"વેપાર હોય વાણીનો તો અમારી તોલે કોણ છે?
ત્રાજવે તોળાઈ શબ્દો ઘૂમતાં ચારેયકોર છે.
કિંમત વધી જાય છે, અર્થ ફરી જાય છે.
આ જંગનો વિષય છે જરા નમતું ન જોખો."
- મૃગતૃષ્ણા
____________________
૧૨. વેધશાળા
બીજા દિવસે સવારે, પ્રોફેસર લેક્રોઈના ઘરે, વાતાવરણ ગંભીર પણ આશાસ્પદ હતું. નાસ્તાના ટેબલ પર, આદિત્ય રૉયની ડાયરી, કેટલાક જૂના નકશા અને પ્રોફેસરના પોતાના હસ્તલિખિત નોંધો ફેલાયેલા હતા. 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ' ટેબલની મધ્યમાં, એક મખમલી ગાદી પર મૂકેલું હતું, એનો લાલ પ્રકાશ હવે વધુ શાંત અને સ્થિર લાગતો હતો.
"મેં આખી રાત આદિત્યની ડાયરી ફરીથી વાંચી," પ્રોફેસર લેક્રોઈએ પોતાની કોફીનો ઘૂંટ લેતાં કહ્યું. "અને મને લાગે છે કે આપણે એક મહત્વપૂર્ણ કડી ચૂકી ગયા હતા."
એમણે ડાયરીનું એક પાનું ખોલ્યું, જ્યાં આદિત્યએ 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ' વિશે કેટલાક સાંકેતિક વાક્યો લખ્યા હતા. એમાંનું એક વાક્ય હતું: "જ્યાં ડ્રેગન ઊંઘે છે, ત્યાં જ્ઞાન જાગે છે, પણ ફક્ત તારાઓના માર્ગદર્શન હેઠળ."
"જ્યાં ડ્રેગન ઊંઘે છે' એ કદાચ 'ડ્રેગનનું અભયારણ્ય' એટલે કે પેલા પુસ્તકાલયનો સંદર્ભ હોઈ શકે," વ્યોમ રૉયે કહ્યું. "પણ 'તારાઓનું માર્ગદર્શન' નો અર્થ શું?"
પ્રોફેસર લેક્રોઈ હસ્યા. "આદિત્ય હંમેશા કોયડાઓમાં વાત કરતો હતો. મને લાગે છે કે આ ખગોળશાસ્ત્ર સાથે સંબંધિત છે. એણે ડાયરીમાં અમુક જગ્યાએ જૂના નક્ષત્રો અને ગ્રહોની સ્થિતિના ચિત્રો પણ દોર્યા છે. કદાચ 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ'ની શક્તિને સંપૂર્ણપણે સમજવા અથવા એનો ઉપયોગ કરવા માટે કોઈ ચોક્કસ ખગોળીય ઘટના અથવા ગોઠવણી જરૂરી છે."
સૅમ, જે અત્યાર સુધી ચૂપચાપ સાંભળી રહ્યો હતો, તેને અચાનક કંઈક યાદ આવ્યું. "પપ્પાને ખગોળશાસ્ત્રમાં ખૂબ રસ હતો. એમની પાસે એક જૂનું ટેલિસ્કોપ પણ હતું, અને તેઓ કલાકો સુધી આકાશ જોયા કરતા હતા. એમણે મને પણ કેટલાક નક્ષત્રો વિશે શીખવ્યું હતું."
"બરાબર!" પ્રોફેસરે ઉત્સાહથી કહ્યું. "આપણે એ દિશામાં વિચારવું પડશે. આદિત્યએ ડાયરીમાં 'ઓરાયનનું પટ્ટો' અને 'પ્લેઇડ્સ' નક્ષત્રનો વારંવાર ઉલ્લેખ કર્યો છે. કદાચ આ કોઈક સંકેત છે."
એમણે એક જૂનો, હાથથી દોરેલો પેરિસનો નકશો કાઢ્યો. "પેરિસમાં કેટલીક એવી પ્રાચીન જગ્યાઓ છે જે ખગોળીય ગોઠવણી અનુસાર બનાવવામાં આવી હતી. આપણે એવી જગ્યા શોધવી પડશે જે 'ડ્રેગન' અથવા 'સર્પ' સાથે અને આ વિશિષ્ટ નક્ષત્રો સાથે સંબંધિત હોય."
