અધ્યાય ૧ – એકાંતનો પહેલો મિત્ર
રાતનું બાર વાગી ગયું હતું.
ગામની સૂની ગલીઓ જાણે કોઈ પ્રાચીન કિલ્લાના ખંડેર જેવી લાગતી હતી – શાંત, ઠંડી અને નિર્જન. વીજળીના ખંભા પરની પીળી લાઈટ ક્યારેક ઝબૂકતી, ક્યારેક ધીમા પડતી, જાણે એ દીવો પણ મારા દુઃખનો સાથી બની ગયો હોય.
હું મારા ઘરના મોરચા પર બેઠો હતો.
આકાશમાં ચાંદ ચમકતો હતો, તારાઓ અડધી ઊંઘમાં ઝબૂકતા હતા, પણ મારા મનમાં તો માત્ર અંધકાર જ હતો. એ અંધકાર કાળો નહીં, પણ અંદરનો એકલો, ભારોભાર અંધકાર… જે આંખો બંધ કરતાં વધારે ઘેરો લાગે.
---
શરૂઆતમાં એકાંત મારા માટે અજાણ્યો શત્રુ હતો.
એ મને કોતરતો, મને ખાઈ જતો, મને તોડી નાખતો.
પણ ધીમે ધીમે, એ જ મારા જીવનનો પહેલો સાચો મિત્ર બની ગયો.
લોકો કહે છે – “મિત્રો વિના જીવન અધૂરું છે.”
પણ મને લાગ્યું કે મિત્ર હંમેશાં માણસ જ હોવો જોઈએ એવું નથી…
મારા માટે તો દર્દ જ મિત્ર બની ગયો.
---
સાથે બેસી ગયો એ એકાંત, જાણે જૂનો મિત્ર છે,
દર્દના ગિલાસમાં યાદો ભરી, મારે સાથે પી રહ્યો છે.
---
હું આંખો મીંચું ત્યારે એ દિવસો યાદ આવે છે…
આ મોરચા પર હું કદી એકલો નહોતો.
તુ હતી…
તારા હાસ્યનો અવાજ હવામાં ગુંજતો હતો.
તારી આંખોમાં અજાણી સપનાઓની ભીનાશ હતી.
તું જાણતી હતી કે હું તને ચોરીને જોતો હતો,
પણ તું હંમેશા નજર ચોરાવી લેતી.
અને એ નજર ચોરાવામાં જ મારી દુનિયા રંગીન બની જતી.
પણ હવે?
હવે એ નજરો નથી, એ હાસ્ય નથી.
હવે સાંજનો દીવો પણ જાણે ઠંડો લાગે છે,
અને હૃદયનો આંગણો ખાલી ખાલી લાગે છે.
---
તારા વગર સાંજનો દીવો પણ ઠંડો લાગે છે,
હૃદયનો આંગણો હવે ખાલી ખાલી લાગે છે.
---
કેટલાક કહે છે – “સમય બધું ઠીક કરી દે છે.”
પણ કદાચ સમય ફક્ત ઘા પર પડદો ચઢાવે છે…
અંદરનો ઘાવ તો ક્યારેય પૂરતો નથી.
મારે માટે તો સમય એ સ્મૃતિઓનો કુંભાર છે –
જેમાં હું રોજ પડીને ઘસાતો જાઉં છું.
---
અને અહીંથી જ મારી “દર્દ સાથેની દોસ્તી” શરૂ થઈ.
એકાંત મારી પાસે બેસે છે,
યાદો મને ઘેરી લે છે,
અને હું એની સાથે લાંબી વાતો કરું છું.
કોઈક વખતે લાગે છે કે એકાંત મને સાંભળે છે –
મારા હૃદયની દરેક ચીસ,
દરેક તૂટેલા સપના,
દરેક આંસુ,
એ શાંતિથી ગ્રહણ કરી લે છે…
એક પણ પ્રશ્ન પૂછ્યા વિના.
---
મૌનનો હાથ પકડી લીધું છે હવે,
દર્દ સાથે દોસ્તી કરી લીધી છે હવે.
---
ક્યારેક હું આકાશમાં ચાંદને જોઈને રિસાઈ જાઉં છું.
એનો તેજ જોઈને મનમાં પ્રશ્ન થાય છે –
“કાન્હા! તું મારી પાસે કેમ નથી?
તું કેમ મારી બાજુએ ઉભો નથી જ્યારે હું તૂટી રહ્યો છું?”
હું રાતે આકાશ સાથે ઝગડો કરું છું,
કાન્હાને દોષ આપું છું,
એને કહું છું કે –
“તુએ મારી ખુશી કેમ છીનવી લીધી?
મારા સપના કેમ તોડી નાખ્યા?”
પણ એ મૌન રહે છે…
એના મૌનથી જ મારું દિલ વધુ ભારાઈ જાય છે.
---
હું કાન્હાથી રિસાઈ ગયો છું, પણ પ્રાર્થના રોજ એની જ કરું છું,
જાણે દુશ્મનને પણ દિલના મંદિરનો દીવો અર્પણ કરું છું.
---
હવે આ એકાંત જ મારો પહેલો મિત્ર છે.
એ મને તારા વિશે બોલવા દે છે,
રડવા દે છે,
લખવા દે છે,
અને મારા આંસુઓને શાંતિથી સ્વીકારી લે છે.
જો તું ક્યારેય પાછી આવતી…
તો કદાચ હું આ એકાંતને દગો આપી દઈશ.
પણ ત્યાં સુધી –
હું એ સાથે ચા પીશ,
શ્વાસ લઉં,
અને જીવતો રહીશ.
અધ્યાય ૨ – તૂટી ગયેલા સ્વપ્નોની રાત
રાતનાં પડછાયા દિવસે કરતાં વધારે લાંબા લાગે છે.
દિવસના હોબાળામાં કદાચ દિલના ઘા થોડીવાર માટે છુપાઈ જાય છે,
પણ રાત આવે ત્યારે એ ઘા ખુલી જાય છે…
જાણે એક એક ઘાવ પોતાનું અસ્તિત્વ સાબિત કરવા માટે ચીસો પાડી રહ્યો હોય.
હું પથારી પર પડ્યો હતો,
પણ ઊંઘ મારી પાસેથી રિસાઈ ગઈ હતી.
દરેક પળે તારી યાદો ઘૂસણખોરની જેમ મારી આંખોમાંથી અંદર ઉતરી આવતી,
અને દિલમાં વસી જતી.
કહે છે કે સપના માણસને જીવવાનું કારણ આપે છે,
પણ મારા માટે સપના હવે તૂટેલા કાચના ટુકડાં છે—
જેને હાથમાં પકડું તો લોહી નીકળી આવે,
પણ હાથ છોડી દઉં તો એ જ ટુકડાં દિલને ચીરી નાખે.
---
તૂટેલા સપનાનો ભાર હવે સહાતો નથી,
દિલના આંગણામાં કોઈ દીવો પણ જળાતો નથી.
---
હું આંખો બંધ કરું તો તારો ચહેરો સામે ઊભો થઈ જાય.
તારી આંખોમાંથી વરસતી એ નિર્દોષતા,
એ હળવું સ્મિત…
હજુ સુધી મારી રગોમાં જીવતું છે.
પણ એ ચહેરો હવે મને શાંત નથી કરતો,
એ તો મારું સૌથી મોટું શસ્ત્ર બની ગયું છે,
જે રોજે રોજ મારા દિલને ઘાયલ કરે છે.
