ಮೈಸೂರಿನ ಅರಮನೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪುರಾತನ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಸುಂದರವಾದ ಅಂಗಡಿಗಳು ಸಾಲುಗಟ್ಟಿದ್ದವು. ಅಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಪುಸ್ತಕದ ಅಂಗಡಿ ಜ್ಞಾನಗಂಗಾ ಕೇವಲ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಗೋದಾಮಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಜ್ಞಾನದ ಗಂಗಾಪ್ರವಾಹವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಅಂಗಡಿಯ ಒಡೆಯ ಅರಸಪ್ಪ, ಒಬ್ಬ ಅಪ್ಪಟ ರಸಿಕ. ಅವನಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಾವ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಕಲೆಗಳೆಂದರೆ ಪಂಚಪ್ರಾಣ. ಅವನಿಗೆ ದುಡ್ಡಿಗಿಂತ ಜ್ಞಾನ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರಾಹಕರು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದರೂ, ಖರೀದಿಸದಿದ್ದರೂ, ಅರಸಪ್ಪ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ, ಸೌಂದರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ಶಬ್ದಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ಸಂಗೀತ, ಅದೊಂದು ಮೋಡಿ.
ಅರಸಪ್ಪನ ಮಗಳು ಲೀಲಾವತಿ. ಲೀಲಾವತಿ ಕೂಡ ತಂದೆಯಂತೆಯೇ ಸುಂದರ ಮನಸ್ಸಿನ ಹುಡುಗಿ. ಅವಳು ತಂದೆಯೊಂದಿಗೆ ಪುಸ್ತಕದ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತಿಗೆ ಮೋಡಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡವರಲ್ಲಿ ಲೀಲಾವತಿ ಕೂಡ ಒಬ್ಬಳು. ತಂದೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ ಕೇಳುತ್ತಾ, ಅವಳು ಕೂಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಆಸಕ್ತಿ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಲೀಲಾವತಿ ತಂದೆಯ ಮೋಡಿ ಮಾಡುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು, ಆದರೆ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗೆ ಒಂದು ಚಿಂತೆಯಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಅಂಗಡಿಗೆ ಹಣ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬರೀ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಜೀವನ ನಡೆಯುತ್ತಾ? ಅರಸಪ್ಪನಿಗೆ ಒಂದು ಆಸೆಯಿತ್ತು ತನ್ನ ಅಂಗಡಿಗೆ ಬರುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಹೊಸ ಕಲ್ಪನೆಯೊಂದಿಗೆ, ಒಂದು ಹೊಸ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಬೇಕು. ಅವನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಕೇವಲ ಕಾಗದದ ಹಾಳೆಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಜ್ಞಾನದ ಆಗರ, ಮನಸ್ಸಿನ ಕನ್ನಡಿ. ಒಂದು ದಿನ, ನಗರಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಎಂಬ ಯುವಕ ಬಂದ. ಅವನು ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮಿಯ ಮಗ. ಅವನಿಗೆ ಹಣ, ಅಧಿಕಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಆಸಕ್ತಿಯಿತ್ತು. ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ರಸಿಕತೆ ಇದೆಲ್ಲವೂ ಅವನಿಗೆ ವ್ಯರ್ಥ ಸಮಯ ಎನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನು ಜ್ಞಾನಗಂಗಾ ಅಂಗಡಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ಬಟ್ಟೆ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಬಂದಿದ್ದ. ಅರಸಪ್ಪನ ಹಳೆಯ ಅಂಗಡಿಯು ಅವನ ಆಧುನಿಕ ಕಟ್ಟಡದ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನು ಭಾವಿಸಿದ. ಹಾಗಾಗಿ, ಅವನು ಅರಸಪ್ಪನ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಬಂದ. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಅರಸಪ್ಪನ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಉತ್ತಮ ಬೆಲೆಗೆ ಖರೀದಿಸಲು ಬಂದಿದ್ದೇನೆ. ಇದು ನಿಮಗೆ ಲಾಭದಾಯಕ. ನೀವು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಕೂತು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಹೇಳಿದ. ಅರಸಪ್ಪ ನಕ್ಕರು. ನನ್ನ ಅಂಗಡಿ ಕೇವಲ ಇಟ್ಟಿಗೆ, ಮರದಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲ ಯುವಕ. ಇದು ಕನಸುಗಳಿಂದ, ಕಥೆಗಳಿಂದ, ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದು. ಇದನ್ನು ಹಣ ಕೊಟ್ಟು ಖರೀದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಎಂದು ಶಾಂತವಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದರು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡನು. ಹಣದಿಂದ ಏನನ್ನಾದರೂ ಖರೀದಿಸಬಹುದು. ನಿಮ್ಮ ಈ ಹಳೆಯ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ನಾನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ, ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹೊರಟು ಹೋದ. ಅಂದಿನಿಂದ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಅರಸಪ್ಪನಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಅಂಗಡಿ ಮುಂದೆ ಕಸ ಹಾಕಿಸುವುದು, ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಶಬ್ದ ಮಾಡಿಸುವುದು ಹೀಗೆ ನಾನಾ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಿದ. ಲೀಲಾವತಿಗೆ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನೋಡಿ ಸಹಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ತಂದೆಗೆ, ಅಪ್ಪಾ, ನಾವು ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿಬಿಡೋಣ. ಈ ಕಿರಿಕಿರಿ ನಮಗೆ ಯಾಕೆ? ಎಂದು ಕೇಳಿದಳು. ಅರಸಪ್ಪ ನಕ್ಕರು, ಲೀಲಾ, ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳು ಹಣದಿಂದ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಅದನ್ನು ಅರಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಒಂದು ದಿನ, ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬೆಂಕಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಆದ ಅಗ್ನಿ ಅವಘಡದಲ್ಲಿ ಅವನ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು ನಾಶವಾದವು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ತನ್ನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡ. ಅವನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಕುಗ್ಗಿ ಹೋದ. ಅಹಂಕಾರ, ಕೋಪ, ದುರಾಸೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅವನನ್ನು ಒಂಟಿಯಾಗಿಸಿಬಿಟ್ಟವು. ಅರಸಪ್ಪ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಈ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೋಡಿದರು. ಯಾರಾದರೂ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದರೆ ನಾವು ಅವರ ಮೇಲೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೋಪಗೊಂಡರೆ, ಅವರ ಸ್ಥಿತಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹದಗೆಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ, ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಬಳಿ ಹೋದರು. ಯುವಕ, ಈ ನಷ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ದುಃಖಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹಣವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಪಾದಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪಡೆಯುವುದು ಕಷ್ಟ, ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಆಶ್ಚರ್ಯಗೊಂಡನು. ನೀನು ನನಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಟ್ಟರೂ, ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದೀಯಾ? ಎಂದು ಕೇಳಿದ. ಅರಸಪ್ಪ ನಗುತ್ತಾ, ನೀನು ಮನುಷ್ಯ, ನಾನು ಮನುಷ್ಯ. ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ನೋವಾದಾಗ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯ ಸ್ಪಂದಿಸಬೇಕು. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಏನಾದರೂ ಮಾಡು. ಈ ಹಣದ ಓಟದಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ನಿನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಆನಂದ ಕೊಡುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೋಡಿ ಮಾಡಿದವು. ಅವನ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ಶಬ್ದಗಳಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಅವು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಆಳವಾದ ದುಃಖವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಮಾತುಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅರಸಪ್ಪ ಅವನಿಗೆ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ , ತಾಳ್ಮೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಆನಂದದ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಲು ಕೊಟ್ಟರು. ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಆ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಿದ. ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳು, ಪುಸ್ತಕಗಳ ಜ್ಞಾನ ಅವನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದವು. ಅವನ ಅಹಂಕಾರ ಕರಗಿಹೋಯಿತು. ದುರಾಸೆ ದೂರವಾಯಿತು. ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಜೀವನದ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥವಿದೆ ಎಂದು ಅವನು ಅರಿತುಕೊಂಡನು. ಅವನು ಅರಸಪ್ಪನ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, ತನ್ನ ತಪ್ಪಿಗೆ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿದ. ನಿಮ್ಮ ಮಾತುಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಮೋಡಿ ಮಾಡಿವೆ. ಹಣದಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಖರೀದಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಇಂದು ನಿಮ್ಮ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನದಿಂದ ನಾನು ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ, ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಸಿದ್ದಾರ್ಥ ಅರಸಪ್ಪನಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ. ಜ್ಞಾನಗಂಗಾ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ. ಲೀಲಾವತಿಗೂ ಈಗ ಖುಷಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮೋಡಿ ಮಾಡಿದ ರಸಿಕನ ಮಾತು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಬದುಕನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಇಡೀ ಗ್ರಾಮದ ಜನರ ಬದುಕನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಜನರು ಹಣಕ್ಕಿಂತ ಜ್ಞಾನ, ಅಹಂಕಾರಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರೀತಿ, ದುರಾಸೆಗಿಂತ ಮಾನವೀಯತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಲೆ ಕೊಡತೊಡಗಿದರು. ಈ ಕಥೆಯು ನಮಗೆ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಅಪಾರ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ. ರಸಿಕನ ಮಾತು, ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಮಾತು, ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನವನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಬಲ್ಲದು. ಅರಸಪ್ಪನ ಮಾತುಗಳು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದವು. ಆತನನ್ನು ದುರಾಸೆ, ಅಹಂಕಾರದ ಕತ್ತಲೆಯಿಂದ ಹೊರತಂದು, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯ ಬೆಳಕಿನೆಡೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದವು. ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ನಾವು ಹೇಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಾತಿಗೂ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯಿದೆ. ಆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದಾಗ, ಅದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
