याने त्यांना दिलासा मिळाला आहे. पुढील महिन्यात आवक नसल्याने त्यांना नियोजनबद्ध खर्च करावा लागणार आहे. दिवाळी अंकाला देखील आर्थिक मंदीचा फटका बसला आहे. दरवर्षी सुमारे 350 च्या आसपास दिवाळी अंक उपलब्ध होतात. या वर्षी आतापर्यंत 50 च्या आसपास दिवाळी अंक स्टॉल वर उपलब्ध झाले आहेत. आणखी काही उपलब्ध होतील मात्र त्याला काही अवधी लागेल. दिवाळी अंकाचे अर्थकारण जाहिरातीवर अवलंबून असते. आचार संहितेमुळे दिवाली अंक प्रकाशकांना वेळेवर जाहिराती मिळू शकल्या नाहीत. पृष्ठसंख्येच्या तुलनेत जाहिराती कमी असल्याने दिवाळी अंकांच्या किमतीत वाढ झाली आहे.
दिवाळी अंक विकत घेऊन वाचणारी वाचक मंडळी कमी होत चालली आहेत. दिवाळी अंक विकत घेण्यापेक्षा वाचनालयाचे वर्गणीदार होऊन दिवाळी अंक वाचणारी मंडळी भरपूर आहेत. मुळातच वाचक संख्या कमी होत आहे. जे प्रस्थापित साहित्यिक आहेत त्यांची मानधनाची अपेक्षा मोठी असते. चांगले लिहणारांची संख्या घटली आहे. जात, धर्म, समाज, वैयक्तीक समस्या साहित्यात मोठ्या प्रमाणात असल्याचे साहित्यिक वर्तुळात बोलले जाते. हलकं फुलक विनोदी साहित्य उपलब्धच होत नसल्याचे दिवाळी अंक प्रकाशकाचे मत आहे.
विविध कारणांनी छापील दिवाळी अंक प्रकाशित करणे जिकिरीचे झाल्याने बहुतांशी दिवाळी अंक यंदा निघणार नाहीत त्यातच भर म्हणून ऑनलाईन दिवाळी अंकांची संख्या वाढली आहे. वाचकांना देखील वेळेचे गणित विचारात घेता ऑनलाईन दिवाळी अंक मोबाईल, लपटॉप, संगणक यावर पाहणे सहज शक्य होते. छापील दिवाळी अंकासाठी कमीतकमी 100 रुपये मोजावे लागतात. त्यातही तो कितपत वाचनीय असेल याची खात्री नसल्याने त्याचे ग्राहक कमीच आहेत. काही दिवाळी अंकांचे मुखपृष्ठ खूप छान असते मात्र आत वाचनीय मजकूर असेलच असे नाही. आशा वेळी काय भुललियासी वरलीया रंगा असे म्हणण्याची वेळ येते.
आज वाचक मर्यादित आहे मात्र तो चोखंदळ आहे. मानधन असेल तर साहित्य ही साहित्यिकांची भूमिका तर विना मानधन तुमचे साहित्य स्वीकारतो ही काही प्रकाशकांची धारणा यामुळे दर्जेदार साहित्य समाजापुढे येत नाही याचा विचार झाला पाहिजे.
प्रदीप जोशी, मुक्त पत्रकार
मोबाईल क्र. 9881157709

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 22-Oct-2019 02:38pm
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Shayri
6 years ago

चारोळी
विषय- मेघ
आकाशात मेघ दाटून आले
बरसतील म्हणून त्याकडे पाहिले
डोळ्यातील आसवे बरसली
मेघ मात्र तसेच निघून गेले
प्रदीप जोशी, सांगली

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 13-Jul-2019 08:55pm
Pradip gajanan joshi posted an update Marathi Thought
6 years ago