હું તારી યાદોથી ભાગવા માગું છું,
પણ એ યાદો તો મારી છાંયાની જેમ છે—
જ્યાં જાઉં ત્યાં સાથે ચાલી આવે છે.
---
યાદોની છાંયા ક્યારેય છૂટતી નથી,
જ્યાં જઈશ ત્યાં મારી સાથે ઊભી રહે છે.
---
ક્યારેક લાગે છે કે કાન્હા મારી સાથે રમતો હોય.
એક હાથથી એ ખુશીઓ આપે છે,
બીજા હાથથી એ જ ખુશીઓ છીનવી લે છે.
હું એને કહું છું—
“તું જ મારો સાથી હતો, તો પછી તું જ શા માટે મારું દિલ તોડી નાખ્યું?”
રાતના આકાશ નીચે હું એને ગુસ્સે થાઉં છું,
પણ થોડાં જ પળોમાં એ ગુસ્સો આંસુમાં ફેરવાઈ જાય છે.
કાન્હા સાથેનો રિસાવો પણ પ્રાર્થનામાં ઘૂમરી જાય છે.
---
હું રિસાઉં પણ તારા સાથે જ,
હું પ્રાર્થના કરું પણ તારા નામે જ.
---
સમય આગળ વધી રહ્યો છે,
પણ મારું મન એ જ ક્ષણમાં અટકી ગયું છે—
જ્યારે તું મારી બાજુમાં હતી,
અને હું માનતો હતો કે આ ક્ષણ ક્યારેય નહીં તૂટે.
પણ હવે?
હવે દરેક ક્ષણ જાણે કોઈ કસોટી છે,
જ્યાં મને મારું એકલપણું સાબિત કરવું પડે છે.
કેટલાંક સ્વપ્નો તો એટલા નજીક હતા,
કે લાગે છે એક હાથ લંબાવી દઉં તો પકડી શકું,
પણ આંખ ખોલતાં જ ખબર પડે છે કે એ તો ફક્ત મૃગજળ હતું.
---
આંખો સામેના સ્વપ્નો હાથમાં આવતાં નથી,
હૃદયની ઈચ્છાઓ ક્યારેય સાચી થતી નથી.
---
આ રાત પણ તૂટેલા સપનાની સાક્ષી બની ગઈ.
હું કાગળ પર શબ્દો ઉતારી રહ્યો હતો,
પણ દરેક શબ્દ લોહીના ટીપાં જેવો લાગતો હતો.
કાગળ લાલ ન થયો,
પણ દિલની અંદર ઘા વધુ ઊંડા થઈ ગયા.
હવે હું સમજ્યો છું—
એકાંત ફક્ત મિત્ર નથી,
પણ એ તો મારું ઘર બની ગયું છે.
દર્દ એ ઘરની દિવાલ છે,
યાદો એની બારીઓ છે,
અને રાત્રિ એ ઘરની છત છે…
જેની નીચે હું રોજ તૂટું છું,
પણ એ તૂટણમાં જ જીવતો રહીશ.
---
એકાંત હવે ઘર બની ગયું છે,
દર્દ એની દિવાલ બની ગયું છે,
યાદો એની બારી બની ગઈ છે,
અને હું એ ઘરમાં કેદી બની ગયો છું.
---
અધ્યાય ૩ – કાન્હા સાથેની ઉલઝનો
રાત ગાઢ હતી…
આકાશમાં તારાઓની ભીડ હોવા છતાં, મારું મન વધુ એકલું લાગતું હતું.
દરેક તારો જાણે મને કાનમાં કહી રહ્યો હતો –
“અમે અહીં છીએ, પણ તારો કાન્હા ક્યાં છે?”
હું છત પર પડ્યો હતો.
પવન ધીમે ધીમે વહેતો હતો, પણ એમાં શાંતિ નહોતી.
એ પવન જાણે મારી અંદરની બેચેનીને બહાર લાવતો હતો.
આંખો બંધ કરું તો યાદોનું દરિયો ઊભો થઈ જાય,
આંખો ખોલું તો ચાંદ મજાક કરે –
“તું જેને શોધે છે, એ તો હવે તારામાં નથી.”
પણ હું કાન્હાને છોડતો નથી.
રોજ એને બોલાવું છું, રોજ એને દોષ આપું છું,
અને રોજ એની પાસે જ શરણે જઈને રડું છું.
---
દોષ તારા ઉપર મૂકું છું રોજ,
પણ પ્રાર્થના પણ તારા ચરણોમાં જ કરું છું.
હૃદયના મંદિરમાંથી કાન્હા,
હું તને ક્યારેય કાઢી શકતો નથી.
---
કાન્હા…
તું કેમ મારી સાથે આટલું કર્યુ?
શું મેં તારી સામે ક્યારેય ગુનો કર્યો હતો?
તું તો રાધા માટે બાંસુરી વગાડતો,
તું તો મીરાં માટે ઝેર મીઠું કરી દેતો,
તો પછી મારી પ્રાર્થનાઓ તારા સુધી કેમ નહીં પહોંચી?
હું રોજ વિચારું છું –
શાયદ તું મને પરખી રહ્યો છે,
શાયદ તું મને મારી મર્યાદા બતાવી રહ્યો છે,
પણ કાન્હા… એ મર્યાદા હવે દુખમાં ફેરવાઈ ગઈ છે.
---
કાન્હા! તું પરખતો રહ્યો, હું સહન કરતો રહ્યો,
દર્દની હદો તોડીને પણ, હું ફક્ત તને જ પુકારતો રહ્યો.
---
મને ક્યારેક લાગે છે કે તું બહુ નજીક છે.
જ્યારે હું રાત્રે એકલો બેસું છું,
હવામાં તારો વાંસળીનો સૂરો સંભળાય છે.
પણ આંખ ખોલું તો –
ફક્ત સન્નાટો…
ફક્ત મારું તૂટેલું દિલ…
કાન્હા, તું કેમ દેખાતો નથી?
તું કેમ મારી બાજુએ આવીને નથી કહેતો –
“પિયુષ, તું એકલો નથી… હું અહીં છું.”
---
મૌનના દરિયામાં તારી છબી હું શોધું છું,
દર્દના દરેક કણમાં તારો અહેસાસ પકડું છું.
તું દેખાતો નથી, છતાં તું સાથ આપતો લાગે છે,
એજ તો મારું સૌથી મોટું દુઃખ છે…
---
ક્યારેક હું મનમાં નક્કી કરી દઉં છું –
“હવે નહીં પોકારું તને! હવે નહીં વાત કરું તારી સાથે!”
પણ બીજા જ ક્ષણે…
આંખોમાંથી આંસુઓ નીકળી જાય છે
અને હોઠોથી નામ ફૂટે છે – “કાન્હા…”
તું જાણે મારી અંદર જ વસી ગયો છે.
હું તારા વિના જીવી શકતો નથી,
અને તારા હોવા છતાં તને સ્પર્શી શકતો નથી.
આ જ તો ઉલઝન છે –
તું મારો સૌથી મોટો સહારો પણ છે,
અને મારો સૌથી મોટો દર્દ પણ.
---
તું દવા પણ છે, તું ઘાવ પણ છે,
તું જવાબ પણ છે, તું સવાલ પણ છે.
કાન્હા! તારા વિના મારું જીવન અધૂરું છે,
પણ તારા હોવા છતાં મારું મન ચૂરું છે.
---
આ રાત ફરી પૂરી થવાની છે…
સૂર્ય ફરી ઉગશે, લોકો ફરી જીવશે,
પણ મારી અંદરનો અંધકાર – એ કદી નથી ઓગળતો.
હું જાણું છું કે દુનિયા સામે હું હસતો રહીશ,
પણ અંદરથી તો હું રોજ કાન્હા સામે તૂટી પડું છું.
---
હું કાન્હાને રોજ રિસાઉં છું, રોજ મનાઉં છું,
દર્દના દરિયામાં રોજ ડૂબું છું, રોજ તરું છું.
કોઈને કશું ખબર નથી –
પણ હું મૌનનો કવિ બની ગયો છું…
અધ્યાય ૪ – મૌનના કાફલા
રાત ખૂબ ઊંધી થઈ ગઈ હતી.
આકાશમાં ચાંદ ધૂંધળો દેખાતો હતો, જાણે એની ચાંદનીને પણ કોઈએ રડીને પાથરી દીધી હોય.
હું બારી પાસે બેઠો હતો.
સામે અંધકાર, અંદર મૌન…
અને એ બંને વચ્ચેઈ ગયો હું.
લોકો કહે છે – “સમય બધું ઠીક કરી દે છે.”
પણ હું દરરોજ જોઉં છું કે સમય મારું મૌન વધુ ભારે કરે છે.
ક્યારેક મને લાગે છે – કદાચ હું હવે શબ્દો બોલવાનો હક્ક ગુમાવી ચૂક્યો છું.
---
🌿 અંદરના સંવાદો
હું આંખો મીંચું છું,
અને અંદરથી કાન્હાને બોલાવું છું –
> “કાન્હા…
તું બધાનું સાંભળે છે,
પણ મારી બૂમ તને કેમ નથી સંભળાતી?
તું દરેકના સપના પૂરા કરે છે,
પણ મારી ઈચ્છાઓને કેમ તોડી નાખે છે?
કે હું તારા માટે અજાણ્યો છું?
કે પછી તું ઈચ્છે છે કે હું ફક્ત મૌનથી જ જીવું?”
કાન્હાની મૂર્તિ સામે મેં ઘણી વાર નજર નાખી છે.
મૂર્તિ હસતી રહે છે…
અને મારી અંદરનો માણસ રોજ રડતો રહે છે.
---
🌿 મૌનનો ભાર
મૌન ક્યારેક એટલો ભારે લાગે છે કે શ્વાસ પણ તૂટતો હોય એવું લાગે છે.
લોકો સાથે વાત કરતાં હું હળવું સ્મિત કરું છું,
પણ અંદરથી હું રોજ સવાલ કરું છું –
“શું ખરેખર એ સ્મિત મારું છે?
કે ફક્ત એક નકાબ છે,
જે મારી તૂટેલી હાલતને છુપાવે છે?”
---
મૌનના આ મંડપમાં હું એકલો બેઠો છું,
યાદોના દીવાના રોજ બળતો છું.
કાન્હા! તું તો ગોપીઓ સાથે રમતો દેવ કહેવાય છે,
મારા દિલના રણમાં કેમ તરસતો છું?
---
🌿 સ્મૃતિઓનો ઝૂળો
ક્યારેક ભૂતકાળની યાદો એટલી જીવંત બની જાય છે
કે લાગે છે – હજુ પણ એ ક્ષણો સામે જ છે.
હું યાદ કરું છું તે પળોને,
જ્યારે હું નિર્દોષ હસતો હતો,
જ્યારે જીવનની દરેક ગલીમાં આશા ઊગતી હતી.
પણ આજે એ જ યાદો –
મારી માટે કંટક સમાન બની ગઈ છે.
હું એને સ્પર્શવા માંગુ છું,
પણ સ્પર્શતાં જ ઘાયલ થઈ જાઉં છું.
---
યાદોના ઝાડે રોજ નવા પાંદડા નાખ્યા છે,
દર્દના વાદળે રોજ નવા આંસુ વરસાવ્યા છે.
કાન્હા! હું તને રોજ પોકારું છું,
પણ તું મૌનથી જ જવાબ આપ્યા છે.
---
🌿 મૌન અને રાત
રાત અને મૌન –
એ બંને મારા સૌથી નજીકના મિત્રો બની ગયા છે.
લોકો સૂઈ જાય છે,
દુનિયા શાંત થઈ જાય છે,
પણ મારી અંદરનું મૌન વધુ જાગૃત થઈ જાય છે.
મને લાગે છે – કદાચ મારું મૌન જ મારી વારસાત છે.
જેમ કોઈને મિલકત મળે છે,
તેમ મને મૌન મળ્યું છે.
અને એ જ મૌન – મને રોજ અંદરથી ભાંગી નાખે છે.
---
મૌનને હૈયામાં વસાવી લીધું છે,
દર્દને આંખોમાં છુપાવી લીધું છે.
કાન્હા! તારી હસીલી મૂર્તિ સામે,
હું મારી રડતી આત્માને ઊભી કરી દીધી છે.
---
🌿 અંતરની ચીસો
ક્યારેક એવું લાગે છે કે અંદરથી કોઈ ચીસ પાડે છે.
પણ એ ચીસ મારે હોઠ સુધી પહોંચી જ શકતી નથી.
મૌન એની રસ્તા પર દીવાલ બની જાય છે.
હું એને તોડી નાખવા માંગુ છું,
પણ એ દીવાલ રોજ વધુ જાડી થતી જાય છે.
અને હું વિચારું છું –
કદાચ એક દિવસ એ દીવાલ એટલી મોટી બની જશે
કે હું મારી અંદર જ દટાઈ જઈશ.
---
મૌનના આ કિલ્લામાં કેદ થયો છું,
દર્દના દરિયામાં રોજ ડૂબ્યો છું.
કાન્હા! તું તો બાંસરી વગાડે છે,
હું તો રડીને પણ મૌનમાં સુત્યો છું.
---
🌿 અંતિમ રાતની પ્રાર્થના
આજે ફરી એક રાત પૂરી થવા આવી છે.
બારી બહાર વરસાદની ટપકણ છે,
અંદર મૌનની ટપકણ છે.
હું હાથ જોડું છું –
“કાન્હા!
જો તું સાંભળી રહ્યો હો તો,
મારા મૌનને શબ્દોમાં ફેરવી દે.
નહીં તો એક દિવસ એવું આવશે
કે હું મૌનથી જ ગૂંગો બની જઈશ…
અને તને પોકારવાનો હક્ક ગુમાવી બેસીશ.”
---
મૌનના કાફલામાં હું એકલો મુસાફર છું,
યાદોના મોહમાં રોજ તરસેલો સફર છું.
કાન્હા! તું સાંભળી લે તો જીવી જાઉં,
નહીં તો મૌનનો કફન પહેરી દફન થતો સફર છું.
---
અધ્યાય ૬ – એકલતાની છાંયામાં
રાત ક્યારેક બહુ લાંબી લાગે છે.
ઘડિયાળના કાંટા ધીમે ધીમે આગળ વધે છે,
પણ મારા દિલનો ભાર એક પણ પળે હળવો થતો નથી.
મારી ઓરડાની દીવાલો પર અંધકાર ચોંટેલો છે,
અને મારી આંખોમાંથી વહેલો દુઃખ
એ દીવાલોને પણ ભીંજવી દે છે.
હું ઘણીવાર વિચારું છું –
એકાંત ફક્ત ખાલી ઓરડામાં નથી,
એકાંત તો એ જગ્યા છે
જ્યાં તારી સાથે વાત કરવા માટે કોઈ નથી.
