પુસ્તકનું રહસ્ય
પ્રકરણ ૮: સ્વયંનો ત્યાગ અને કાળના ભ્રમમાં વિલીનતા
ત્રીજા ત્યાગનો સ્વીકાર કર્યા પછી, આરવને તેના મગજમાં છેલ્લો તર્ક કે ડર જાગ્યો નહીં. તેનું મન એક અદ્રશ્ય, પરાકાષ્ઠાના બિંદુ પર સ્થિર થઈ ગયું હતું.
લાઇબ્રેરીનો જૂનો વિભાગ હવે માત્ર એક રૂમ નહોતો, પણ કાળના બે પ્રવાહોનું સંગમસ્થાન બની ગયો હતો. એક તરફ, કૌશલ શાંતિથી વાંચી રહ્યો હતો, જે બાહ્ય, તાર્કિક દુનિયાનું પ્રતિનિધિત્વ કરતો હતો. બીજી તરફ, આરવ અને 'છાયા' ઊભા હતા, જેઓ કાળના ભ્રમમાં ઊંડે ઉતરી ગયા હતા.
બારીમાંથી આવતો પ્રકાશ હવે ડોલતો હોય તેવું લાગ્યું, જેમ પાણીમાં પડતું પ્રતિબિંબ ડોલે. લાઇબ્રેરીના હવામાનમાં એક વિચિત્ર ધ્રુજારી અનુભવાતી હતી. પુસ્તકોની છાજલીઓ જાણે પીગળી રહી હોય તેમ ભાસતું.
આરવે પોતાની આંખોમાં એક છેલ્લું પ્રતિબિંબ જોયું: કૌશલ, જે તેને ક્યારેય ઓળખવાનો નહોતો. તે ક્ષણની પીડા આરવની છેલ્લી માનવીય લાગણી હતી.
આરવે પોતાનો હાથ લંબાવ્યો અને 'વિસ્મૃતિ' પુસ્તકની અજ્ઞાત લિપિ પર સ્પર્શ કર્યો.
જ્યાં જર્જરિત પાનાને આરવની આંગળીનો સ્પર્શ થયો, ત્યાંથી એક તીવ્ર વાદળી પ્રકાશ નીકળ્યો. આ પ્રકાશ એટલો તેજસ્વી હતો કે તેણે આખા જૂના વિભાગને ક્ષણભર માટે ઝળહળાવી દીધો.
આરવને તેના શરીરમાંથી ખેંચાણ અનુભવાયું. તે માત્ર શક્તિનું ખેંચાણ નહોતું, પણ તેના અસ્તિત્વનું હતું. તેના મગજમાંથી તેનું નામ, તેની ઓળખ, તેના માતા-પિતા, તેના સ્વપ્નો, તેની બધી જ સ્મૃતિઓ – બધું જ એક અદ્રશ્ય વમળમાં ખેંચાઈ રહ્યું હોય તેવું લાગ્યું. તેના ચહેરા પરના હાવભાવ બદલાવા લાગ્યા. આંખોમાંથી જીવનનો પ્રકાશ ઓછો થવા લાગ્યો.
'છાયા'ની આંખોમાં પીડા વધુ ઘેરી બની. તે પોતાના માથાને પકડીને બેસી ગઈ. "નહીં! અટકાવ આ ચક્રને! તું પણ મારા જેવો અરીસો બની જઈશ!" છાયાનો અવાજ હવે જોરથી ચીસમાં પલટાઈ ગયો, પણ એ ચીસ ફક્ત આરવ જ સાંભળી શકતો હતો.
પુસ્તકની લિપિ ખસેડી રહી હતી, અને ગુજરાતીમાં લખેલો ભાવાર્થ હવે સંપૂર્ણપણે ભૂંસાઈ ગયો હતો. પુસ્તક હવે આરવની ચેતનાને સંપૂર્ણપણે શોષી રહ્યું હતું.
આરવના મગજમાં છેલ્લો વિચાર આવ્યો: 'મેં ભૂલ સુધારી લીધી... પણ કોની ભૂલ સુધારી? ભૂતકાળમાં કોણ ગયું? અને હું કોણ છું?'
અને પછી શૂન્ય.
પ્રકાશ ધીમે ધીમે ઝાંખો થઈ ગયો. વાતાવરણમાં ફરીથી લાઇબ્રેરીનું ઘેરું મૌન છવાઈ ગયું.