તેઓ કલાકો સુધી નકશાઓ, ડાયરી અને પ્રોફેસરના ગ્રંથોમાં ખોવાયેલા રહ્યા. સૅમે પણ પોતાની યાદશક્તિ પર જોર આપીને પિતાએ કહેલી ખગોળશાસ્ત્રની વાતો યાદ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
બપોર થવા આવી, ત્યારે સૅમની નજર ડાયરીના એક ખૂણામાં દોરેલા નાના, લગભગ અદ્રશ્ય ચિહ્ન પર પડી. એ એક સર્પ હતો જે પોતાની પૂંછડી ગળી રહ્યો હતો – ઓરોબોરોસ – પણ એની ઉપર ત્રણ નાના ટપકાં હતાં, જે ઓરાયનના પટ્ટાના ત્રણ તારાઓ જેવા લાગતા હતા.
"પ્રોફેસર, આ જુઓ!" સૅમે ઉત્તેજનાથી કહ્યું.
પ્રોફેસર લેક્રોઈ અને વ્યોમ રૉયે ઝૂકીને જોયું. "હા," પ્રોફેસરે કહ્યું, "આ મહત્વનું છે. ઓરોબોરોસ અનંતકાળ અને પુનર્જન્મનું પ્રતીક છે, અને ઓરાયન... પ્રાચીન ઇજિપ્તમાં, ઓરાયનને ઓસિરિસ દેવ સાથે જોડવામાં આવતો હતો, જે મૃત્યુ અને પુનર્જન્મના દેવ હતા."
"પણ આનો 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ' સાથે શું સંબંધ છે?" વ્યોમ રૉયે પૂછ્યું.
"કદાચ આ 'હાર્ટ' કોઈક પ્રકારની 'ચાવી' છે," પ્રોફેસરે વિચારમગ્ન થઈને કહ્યું. "જે કોઈક મોટા રહસ્ય અથવા શક્તિને ખોલી શકે છે. અને એને સક્રિય કરવા માટે કોઈ ચોક્કસ સ્થળ અને સમયની જરૂર છે, જે આ ખગોળીય સંકેતો દ્વારા સૂચવવામાં આવ્યું છે."
પ્રોફેસર લેક્રોઈએ પોતાના પુસ્તકોના ભંડારમાંથી એક ધૂળ ખંખેરીને એક જૂનું, ચર્મપત્ર પર લખેલું પુસ્તક કાઢ્યું. એ પેરિસના ગુપ્ત ઇતિહાસ અને એની નીચે છુપાયેલા રહસ્યો વિશે હતું. ઘણાં પાનાં ફેરવ્યા પછી, એમની નજર એક પ્રકરણ પર અટકી.
"મળી ગયું!" એમણે લગભગ બૂમ પાડી. "પેરિસના હૃદયમાં, સેન નદીના કિનારે, એક ઓછી જાણીતી, પ્રાચીન વેધશાળા છે. એનું નિર્માણ સત્તરમી સદીમાં થયું હતું, પણ દંતકથા એવી છે કે એ જગ્યા પર પ્રાચીનકાળથી કોઈક મહત્વપૂર્ણ ખગોળીય વેધશાળા હતી. અને સૌથી રસપ્રદ વાત એ છે કે, એના મુખ્ય ગુંબજની રચના એવી રીતે કરવામાં આવી છે કે વર્ષના અમુક ચોક્કસ સમયે, ઓરાયનના પટ્ટાના તારાઓ એના કેન્દ્રિય બિંદુ સાથે એક સીધી રેખામાં આવે છે."
"અને એ સમય ક્યારે છે?" સૅમે આતુરતાથી પૂછ્યું.
પ્રોફેસરે ગણતરી કરી. "આવતીકાલે રાત્રે! શિયાળુ અયનકાળ (Winter Solstice) પછીની ત્રીજી રાત્રિ. પ્રાચીનકાળમાં આ સમય ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ગણાતો હતો, પુનર્જન્મ અને નવી શરૂઆતનો સમય."