એકાંત એ ઘા છે
જે બહારથી નથી દેખાતો,
પણ અંદરથી આત્માને ખાઈ જાય છે.
---
🌿 એકલતાનું વાદળ
મારી આસપાસના લોકો મારી હાસ્યની પાછળનો ખાલીપો ક્યારેય નથી જોઈ શકતા.
હું દુનિયા સામે હસું છું,
પણ અંદરથી હું કાન્હાને રોજ રડું છું.
ક્યારેક લાગે છે –
હું એ આકાશ છું
જેની વચ્ચે એકલતાનું કાળું વાદળ અટવાયું છે.
કોઈ પવન એને ઉડાવી શકતો નથી,
કોઈ વરસાદ એને ધોઈ શકતો નથી.
---
એકલતાની ગલીઓમાં હું રોજ ફરું છું,
મારા જ સાથેથી હું રોજ ડરું છું.
કાન્હા! તું તો સંગીતથી જગત ભરી દીધું,
મારી દુનિયામાં કેમ મૌન ભરી દીધું?
---
🌿 મૌનનો સાથ
મૌન પણ અજીબ વસ્તુ છે.
ક્યારેક એ શાંતિ આપે છે,
પણ ક્યારેક એ કાનમાં ગૂંજતી ચીસ બની જાય છે.
મારા માટે મૌન હવે મિત્ર છે –
પણ એ મિત્ર મને રોજ ઝેર પીવડાવે છે.
ઘણીખરી રાતે હું કાન્હાની મૂર્તિ સામે બેસી જાઉં છું.
દીપકનો દીવો ધીમે ધીમે બળે છે,
અને એની જ્યોતમાં મારી એકલતાનો ચહેરો ઝબકે છે.
હું મૂર્તિને કહું છું –
> “કાન્હા! તું તો બધાને સાથી આપે છે,
મારી બાજુમાં કેમ મૌન મૂકી દીધું?
કેમ હું એકલો, તૂટેલો, ખાલી પડી ગયો છું?
શું તારા રમતમાં મારી સાથે કોઈ નથી?”
અને મૂર્તિ ફરીયે એ જ હસતું મૌન આપે છે.
---
મૌનનો સાથી બન્યો છું રાતના પળોમાં,
દર્દનો દીવો બળે છે મારી આંખોના કણોમાં.
કાન્હા! જો તારો આકાશ પ્રેમથી ભરેલો છે,
તો કેમ મારી ધરતી ખાલી પડી છે ખણોમાં?
---
🌿 રાત્રીનો સફર
ઘણા સમય પછી મને સમજાયું છે –
એકલતા એ ફક્ત સાથની ગેરહાજરી નથી,
એકલતા એ છે
જ્યારે તું પોતે પણ પોતાનો સાથ નથી આપી શકતો.
હું મારા અંદર ઊંડે ઊંડે ઉતરી જાઉં છું,
જ્યાં ફક્ત અંધકાર છે,
ફક્ત દર્દ છે,
અને ફક્ત યાદો છે.
ક્યારેક લાગે છે –
હું જ મારા શત્રુ બની ગયો છું.
હું જ મારી જાતને ખાઈ રહ્યો છું.
---
એકલતામાં હું જ મારા સાથમાં છુપાઈ ગયો,
મારા જ પ્રશ્નોમાં હું રોજ ફસાઈ ગયો.
કાન્હા! તારી બાંસરીમાં તો સંગીત ઝરમરતું છે,
મારા જીવનમાં કેમ મૌનનો દરિયો છવાઈ ગયો?
---
🌿 કાન્હા સાથેનો મૌન સંવાદ
આ એકલતાની રાતોમાં હું કાન્હાને પ્રશ્ન પૂછું છું,
પણ કાન્હા મને જવાબ નથી આપતો.
એનો મૌન જ મારું ઉત્તર બની ગયું છે.
કદાચ કાન્હા કહેવા માંગે છે –
“દર્દ જ તારો સાથી છે.
એકલતા જ તારો માર્ગદર્શક છે.
તું એમાંથી પસાર થઈને જ પોતાને શોધી શકીશ.”
પણ હું થાકી ગયો છું.
હું રોજ આ એકલતાની છાંયામાં જીવું છું,
અને મને લાગે છે કે
હવે એ છાંયો જ મારી દુનિયા બની ગઈ છે.
---
એકલતાની છાંયામાં હું રોજ જીવું છું,
મારા જ અંધકારમાં રોજ ડૂબું છું.
કાન્હા! તું તો ગોપીઓ સાથે નૃત્ય કરતો રહ્યો,
હું તો ફક્ત તારી મૌનની કબર ખોદું છું.
---
🌿 અંતિમ વિચાર
એકલતા કદાચ શાપ નથી,
પણ એ આશીર્વાદ પણ નથી.
એ ફક્ત એક દર્પણ છે,
જેમાં હું રોજ મારું તૂટેલું ચહેરું જોઉં છું.
કદાચ એક દિવસ આ એકલતા જ
મારી કલમને એવા શબ્દો આપશે
જે દુનિયા વાંચશે.
પણ આજની રાતે –
હું ફક્ત કાન્હાની મૂર્તિ સામે
એકલો રડતો રહીશ.
---
એકલતાની છાંયામાં મારી દુનિયા અટવાઈ ગઈ,
દર્દના દરિયામાં મારી નાવ ડૂબાઈ ગઈ.
કાન્હા! જો તું મૌનમાં જ જવાબ આપતો રહીશ,
તો મારા પ્રશ્નોમાં આખી જિંદગી સમાઈ ગઈ.
---
અધ્યાય ૭ – યાદોની આગ
યાદો ક્યારેય મરી જતી નથી.
એ જીવતી રહે છે –
શાંતિમાં પણ ચીસની જેમ,
અને આનંદમાં પણ ઘાવની જેમ.
ક્યારેક લાગે છે,
યાદો એ અગ્નિ છે
જે બળે તો દિલ ગરમાવે છે,
પણ જ્યારે વધે –
આત્માને ભસ્મ કરી નાખે છે.
મારી અંદર એ આગ રોજ સળગે છે.
જ્યારે આંખ બંધ કરું,
તારી હસી પડતી છબી સામે આવી જાય છે.
જ્યારે આંખ ખોલું,
તો તારી ગેરહાજરીની ચીસ રૂદન કરે છે.
---
🌿 યાદોનું ભારણ
એ પહેલી મુલાકાત,
એ પહેલી વાત,
એ પહેલી નજરનો સ્પર્શ –
બધું આજેય મારી યાદોમાં જીવંત છે.
પણ એ યાદો હવે આશીર્વાદ નથી,
એ તો શાપ બની ગઈ છે.
કેમ કે તું નથી,
પણ તારી યાદો છે.
તું દૂર છે,
પણ એ યાદો રોજ મને નજીકથી બળાવી દે છે.
---
✨
યાદોની આગમાં રોજ હું સળગી જાઉં છું,
મારા જ ખ્વાબોમાં રોજ હું તૂટી જાઉં છું.
કાન્હા! જો એ યાદો ભૂંસી શકતો હોત,
તો કેમ હું રોજ મારી અંદરથી જ ઝૂળી જાઉં છું?
---
🌿 યાદોનો ઝાડ
ઘણા વખત લાગે છે –
મારા મનમાં એક મોટું ઝાડ છે,
જેના દરેક પાન પર એક યાદ લખેલી છે.