ખુરશી પર બેઠેલો આરવ ત્યાં નહોતો. ખુરશી ખાલી હતી. ટેબલ પર 'વિસ્મૃતિ' પુસ્તક ખુલ્લું પડ્યું હતું, તેના પાના સામાન્ય બની ગયા હતા.
થોડે દૂર બેઠેલા કૌશલે અચાનક માથું ઊંચું કર્યું. તેને લાગ્યું કે હમણાં જ કોઈક અવાજ આવ્યો, જાણે કોઈ ભારે પુસ્તક નીચે પડ્યું હોય. તેણે જૂના વિભાગ તરફ જોયું. તેને ત્યાં કોઈ દેખાયું નહીં.
તેણે ફરીથી વાંચવાનું શરૂ કર્યું, પરંતુ થોડીવાર પછી તેને લાગ્યું કે તેના મગજમાં કંઈક અટકે છે. તેને ભૂતકાળમાં કરેલી કોઈ નાનકડી, મહત્ત્વની ભૂલ યાદ નહોતી આવતી, જેના કારણે તે આજે આટલો લાંબો સમય પરીક્ષાઓની તૈયારીમાં વિતાવી રહ્યો હતો. તેને લાગ્યું કે તે ભૂલ સુધરી ગઈ છે, પણ ક્યારે અને કેવી રીતે, તે તેને યાદ નહોતું. કૌશલે ખભા ધુણાવ્યા અને ફરી વાંચવામાં વ્યસ્ત થઈ ગયો.
જૂના વિભાગમાં, 'છાયા' હવે રડી રહી હતી. તેના આંસુ હવામાં વરાળ બનીને ઓગળી જતા હતા. તેનું મૌન હવે ગહન હતાશામાં પલટાઈ ગયું હતું. આરવનું અસ્તિત્વ હવે તેના ચક્રનો નવો ભાગ બની ગયું હતું.
અચાનક, લાઇબ્રેરીના ખૂણામાં મૂકેલી જૂની ખુરશીમાંથી એક વૃદ્ધ વ્યક્તિ ધીમેથી ઊભો થયો. તેના ચહેરા પર વર્ષોની ધૂળ અને થાક હતો, જાણે તે કાળના પ્રવાહમાં સદીઓથી ઊભો હોય.
આ વૃદ્ધ વ્યક્તિ બીજું કોઈ નહીં, પણ ત્રીજો ત્યાગ કરીને નવા સ્વરૂપમાં બદલાયેલો આરવ હતો. તેણે પોતાનું 'સ્વયં' ગુમાવી દીધું હતું અને તે હવે આ લાઇબ્રેરીના સૌથી જૂના, સૌથી શાંત અને સૌથી રહસ્યમય પાત્રોમાંથી એક બની ગયો હતો. તે માત્ર 'વિસ્મૃતિ'ના પ્રવાહમાં પ્રવેશનારને જ દેખાતો હતો.
વૃદ્ધ (નવો આરવ) ધીમેથી ચાલીને ટેબલ પર ખુલ્લું પડલું 'વિસ્મૃતિ' પુસ્તક બંધ કરવા ગયો.
એ જ ક્ષણે, લાઇબ્રેરીના મુખ્ય દરવાજામાંથી એક નવો યુવાન વિદ્યાર્થી પ્રવેશ્યો. તે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની તૈયારી કરવા આવ્યો હતો. તેનું નામ નવનીત હતું.
નવનીતની નજર જૂના વિભાગમાં પડેલા પુસ્તક પર પડી. તેને લાગ્યું કે આ પુસ્તક બીજા પુસ્તકો કરતાં સહેજ અલગ છે. તે ધીમે ધીમે તેની તરફ આગળ વધ્યો.
વૃદ્ધ (આરવ)એ નવનીત તરફ જોયું. તેના ચહેરા પર એ જ શાંત, રહસ્યમય સ્મિત આવ્યું, જે તેણે અગાઉ 'છાયા'ના ચહેરા પર જોયું હતું.
વૃદ્ધ (આરવ) ધીમેથી બોલ્યા: "માફ કરજો... પણ... તમે જે પુસ્તક જુઓ છો, એ 'વિસ્મૃતિ' છે, નહીં?"
નવનીત આશ્ચર્યમાં પડ્યો. આ વૃદ્ધ કોણ છે? તે ક્યાંથી આવ્યા?
અને વાર્તાનું ચક્ર, 'વિસ્મૃતિનું ચક્ર', નવા ત્યાગની રાહ જોતા ફરી શરૂ થયું.
આપના અણમોલ પ્રતિભાવો 9265504447 પર વ્યક્ત કરી શકો છો.
આભાર