पुण्यात गुरुकुल प्रतिष्ठानतर्फे विधायक पत्रकारिता या विषयावर चर्चासत्र आयोजित केले होते. शारदा पीठमचे संस्थापक पंडित वसंतराव गाडगीळ यांनी यावेळी पत्रकारितेच्या बाबतीत खूप चांगले विचार मंथन केले. त्यांचे विचार मला खूपच भावले. पत्रकारिता कालची आजची व उद्याची याबाबत माझ्या मनात देखील अनेक प्रश्नचिन्हे उपस्थित झाली.
पूर्वीचा एक काळ असा होता की केवळ वृत्तपत्रांवर लोकांना बातमीसाठी अवलंबून रहावे लागत होते. लोक वर्तमानपत्र कधी येते याची वाट पहात असत. त्याकाळात विश्वासार्हता देखील तेवढीच होती. आपण पाठवलेल्या व संस्कारित होऊन आलेल्या बातम्या प्रसिद्ध झाल्याचा एक मानसिक आनंद पत्रकारांना होत असे. दिवसभर बातमीची चर्चा होत असे. आज काळ बदलला. पत्रकारिता बदलली. दैनिके वाढली. प्रिंट माध्यमावर अन्य माध्यमांनी अतिक्रमण केले. स्पर्धा वाढली. वृत्तपत्राचे मालक दैनिकाचे गणित अर्थकारणाशी घालू लागले. त्यामुळे बातमीदार हा शब्द जाऊन जाहिरातदार हा शब्द रूढ झाला. लोकांचे प्रश्न मांडून राज्यकर्त्यांचा रोष ओढवण्यापेक्षा त्यांची स्तुतीसुमने गाऊन जाहिराती मिळविण्यावर आज अधिक भर आहे. शोधक पत्रकारिता तर संपतच चालली आहे. केवळ पाने भरणे हाच उद्योग काही दैनिके करत आहेत. याला काही अपवाद देखील आहेत. त्यांनी आजही पत्रकारितेचे व्रत जपले आहे.
मुळात संस्था त्यांना पाहिजे तशा बातम्या टाईप करून देतात. त्यामुळे एकच बातमी एका शब्दचाही बदल नसलेली वाचकांना बहुतांश ठिकाणी वाचावी लागत आहे. हे चांगल्या पत्रकारितेच्या दृष्टीने घातकच आहे. वृत्तपत्र उघडले की पानभर वाढदिवसाच्या जाहिराती व संबंधित व्यक्तीला पाहिजे तसा खुश करणारा मजकूर आढळतो. सध्या तर म्हणे जाहिरातीचे टार्गेट दिले असल्याची चर्चा आहे. अशा पत्रकाराकडून वास्तव बातम्यांची अपेक्षा तरी कशी करायची?
सांगण्याचा मुद्दा असा की या चर्चासत्रात समाज मनातील अंतर माध्यमानी मिटवावे अशी अपेक्षा वसंतराव गाडगीळ यांनी व्यक्त केली. ते म्हणाले, “ वृत्तपत्रात लिहणारा, चॅनेल च्या माध्यमातून काम करणारा म्हणजेच पत्रकार असे नसून स्वतःकडे असलेली बातमी दुसऱ्याला सांगणे म्हणजे पत्रकारिताच होय. ज्या बातम्यांमुळे समाजाचा घात होतो त्या बातम्या पत्रकारांनी जाणीवपूर्वक टाळल्या पाहिजेत. एखादी बातमी वाचून माणूस हिंस्र होणार नाही, त्याचा मनात द्वेष निर्माण होणार नाही याची काळजी माध्यमांनी घेतलीच पाहिजे. समाज मनातील दुरावा अंतर वाढणार नाही याची काळजी घ्यावी लागेल. “
पत्रकारिता विधायक असावी असा सल्ला नेहमीच दिला जातो. माझ्या मते पत्रकारिता विधायकच असते ती विघातक असूच शकत नाही. समाजात चांगल्या व वाईट आशा दोन्ही प्रवृत्ती असतात. त्यामुळे जागरूकता ठेवून पत्रकारिता केली की ती सकारात्मक पत्रकारिता होत असते. समाज पुढे न्यायचा असेल तर चांगल्या गोष्टी समाजासमोर ठेवल्या पाहिजेत. समाज मनाचा आरसा म्हणजे वृत्तपत्र ही धारणा हवी. समाज सुज्ञ आहे. छापून आलेली बातमी व प्रत्यक्ष ती व्यक्ती कशी आहे याची तो मनाशी तुलना करत असतो. त्यामुळे वास्तवतेचे भान ठेवणे आवश्यक ठरते. राजकारणी मंडळी तर आपला नेहमीच वापर करून घेत असतात. जाहिरातीच्या तालावर आपणास पाहिजे तसे नाचवत असतात. या क्षेत्रातून बाहेर पडल्यानंतर आपणास त्याची प्रचिती येते.
सद्या स्पर्धेचे युग आहे. स्पर्धेत काहीही करायला माणसे मागेपुढे पहात नाहीत. वृत्तपत्रांना वेगवेगळ्या स्कीम का टाकाव्या लागतात?. वाचकांना सवलतीच्या दरात वर्षभर बांधून का घ्यावे लागते? कूपन योजना का करावी लागते? या साऱ्यांचे उत्तर आपल्यावर वाचकांची विश्वासार्हता राहिली नाही हेच माझे मत आहे. काही ठिकाणी स्थानिक वृत्तपत्रे वॉट्सअप्प, फेसबुकवर आलेलाच मजकूर दैनिकात देतात. हा मजकूर मोफत वाचायला मिळत असताना वाचक पैसे देऊन अंक विकत कशासाठी घेतील? याचा गांभीर्याने आज विचार करण्याची वेळ आली आहे.वर्तमानपत्रातुन दर्जेदार वास्तव लेखन वाचावयास मिळावे ही वाचकांची अपेक्षा असते.

Read More
Post by Pradip gajanan joshi on 20-Jun-2019 04:13pm

    Download Our App :

Copyright © 2025,  Matrubharti Technologies Pvt. Ltd.   All Rights Reserved.

Copyright © 2025,  Matrubharti Technologies Pvt. Ltd.   All Rights Reserved.