એ ઝાડ કાપી નાખવા માંગું છું,
પણ એ ઝાડની જડ મારી આત્મામાં ઊંડે છે.
જે પાન ખસે છે –
એ દુઃખની હવા બની મારી આંખોમાં આંસુ લાવે છે.
અને જે પાન રહે છે –
એ મને દરરોજ તારી યાદ અપાવે છે.
---
યાદોના ઝાડે મારી આત્માને ઘેરી લીધી,
દરેક પાને મારી ચહેરાની ચીસ લખી દીધી.
કાન્હા! જો તારી કૃપા હોય તો આ ઝાડ ઉખાડી દે,
નહીંતર મારી જીંદગીને એણે કબર બનાવી દીધી.
---
🌿 કાન્હા સામેનો વાદ
કાન્હાની મૂર્તિ સામે બેઠો,
હું ફરીયે એકવાર બોલ્યો –
> “કાન્હા! તું મારી પાસેથી કેમ બધું લઈ લીધું?
પ્રેમ લઈ ગયો, સાથ લઈ ગયો,
પણ યાદો કેમ છોડી દીધી?
શું તું નથી જાણતો કે યાદો જ સૌથી મોટું શાપ છે?
તારી રમતમાં હું કેમ બળવું જોઈએ?”
દીવો ફરીયે ઝબક્યો.
મૂર્તિ ફરીયે હસી પડી.
પણ એ મૌન હાસ્ય મારી ચીસોને દબાવી શક્યું નહીં.
---
પ્રેમ લઈ ગયો, સાથ લઈ ગયો,
પણ કેમ યાદોની આગ બાકી રહી ગયો?
કાન્હા! જો તારી રમતમાં મૌન જ ઉત્તર છે,
તો હું મારી જ્વાળામાં રોજ ભળી ગયો.
---
🌿 રાતનો શાપ
રાત એ યાદોની સૌથી મોટી સાથી છે.
દિવસે લોકો વચ્ચે હસતો રહું છું,
પણ રાતે –
જ્યારે મૌન ગાઢ બને છે,
ત્યારે એ યાદોની આગ
મને અંદરથી સળગાવી નાખે છે.
મને લાગે છે –
હું કોઈ જેલમાં છું,
જેની દિવાલો યાદોથી બનેલી છે,
અને એ દિવાલોને તોડી ભાગી જવાનું
અસંભવ છે.
---
યાદોની જેલમાં કેદ છું હું,
મારી જ ચીસોમાં ભેદ છું હું.
કાન્હા! તું તો મુક્તિનો સાથી કહેવાય છે,
પણ કેમ તારી રમતમાં બંધાઈ ગયો છું હું?
---
🌿 અંતિમ વિચારો
યાદો કદાચ એ જ છે
જે મને જીવતા રાખે છે.
પણ એ જ યાદો મને મરતા પણ રાખે છે.
કાન્હા! જો આ જ તારી લીલા છે,
તો હું તૈયાર છું –
આ યાદોની આગમાં આખરે ભસ્મ થવા માટે.
---
યાદોની આગે મને પૂર્ણ કરી દીધો,
મારી આત્માને રોજ અર્ધું કરી દીધો.
કાન્હા! જો આ જ તારો ખેલ છે,
તો મારી દુનિયા તું રાખમાં ફેરવી દીધો.
અધ્યાય ૮ – ચુપ્પીનું દરિયો
ચુપ્પી ક્યારેક શબ્દોથી વધારે બોલે છે.
એ ચુપ્પી –
જે બહારથી શાંત લાગે છે,
પણ અંદરથી તોફાનથી ભરેલી હોય છે.
મારા માટે ચુપ્પી હવે શાપ બની ગઈ છે.
કેમ કે હું બોલું તો પણ તું સાંભળતી નથી,
અને મૌન રહું તો પણ તારી યાદો ગૂંજી ઊઠે છે.
---
🌊 મૌનની તરંગો
ક્યારેક લાગે છે –
મારી અંદર એક દરિયો છે,
જે પૂરો ચુપ્પીથી ભરેલો છે.
એ દરિયામાં તરંગો નથી,
પણ ઊંડાઈ એવી છે કે
કોઈ ડૂબી જાય તો પાછો નહીં આવે.
હું એ દરિયામાં રોજ ડૂબું છું,
રોજ તારી યાદોને પકડીને તરવા પ્રયત્ન કરું છું,
પણ અંતે ડૂબી જાઉં છું.
---
મૌનની દરિયામાં હું ડૂબતો રહ્યો,
યાદોની નાવમાં રોજ તૂટતો રહ્યો.
કાન્હા! જો સાથ આપ્યો હોત તો બચી જાઉં,
પણ તારી રમતમાં એકલો જ તરસતો રહ્યો.
---
🌊 ચહેરાની ચુપ્પી
બહારથી હું હસું છું,
મિત્રોને મળું છું,
લોકો સાથે વાત કરું છું –
પણ મારી આંખો મારી ચુપ્પીને ઉઘાડી દે છે.
એ આંખોમાં દરિયાની ઊંડાઈ છે,
જેમાં લોકો પોતાનો પ્રતિબિંબ જોઈ શકે છે,
પણ કોઈ એ ઊંડાઈને સમજવા તૈયાર નથી.
---
હસતો ચહેરો દુનિયા માટે રાખ્યો છે મેં,
દર્દનો દરિયો અંદર જ છુપાવ્યો છે મેં.
કાન્હા! જો તું મારો સાથી છે તો સાંભળી લે,
નહીંતર આ ચુપ્પીમાં જ જીવન સળગાવ્યો છે મેં.
---
🌊 કાન્હા સામેનું મૌન
ઘણા વખત હું મંદિરમાં જઈ બેસું છું.
હાથ જોડું છું.
શબ્દો બોલવા માંગું છું –
પણ હોઠ ખુલે નહીં.
કાન્હાની મૂર્તિ સામે ફક્ત આંસુ વહે છે.
એ આંસુ જ મારી પ્રાર્થના છે.
એ આંસુ જ મારી ફરિયાદ છે.
કેમ કે શબ્દો ખતમ થઈ ગયા છે,
અને હવે ચુપ્પી જ બોલે છે.
---
હોઠ બંધ છે, આંસુઓ જ બોલે છે,
ચુપ્પીના દરિયામાં કિસ્સા જ ખુલ્લે છે.
કાન્હા! તું સાંભળે છે કે નથી, એ ખબર નથી,
પણ રોજ આ ચુપ્પીમાં તૂટેલા ખ્વાબો રડે છે.
---
🌊 રાતનો દરિયો
રાત પડે એટલે ચુપ્પીનો દરિયો વધુ ઊંડો બને છે.
દિવસે થોડી ગતિ હોય છે,
લોકોનો શોર હોય છે,
પણ રાતે –
માત્ર મૌન હોય છે.
આ મૌનમાં એ દરિયાના તરંગો
વધારે જોરથી ટકરાય છે.
યાદોનો તોફાન વધે છે.
અને હું એકલો એ તોફાનમાં ડૂબી જાઉં છું.
---
રાતે ચુપ્પીનો દરિયો ઘેરું બની જાય,
દર્દનો તોફાન રોજ ઊભો થઈ જાય.
કાન્હા! જો આ જ તારી લીલા છે,
તો રોજ હું મારી અંદરથી જ મરી જાઉં છું.
---
🌊 અંતિમ વિચારો
ચુપ્પી હવે મારી ઓળખ બની ગઈ છે.
