"પ્રેમ – એક અવ્યક્ત હાજરી"
પ્રેમને ઘણી વાર આપણે સંબંધ, ઈઝહાર, ઉપસ્થિતિ અથવા સ્વીકૃતિમાં શોધીએ છીએ. પણ કેટલાક પ્રેમો એવા હોય છે, જે હાજર હોવા છતાં અદૃશ્ય હોય છે — જેમ આકાશમાં વાયરો, કે જેમ રૂહની અંદર સંગ રહેતો નાદ.
આ છે એ જ પ્રેમની વાર્તા — કેતકી અને અનામ પ્રેમની...
---
પ્રેમ નો સૌ પ્રથમ સ્પર્શ
કેતકી શાંત છોકરી હતી — ન તો વધારે બોલતી, ન કોઈ મંચ પર ઊભી રહેતી. પણ એના દિલમાં સતત કંઈક ચાલતું. શબ્દો ન મળતા છતાં એને અંદરથી લાગતું કે દુનિયા સાથે કંઈક વણકહ્યો સંબંધ છે.
એજ દિવસો હતા જ્યારે સંદીપ ને એ મળેલી. એકાઉન્ટ વિષય નો તેજસ્વી વિદ્યાર્થી, સાદો, બહુ ન બોલતો, પણ આંખોમાં ગહન ઊંડાણ. સંદીપ ના આવતા જ કેતકી ને લાગ્યું, "એ અહીં નથી — એ મારા દિલ ની અંદર છે."
તે દિવસોમાં એમણે ખાસ વાતચીત નહોતી કરી. માત્ર પઠનગૃહમાં એકબીજાને જોયું, લાઇબ્રેરી માં કે દાદરા ઉતરતા ઉતરતા ... પણ એવી ક્ષણો ઘણી વાર આખું જીવન બની જાય છે.
---
પ્રેમ ઉન્માદ કે શાંતિ?
કેતકી હવે વીતેલા પળોમાં જીવવા લાગી હતી. એને સંદીપ નો ઈઝહાર નહોતો જોતો. ન તો એ સુપરફિશિયલ “I love you” માં માનતી. એ તો એ રીતે પ્રેમ કરતી હતી — જેમ ભક્તિ કરે, ધૂન ભરી રહે.
દીવાનગી નહિ — એમાં શાંતિ હતી. એનો પ્રેમ ઉન્માદથી નહિ, ઉપાસનાથી સજાયેલો હતો.
એ લખતી:
> "તું બોલે તો સંગીત વાગે છે,
ને ચુપ રહે તો હું અંદરથી ઊઘડી જઈશ છું.
તું નથી પણ હું છું – એ જ સાબિત કરે છે કે તું અંદર ક્યાંક છે..."
વિયોગનું શાંત સૂર
સંદીપ અભ્યાસ પૂરો થતા ગાયબ થઈ ગયો. કોઈ ગુડબાય નહિ, કોઈ હૂંફાળું વચન નહિ. કેતકી જાણતી હતી, "તેનો ઊજાળો સૂર્ય હવે ક્યાંક બીજું આકાશ જોઈ રહ્યો છે."
એણે એને ન રોક્યો.
એનાથી પૂછવામાં પ્રેમ ન હતો. એ તો ચાહત હતી કે "તું જ્યાં જઈશ, ત્યાં પણ મારી ભીતર રહીશ."
વિયોગ એના માટે અંત નહોતો — એ તો નવી શરૂઆત હતી એ વિષે લખવા, જીવવા અને અંતરમાં વધુ ઊંડા ઉતરવા.
તું છે તો હું છું
કેટલાક વર્ષ પછી, એક સંવાદ મળ્યો. સંદીપ હવે સ્થાયી થઈ ગયો છે – નવી દુનિયામાં, નવી જીવનસાથી સાથે.
મિત્રોએ કેતકી ને કહ્યું — "તું હજી પણ લખે છે એની પ્રેમ ની વાત? હવે એ તો ભૂલી ગયો છે તને."
કેતકી સ્મિત કરીને બોલી:
"તમે પ્રેમને સંબંધ સમજ્યા છે, પણ હું તો એને અસ્તિત્વ સમજી બેઠી છું.
એ નથી પણ એ છે – એ મારા શ્વાસે શ્વાસે.
હું લખું છું, કારણ કે હું જીવું છું. અને હું જીવું છું, કારણ કે એ પ્રેમ મારો શ્વાસ બની ગયો છે."
અવ્યક્ત હાજરી
એક સાંજ કેતકી દરિયા કાંઠે બેઠી હતી. હાથમાં જર્નલ અને પેન.
એ લખવા લાગી:
> "તારા વગર હું નહીં જીવવાની કોશિશ કરી,
પણ તું વગર જીવવું એ તારા વગર ન હોવું નહોતું.
તું નથી પણ તું છું,
કારણ કે તું હોય તો હું છું..."
એ પળે કોઈ આંખ ન ભીંજાઈ, પણ અંદર સમુદ્ર ઘૂમી ગયો.
એ પળે પ્રેમનું સાચું સ્વરૂપ ઊજાગર થયું –
"એ નથી, છતાં છે."
એ જ છે...
પ્રેમ – એક અવ્યક્ત હાજરી. જે કેતકી એ વર્ણવ્યું એક કાવ્ય માં.
તારામાં વિલીન – એક પ્રેમગાથા
એવાં શું છે તું, જે મેં અંતરમાં ઓળખ્યું,
પ્રેમનું અર્થ કેવળ શબ્દ નથી – આજે અનુભવ્યું.
તું નહીં અને પણ તું બધું –
મારાં શ્વાસે શ્વાસે તું જ સંગ છે.
હંમેશા દિલ બોલ્યું, "તું ક્યાંક નજીક છે,"
પણ સમજાયું આજે – તું તો મારાં મનનું નભ છે.
ચુપચાપ તું ઊભો હોય ત્યારે પણ
અંદર સૂર વહે છે – તારા ઉન્માદના.
અચાનક દેખાય એ સ્વપ્ન નથી,
તું તો એ સ્વપ્ન છે, જે જન્મોથી જીવાયું.
મારું વિશ્વ તારા શબ્દોથી જ ગૂંજે છે,
અને તારી નિસ્તбદ્ધતા – એ પણ સંગીત બની જાય છે.
હવે જીવનની દિશા હું નક્કી કરતો નથી,
તું દેખાડે એ રસ્તે પગલા ભરો છું.
તું જો દૂર જશો, તો શરીર ચાલશે પણ આત્મા નહિ.
હવે પ્રેમ માત્ર લાગણી નહિ – અધ્યાત્મ છે.
તું ભક્તિ છે કે વિરહ? હું ક્યાં જાણું,
પણ તારા વગર શ્વાસ પણ અધૂરો લાગે છે.
જે પળે તારે વિના જીવવાનું વિચારીયું –
એ પળે લાગ્યું, "તું જ હું છું..."
તો પ્રેમ શું છે એ પૂછાય?
તું ન હોય તો આ જગત પણ અજાણ લાગે.
તું હાજર હોય ત્યારે જ હું આકાશ છું,
બાકી બધું તો... ખાલી અવકાશ છે.