સૅમ અને વ્યોમ રૉય એકબીજા સામે જોયું. બધું જ એકબીજા સાથે બંધબેસતું હતું. આદિત્ય રૉયે આટલા વર્ષો સુધી આ જ ક્ષણની રાહ જોઈ હશે.
"તો આપણે કાલે રાત્રે એ વેધશાળામાં જવું પડશે," વ્યોમ રૉયે નિર્ણય કર્યો. "પણ 'ગાર્ડિયન્સ' નું શું? તેઓ પણ આ જાણી શકે છે."
"એ જોખમ તો છે જ," પ્રોફેસરે ગંભીરતાથી કહ્યું. "પણ જો આદિત્યનો ઉદ્દેશ ખરેખર કોઈક મહાન જ્ઞાનને ઉજાગર કરવાનો હતો, તો આપણે આ તક ગુમાવી શકીએ નહીં. અને કદાચ, 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ'ની સાચી શક્તિ એ જ્ઞાનમાં જ રહેલી છે, કોઈ ભૌતિક શક્તિમાં નહીં."
એમણે ઉમેર્યું, "હું મારા કેટલાક વિશ્વાસુ સંપર્કો દ્વારા એ વેધશાળા વિશે વધુ માહિતી મેળવવાનો પ્રયાસ કરીશ. અને આપણે ત્યાં કેવી રીતે પહોંચી શકીએ અને સુરક્ષિત રહી શકીએ, એની યોજના બનાવવી પડશે."
એ સાંજે, પ્રોફેસર લેક્રોઈએ ફોન પર કેટલાક ગુપ્ત કોડવર્ડમાં વાતચીત કરી. સૅમ અને વ્યોમ રૉય સમજી શક્યા નહીં કે તેઓ કોની સાથે વાત કરી રહ્યા છે, પણ પ્રોફેસરના ચહેરા પરનો ભાવ સૂચવતો હતો કે વાતચીત મહત્વપૂર્ણ હતી.
રાત્રિભોજન પછી, પ્રોફેસરે કહ્યું, "મેં વેધશાળાના એક જૂના રખેવાળનો સંપર્ક કર્યો છે. એ મારા પિતાના મિત્રનો દિકરો છે. એ આપણને અંદર પ્રવેશવામાં મદદ કરી શકે છે, અને કદાચ 'ગાર્ડિયન્સ' થી બચવા માટે કોઈ ગુપ્ત માર્ગ પણ બતાવી શકે."
"પણ જો 'ગાર્ડિયન્સ' ત્યાં પહેલેથી જ પહોંચી ગયા હોય તો?" સૅમે ચિંતા વ્યક્ત કરી.
"આપણે સાવચેત રહેવું પડશે," વ્યોમ રૉયે કહ્યું. "આ છેલ્લો અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પડાવ છે. આપણે કોઈ ભૂલ કરી શકીએ નહીં."
બીજા દિવસે, આખો દિવસ તૈયારીઓમાં પસાર થયો. પ્રોફેસર લેક્રોઈએ એમને વેધશાળાનો નકશો બતાવ્યો, અને સંભવિત જોખમો અને બચાવના માર્ગો સમજાવ્યા. સૅમે 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ'ને પોતાની સાથે રાખ્યું, એને પોતાની શક્તિનો એક ભાગ અનુભવાતો હતો.
સાંજ પડતાં, તેઓ પેરિસ જવા નીકળ્યા. આ વખતે પ્રોફેસર લેક્રોઈ પણ એમની સાથે હતા. એમણે એક જૂની, પણ મજબૂત ગાડી કાઢી, અને શહેરના મુખ્ય માર્ગોને બદલે નાના, ઓછા જાણીતા રસ્તાઓ પસંદ કર્યા.
પેરિસમાં પ્રવેશતાં જ, એમને અહેસાસ થયો કે વાતાવરણમાં તંગદિલી છે. ઠેર ઠેર પોલીસની ગાડીઓ દેખાઈ રહી હતી. કદાચ 'ગાર્ડિયન્સ' સાથેની એમની અથડામણ પછી સુરક્ષા વધારી દેવામાં આવી હતી.