લોકો માને છે કે હું શાંત છું,
પણ હકીકત એ છે કે
મારી અંદરનો દરિયો
દરેક ક્ષણે બૂમો પાડી રહ્યો છે.
કાન્હા!
તું મને તારી બાંસરીનો સૂર આપ –
જે આ ચુપ્પીને તોડી શકે.
નહીંતર આ દરિયામાં હું આખરે ડૂબી જાઇશ.
---
ચુપ્પીના દરિયામાં રોજ હું તરસતો રહ્યો,
મારી આત્માની ચીસોને દબાવતો રહ્યો.
કાન્હા! જો તું સાંભળે છે તો મને બચાવી લે,
નહીંતર આ દરિયામાં હું સદાય માટે ડૂબતો રહ્યો.
અધ્યાય ૯ – તૂટેલા સપનાઓની રાત
રાત ફરી એકવાર મારી સામે ઊભી હતી.
આકાશમાં ચાંદ ઝબૂકતો હતો, પણ એની ઝળહળાટ મને ચોઢતી હતી.
મારી આંખોમાં ઊંઘ નહોતી, ફક્ત તારી યાદોનો કાળો સમુદ્ર ઉછળતો હતો.
મારી પાંખડીઓ પર એક પછી એક આંસુ વરસી રહ્યા હતા,
અને મને લાગતું હતું કે આ રાત મારી આત્માને ખાઈ જશે.
હું પથારીમાં પડ્યો હતો, પણ મનનો તોફાન શાંત થતો નહોતો.
---
લોકો કહે છે કે સપના હંમેશાં સુંદર હોય છે.
પણ મારા માટે તો સપના શાપ બની ગયા છે.
દરેક સ્વપ્નમાં તું આવે છે,
તું હસે છે, તું બોલે છે, તું મને હાથ પકડીને ચાલે છે…
અને સ્વપ્ન તૂટતાં જ હું ફરી એકલો રહી જાઉં છું.
એ એકલતાનો ઘાવ હજી પણ તાજો લાગે છે.
કાન્હા! જો તું સાચે મારી બાજુએ હોત,
તો કદાચ એ સપનાઓ ક્યારેય તૂટતાં જ નહીં.
---
સપનામાં આવતી તારી છબી હવે દુઃખનું ભારણ બની ગઈ,
જાગતાંજ એ ખાલી પળો ફરી હ્રદયની કબર બની ગઈ.
---
આ રાતને મેં ઘણીવાર હરાવવા પ્રયત્ન કર્યો છે.
કિતાબો ખોલી છે, પેન પકડી છે, શબ્દો લખવા બેઠો છું,
પણ શબ્દો પણ હવે મારો સાથ નથી આપતા.
લાગે છે કે એ પણ તારા નામ સાથે બંધાઈ ગયા છે.
કેટલી વાર મનમાં વિચાર આવે છે –
કેમ ન હું એ બધા સપના જ સળગાવી દઉં?
પણ હૃદય કહે છે –
“તારા વગરના પણ એ સપના જ તો તારી છેલ્લી યાદ છે.”
---
તૂટેલા સપનાઓને પણ હું હૃદયમાં સાચવી રાખું છું,
જાણે ખંડેરમાં પણ દીવો કોઈ ઝબૂકતો રાખું છું.
---
રાતે ક્યારેક લાગે છે કે દીવાલો પણ મારી સાથે રડી રહી છે.
પંખાની અવાજમાં તારી પાયલના ઝણકાર સાંભળવા લાગે છે.
દરેક અવાજ, દરેક સુગંધ, દરેક હવામાં તારી યાદનો કણ છે.
પણ તું નથી…
અને આ ખાલીપો એ રાતને હજી લાંબી બનાવી દે છે.
---
રાતનો અંધકાર મને હવે પરિચિત લાગવા લાગ્યો છે,
જાણે એ જ મારી આત્માનો એકમાત્ર સાથી બની ગયો છે.
---
આવી ઘણી રાતો પસાર કરી છે મેં…
રાતો, જ્યાં મારી આત્મા ચીસો પાડે છે,
પણ એ ચીસો કોઈ સાંભળતું નથી.
સાંભળે છે તો ફક્ત મૌન –
અને એ મૌન મને રોજ નવા ઘાવ આપી જાય છે.
---
અધ્યાય ૧૦ – આત્માની બૂમો
કેટલાક ઘાવ એવા હોય છે જે દેખાતા નથી,
પણ એ આત્માને દરરોજ ખંખેરી નાખે છે.
મારું મન હવે શરીરથી અલગ થવા માગે છે—
જાણે એ પોતાનો દુઃખ દેવ પાસે પહોંચી,
સવાલ પૂછવા માગે છે.
રાત્રીની શાંતિમાં જ્યારે હું એકલો પડી જાઉં છું,
એ સમયે મારું મન કાન્હા સામે બૂમો પાડે છે:
“હે કાન્હા! તું શા માટે મૌન છે?
શા માટે મારી પ્રાર્થનાનો કોઈ જવાબ નથી આપે?
હું તારી સામે બાળકની જેમ રડું છું,
પણ તું મને સાંભળવા તૈયાર નથી.
શું મારા પ્રેમમાં ખોટ હતી?
શું મારી આત્માની સચ્ચાઈ અધૂરી રહી ગઈ?”
---
કાન્હા! તારી વાંસળીનો સૂર કદી મારા સુધી નથી પહોંચતો,
મારા હૃદયનો રોદન તો તારી ગોપમાં પણ નથી ગુંજતો.
---
ક્યારેક હું કલ્પના કરું છું કે
જો તું ખરેખર મારી સામે ઊભો હોત,
તો હું તારા પગે પડીને પૂછત:
“હે કાન્હા! જો તું પ્રણયનું સ્વરૂપ છે,
તો પછી કેમ મારું પ્રેમ અધૂરું રહી ગયું?”
પણ વાસ્તવિકતામાં તો હું ખાલી દિવાલો સાથે વાત કરું છું,
મૌન રૂમો સાથે રડી જાઉં છું,
અને મારી આત્મા તારી સામે જ બૂમો પાડે છે.
---
મારા સવાલોને તું હવામાં તણાઈ જવા દે છે,
મારા આંસુઓને તું ગંગામાં વહી જવા દે છે.
---
રોજ-રોજ આ બૂમો મારી અંદરથી ગુંજે છે.
ક્યારેક લાગે છે કે હું હવે તૂટી જાઉં છું,
પણ એ જ બૂમો મને જીવતા રાખે છે.
કેમ કે હું માને બેસ્યો છું કે—
કદાચ કોઈ રાતે, કોઈ ક્ષણે,
કાન્હા મારું રોદન સાંભળશે.
એ આશા જ મારી આત્માનો છેલ્લો શ્વાસ બની ગઈ છે.
---
બૂમોમાં પણ હું તારી રાહ જોઉં છું,
મૌનમાં પણ તારા પગલાં સાંભળવા માગું છું.
---
અધ્યાય ૧૧ – પ્રેમ કે રોષ?
---
૧. એકાંતની રાતો
રાતો મારી સૌથી મોટી શત્રુ બની ગઈ છે.
સવાર આવે ત્યાં સુધી મારે આંખ બંધ થતી જ નથી.
દીવાલ પર ઘડિયાળની ટિક-ટિક,
ખીડકીમાંથી આવતો ચાંદનો ધુમ્મસ,
અને અંદરથી ઊઠતો એક જ પ્રશ્ન—
"કાન્હા, તું મને કેમ છોડીને ગયો?"
જાણે ઘરમાં બધું સૂઈ ગયું છે,
પણ મારું હૃદય હજારો પ્રશ્નો લઈને જાગતું રહે છે.
દરેક રાતે હું વિચારું છું—
શું તું મારું છે?
કે તું મારી પરિક્ષા લઈ રહ્યો છે?
કે તું મને જ સજા આપી રહ્યો છે?
---
રાતના મૌનમાં,
મારી આત્મા તારા નામે રડે છે.
તારા વિના શ્વાસ છે,
પણ જીવન નથી.
---
૨. કાન્હા સાથેનો કલ્પિત સંવાદ
ઘણા વખત, હું બેસીને કલ્પના કરું છું—
કાન્હા મારી સામે છે.
હું એની આંખોમાં જોઈને કહું છું—
"કાન્હા!
તું મને કેમ આ રીતે અધૂરો મૂકી દીધો?
મેં તો તને પ્રેમ કર્યો હતો…
પણ તું તો મને પીડા આપી દીધી."
અને કાન્હા મૌન રહે છે.
ક્યારેક એની આંખોમાં વેદના દેખાય છે,
ક્યારેક એની સ્મિત મને ખીજાવે છે.
હું ચીસ પાડી કહું છું—
"બોલ ને કાન્હા! તું દેવ છે કે દગાબાજ?"
પણ એ કદી બોલતો નથી.
એના મૌનમાં જ હજારો ઉત્તર છુપાયેલા છે.
---
તારી આંખો મૌન છે,
પણ એ જ મૌનમાં હજારો જવાબ છે.
કદી પ્રેમનો અહેસાસ,
કદી સજા જેવી ચોટ.
---
૩. યાદોનો ભાર
યાદો પહેલા ફૂલો જેવી હતી.
તારી સ્મિત, તારા શબ્દો, તારી મીઠી શરારતો.
પણ હવે એ યાદો કાંટા બની ગઈ છે.
એ યાદો રોજ મારા હૃદયને ચીરી નાખે છે.
હું એને છોડવા ઈચ્છું છું,
પણ છોડું તો અંદર ખાલીપણું ખાઈ જાય છે.
એક દિવસ બસ સ્ટેન્ડ પર તારી સાથેનો પળ યાદ આવે છે—
તારી આંખો વાત કરી રહી હતી,
પણ તું મૌન હતો.
મને એ મૌન આજે પણ સાંભળાય છે.
---
યાદો ફૂલો જેવી ખીલી,
પણ સમય સાથે કાંટા બની ગઈ.
જેને પકડી રાખું છું,
એ જ મને લોહીલુહાણ કરે છે.
---
૪. આત્મગિલ્ટ
ઘણા વખત હું મને જ દોષ આપું છું.
શું મારી ભૂલ હતી?
શું હું વધારે અપેક્ષા રાખી?
શું મેં તને સમજી ના શક્યો?
હું દર્પણ સામે ઉભો રહીને મને જ પૂછું છું—
"દોષી કાન્હા છે કે હું?"
ક્યારેક લાગે છે—
કાન્હા નિર્દોષ છે,
એ તો હંમેશાં પ્રેમ જ આપે છે.
દોષી હું જ છું—
કારણ કે મેં એને મનુષ્યની જેમ પકડવાનો પ્રયાસ કર્યો,
દેવ તરીકે સ્વીકાર્યો નહિ.
---
દોષ તારો નથી કાન્હા,
દોષ મારી નજરનો છે.
તું તો અનંત છે,
પણ મેં તને મર્યાદામાં બાંધવાનો પ્રયત્ન કર્યો.
---
૫. તોફાન અને મૌન
મારું મન રોજ તોફાનમાંથી પસાર થાય છે.
દિવસે લોકોની વચ્ચે હસતો રહું છું,
પણ રાત્રે તૂટી જાઉં છું.
એ તોફાન પછી જે મૌન આવે છે,
એ મૌન જ સૌથી ખતરનાક છે.
એ મૌનમાં મારી આત્મા ડૂબી જાય છે,
અને હું ખુદને જ ગુમાવી દઉં છું.
---
તોફાન બાદનું મૌન,
મારા હૃદયની સમાધિ બની ગયું છે.
એમાં પ્રેમનો દીવો પણ છે,
અને રોષનો અંધકાર પણ.
---
૬. અધૂરું અંત — પ્રેમ કે રોષ?
પ્રેમે મને જીવતો રાખ્યો છે.
રોષે મને તોડી નાખ્યો છે.
કાન્હા!
તું દેવ છે, પણ મારી નજરે તું ગુનેગાર પણ છે.
હું તને પ્રેમ કરું છું,
પણ તારા પર રોષ પણ છે.
શાયદ જીવનનો અંતિમ સત્ય એ જ છે—
પ્રેમ અને રોષ બંને એક જ દેવની ભેટ છે.
અને હું એ બંને વચ્ચે અટવાયેલો એક સાધારણ માનવ છું.
---
પ્રેમે તને દેવ બનાવ્યો,
રોષે તને ગુનેગાર.
મારું હૃદય હજી પણ અટક્યું છે—
કાન્હા! તું પ્રેમ છે કે સજા?
---
અધ્યાય ૧૨ – એકલતાની દીવાલો
---
૧. ઘરનો શાંત ખંડ
ઘરમાં બધા સૂઈ ગયા હતા.
દીવાલ પર લટકતી ઘડિયાળનો ટિક-ટિક અવાજ
મારી એકલતાની સાક્ષી બની ગયો હતો.
બારીમાંથી આવતી ઠંડી હવા,
ખાલી ખુરશી,
અને મારી સામે મૂકેલો ચાનો કપ—
જેમાં હવે ચા નહોતી,
ફક્ત યાદોનો કડવો સ્વાદ હતો.
હું એકલો બેઠો હતો,
પણ મારી સાથે મારી યાદો,
મારી વાતો,
અને તારી ખામોશી હતી.
---
દીવાલો પણ હવે બોલે છે,
મારા મૌનના અવાજથી.
તારી યાદોનો ચીત્કાર,
આ ખંડને મંદિરમાં ફેરવે છે.
---
૨. યાદોની પરત
ઘણા દિવસો થયા તને જોયા નથી.
પણ તારો ચહેરો હજી આંખો સામે છે.
મારા મનમાં એક ફિલ્મની જેમ
દરેક ક્ષણ ફરી ફરી ચાલે છે.
તારું હસવું,
તારી શરમાવટ,
તારો મૌન.
કેટલું નાનું લાગતું,
પણ આજે કેટલું વિશાળ બની ગયું છે.
હું બારીની બહાર જોઉં છું—
ચાંદ અડધો છે.
જાણે મારા જીવન જેવો—
અધૂરો.
---
અડધો ચાંદ,
અડધા સપના.
તારા વગર,
હું અડધો માણસ જ રહ્યો.
---
૩. વિશ્વાસની તિરાડ
ક્યારેક હું વિચારો છું—
કાન્હા પર વિશ્વાસ કરવો જોઈએ કે નહિ?
જો એ સાચે જ મારો સાથી હતો,
તો એ મને આટલો તોડતો કેમ?
મારા પ્રશ્નોના ઉત્તર નથી.
હું મંત્ર જાપ કરું છું,
પણ એ જાપમાં શાંતિ નથી.
મને ફક્ત એક જ જવાબ સાંભળાય છે—
“તને પીડા સહન કરવી પડશે.”