રાત્રિના લગભગ અગિયાર વાગ્યે, તેઓ વેધશાળાની નજીક પહોંચ્યા. વેધશાળા એક ઊંચી ટેકરી પર, શહેરના ઘોંઘાટથી દૂર, શાંતિમાં ઊભી હતી. એનો મોટો, ગોળાકાર ગુંબજ ચંદ્રપ્રકાશમાં ચમકી રહ્યો હતો.
પ્રોફેસર લેક્રોઈ ગાડીને થોડે દૂર, વૃક્ષોના ઝુંડમાં છુપાવીને ઊભી રાખી. "હવે આપણે પગપાળા જવું પડશે. રખેવાળ પાછળના દરવાજે આપણી રાહ જોતો હશે."
તેઓ સાવધાનીથી, છુપાઈ છુપાઈને વેધશાળા તરફ આગળ વધ્યા. દરેક પર્ણના ખખડાટ અને દરેક પડછાયામાં એમને ભયનો આભાસ થતો હતો.
જેવા તેઓ પાછળના, અંધારા દરવાજા પાસે પહોંચ્યા, એક વૃદ્ધ, કરચલીવાળો ચહેરો અંધારામાંથી બહાર આવ્યો. "પ્રોફેસર લેક્રોઈ?" એણે ધીમા અવાજે પૂછ્યું.
"હા, મોન્સિયર ડુપોન્ટ," પ્રોફેસરે જવાબ આપ્યો. "આ મારા મિત્રો છે."
ડુપોન્ટે એમને ઝડપથી અંદર આવવા ઇશારો કર્યો. "જલદી કરો. મને લાગે છે કે કોઈક આપણી પર નજર રાખી રહ્યું છે."
તેઓ વેધશાળાના અંધારા, ઠંડા કોરિડોરમાં પ્રવેશ્યા. હવામાં જૂના કાગળો અને મશીનરીના તેલની ગંધ આવતી હતી.
"ગુંબજ ઉપરના માળે છે," ડુપોન્ટે કહ્યું. "પણ મુખ્ય સીડી પર જવું જોખમી હોઈ શકે છે. હું તમને એક ગુપ્ત માર્ગ બતાવું છું."
એ એમને એક સાંકડી, ગોળાકાર સીડી તરફ દોરી ગયો, જે એક જૂના, ઉપયોગમાં ન લેવાતા સ્ટોરરૂમમાંથી પસાર થતી હતી. સીડી ચઢીને તેઓ સીધા જ મુખ્ય ગુંબજની નીચેના ઓરડામાં પહોંચ્યા.
ઓરડાની મધ્યમાં એક વિશાળ, પ્રાચીન ટેલિસ્કોપ ગોઠવેલું હતું, જેનું મુખ ગુંબજની ખુલ્લી છતમાંથી આકાશ તરફ હતું. દીવાલો પર નક્ષત્રોના ચાર્ટ અને ખગોળીય ઉપકરણો લટકાવેલા હતા.
"ઓરાયનનો પટ્ટો હવે બરાબર કેન્દ્રમાં આવવાની તૈયારીમાં છે," ડુપોન્ટે આકાશ તરફ ઈશારો કરતાં કહ્યું.
સૅમે પોતાની બેગમાંથી 'સર્પેન્ટ્સ હાર્ટ' કાઢ્યું. જેવું એ 'હાર્ટ' ટેલિસ્કોપની નજીક લાવ્યો, 'હાર્ટ'નો પ્રકાશ તેજ થયો, અને એના ધબકારા પણ ઝડપી થયા. ટેલિસ્કોપના લેન્સમાંથી એક આછો, વાદળી પ્રકાશ નીકળીને 'હાર્ટ' પર કેન્દ્રિત થયો.
અચાનક, ગુંબજના પ્રવેશદ્વાર પર જોરથી ધમાકો થયો. 'ગાર્ડિયન્સ ઓફ શેડોઝ' ત્યાં પહોંચી ગયા હતા!
(ક્રમશઃ)