---
વિશ્વાસની દીવાલોમાં,
હવે તિરાડ પડી ગઈ છે.
પ્રાર્થના હોઠ સુધી આવે છે,
પણ હૃદય સુધી પહોંચતી નથી.
---
૪. ગુમાવાનો અહેસાસ
એક સાંજ મેં અરીસામાં જોયું.
મારો ચહેરો ઓળખાયો નહીં.
આંખોમાં સુક્કી થયેલી આંસુઓ,
હોઠ પર સૂકાયેલી સ્મિત.
લાગ્યું કે હું ધીમે ધીમે મને ગુમાવું છું.
તારા વિના,
મારું અસ્તિત્વ અપૂર્ણ છે.
પણ પછી પ્રશ્ન થયો—
શું મેં તને ગુમાવ્યો છે?
કે તું જ મને ગુમાવી ગયો છે?
---
તું ગુમાવ્યો કે હું?
આ સવાલ રોજ દઝાડે છે.
પ્રેમની કબર પર,
કોઈ એકનો અસ્તિત્વ દફનાયો છે.
---
૫. અંતિમ પળની નોંધ
આજ રાતે હું ડાયરી ખોલી.
લખ્યું—
"પ્રેમ એક દીવાલ છે.
જેને પાર ન કરી શકું,
પણ તોડી પણ ન શકું.
હું ફક્ત એ દીવાલ સામે બેસીને રડી શકું."
ડાયરી બંધ કરી.
બારીની બહાર જોયું.
ચાંદ ધીમે ધીમે વાદળોમાં છુપાઈ ગયો.
જાણે મારો જવાબ આપી ગયો હોય—
પ્રેમ હંમેશાં અધૂરો જ રહે છે.
---
પ્રેમ અધૂરું છે,
પણ એ અધૂરાપણું જ એની સુંદરતા છે.
પૂર્ણ થાય તો કદાચ ખતમ થઈ જાય,
અધૂરું રહે તો અમર બની જાય.
---
અંતિમ અધ્યાય – “દર્દનું દાન”
રાત એકદમ નિર્ઝર હતી.
ગામના મંદિરે પહોંચ્યો ત્યારે પવનમાં એક અજાણી ઠંડી હતી, જાણે કોઈએ આત્માને ચીરતી છરી ચલાવી હોય.
આકાશમાં ચંદ્ર અધૂરો હતો… ચંદ્ર જેમ અપૂર્ણ, તેમ જ મારું જીવન.
હું મંદિરમાં પ્રવેશ્યો.
દીવાના ધીમા પ્રકાશમાં કાન્હાની મૂર્તિ ઝળહળી રહી હતી.
એ જ મૂર્તિ, જે કદી મારા પ્રેમની સાક્ષી બની હતી…
એ જ મૂર્તિ, સામે ઉભો રહીને મેં એને હૃદયથી માગી હતી.
પણ આજે, હું એકદમ તૂટેલો આવ્યો હતો.
હાથમાં કોઈ ફૂલ નહોતું, હોઠ પર કોઈ સ્મિત નહોતું.
હતું તો ફક્ત દર્દ—અગણિત, અપરિમિત, જે વરસોથી મને ખાઈ રહ્યું હતું.
---
હું કાન્હાની સામે બેસી ગયો.
હૃદય ધબકતું હતું, આંખો ભીંજાઈ ગઈ હતી.
એક પળ મૌન રહ્યો—કારણ કે મારી અંદરનો રોષ, મારી અંદરની ફરિયાદો એટલી ભારે થઈ ગઈ હતી કે શબ્દો બહાર આવતાં નહોતા.
પછી ધીમે ધીમે શબ્દો છલકાઈ ગયા:
“કાન્હા!
તું ક્યારેય મારી પ્રાર્થના સાંભળતો જ ન હતો.
જ્યારે મેં પહેલી વાર એને માગી હતી, ત્યારે તું મૌન રહ્યો.
જ્યારે એ મને છોડી ગઈ, ત્યારે તું હસતો રહ્યો.
અને આજે… આજે હું ખાલી થઈ ગયો છું, છતાં ફરી તારી પાસે આવ્યો છું.”
હું જમીન પર પડી ગયો—ભીખારીની જેમ હાથ ફેલાવી દીધા.
“મારે તારી પાસે કંઈ નહી જોઈએ, ન તો સંપત્તિ, ન તો સુખ.
મારે ફક્ત એક વસ્તુ જોઈએ છે—મારો પ્રેમ!
એક વાર એને પાછું આપી દે, ભલે એક પળ માટે જ.
એનો ચહેરો ફરી એક વાર દેખાડી દે… પછી ભલે મને તૂટી પડવા દે.
મારા હાથ ખાલી ન મોકલતો કાન્હા!
કૃપા કરીને…”
મંદિરની દીવાલો પર મારા રોદનના અવાજો અથડાઈ રહ્યા હતા.
દરેક આંસુ એ પ્રાર્થનાની સાક્ષી બની રહ્યું હતું.
પણ કાન્હા?
કાન્હા તો મૌન જ રહ્યો.
---
હું ધીમે ધીમે ઊભો થયો.
એની મૂર્તિને ઘૂરીને જોયું.
મને લાગ્યું—કાન્હાની આંખોમાં સહાનુભૂતિ નહિ, કોઈ દયા નહિ.
માત્ર એક અપરિચિત શાંતિ હતી, જે મને વધુ ઘેરા ઘા આપી રહી હતી.
હું ફરી ચીસ પાડી ઉઠ્યો—
“તારા માટે લોકો તને ‘મુરલીવાળો’, ‘પ્રેમનો દેવ’ કહે છે.
પણ મારા માટે?
તું તો ફક્ત ‘દર્દ આપનાર’ દેવ છે!
તું ક્યારેય પ્રેમ પાછો આપતો નથી… તું ફક્ત દર્દ આપે છે.”
હૃદયમાંથી શબ્દો વહી ગયા—
“જ્યાં તારા ગીતો પ્રેમના હોય છે,
મારા ગીતો હંમેશા વિયોગના જ રહે છે.
જ્યાં તારી બાંસુરી હાસ્ય ભરી છે,
મારી આત્મા હંમેશા રડતી રહે છે.”
---
મારા હાથ કંપતા હતા, આંખો ધોધમાર વરસી રહી હતી.
એ પળે સમજાયું—
કાન્હાની પાસે પ્રેમ નથી,
કાન્હાની પાસે ફક્ત દર્દ છે.
હું એની મૂર્તિ સામે પડી ગયો—
ભીખ માંગી રહ્યો હતો,
પણ હાથમાં કશું જ ન આવ્યું.
ફક્ત આંસુઓ… ફક્ત ખાલીપો… ફક્ત એકાંત.
---
ભીખ માંગતો રહ્યો પ્રેમની, મળ્યો ફક્ત દર્દનો દાન,
કાન્હા મૌન રહ્યો, તૂટ્યો જીવનનો છેલ્લો ગીત-પ્રાણ.
---
આ રીતે આખી વાર્તા ખાલીપા અને અધૂરાપણાં સાથે પૂરી થાય છે.
નાયક આખરે રિસાયેલો જ રહે છે, પણ છતાં કાન્હાની મૂર્તિ સામે રોજ દીવો પ્રગટાવે છે—કારણ કે હવે એને સમજાયું છે કે કાન્હા એને ફક્ત દર્દનું વરદાન આપવા આવ્યો છે.
