Quotes by MaNoJ sAnToKi MaNaS in Bitesapp read free

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

ફરી એકવાર નાચ્યું દિલ્હી કરાચી, અમેરિકાના ઈશારે,
રાજનીતિએ ઘૂંટણ ટેકવ્યા, પૂરો દેશ આ જોઈ વિચારે.

સૈનિકના રુધિરથી નાપાક સાથે શાંતિનો કર્યા છે કરાર,
પુરા દેશની માંગ હતી pok, તેનો તો કરો થોડો વિચાર.
તમને કોને રોક્યા છે કહો, નોબેલ પારિતોષિતના પ્યારે!

અને દેશની મીડિયાએ કબ્જો કર્યો, પુરા પાકિસ્તાન પર,
ઘાવ વારંવાર કર્યો છે, વાણી સ્વતંત્રતાના વરદાન પર.
ને ભારતીય મીડિયાની આગે કૂચ હતી ટીઆરપીને નારે

નહેરુથી લઈ મોદી સુધી પૂર્ણ કાશ્મીર લઈ નથી શક્યા,
ને પડોશી મુલ્કને કોઈ તેની ભાષામાં ભૂંસી નથી શક્યા.
વાત થોડા દિવસની, નાપાકો ચઢશે ફરી નિર્દોષના શિકારે.

સૈનિકોના વિરલ પરાક્રમને રાજનીતિમાં ખપાવતા નહીં,
દેશમાં ચૂંટણી સમયે, મોટા ફોટોના બેનર લગાવતા નહીં.
મનોજ જવાન જીતે છે જંગ, ને નેતા રાજનીતિથી હારે.

મનોજ સંતોકી માનસ

4 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

કાલે મારી વાઇરલ થયેલી કવિતા

96 Views

1 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

ધર્મ પૂછી ને ધરબી ગોળી, વસ્ત્ર પણ ઉતાર્યા,
એ કિલ્લોલ કરતા પરિવારો ને બેરહમી માર્યા.
કહો છો કે જાત ધર્મ હોતો નથી આંતકવાદનો,
પહેલગામની ઘટનાએ નકાબ સેક્યુલર ઉતાર્યા.

અચાનક ફાટી નીકળ્યો દેશમાં હિન્દુત્વનો પ્રેમ,
છેવાડાના ગામડા સુધી પહોંચી રાજનીતિ ગેમ.
કદી દુશ્મનથી નહિ ઘરના ગદ્દારોથી અમે હાર્યા.

માતમ દેશમાં પ્રસર્યો ,નાયક કરે ભાષણબાજી,
ચૂંટણી પ્રચારમાં મુખડા જોવો કેવા છે તે રાજી.
બસ દુશ્મનને નેતાઓ એ લાલ આંખથી તાડ્યા.

મગતરા જેવો દેશ રોજ કાશ્મીર છાતી પર નાચે,
મનોજ ની આંખો રોજ રોજ રક્તના અક્ષર વાંચે.
નેતાઓ ના દીકરા તમે ક્યારે સરહદ પર ભાર્યા?

મનોજ સંતોકી માનસ

160 Views

2 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

કેસરની ક્યારી રક્તથી રંગાઈ, જોવો કાશ્મીર,
ધર્મ પૂછી ગોળીઓ ધરબાઇ, જોવો કાશ્મીર.

કાયરતાના શ્રુંગાર કરી હેવાનિયતનું નૃત્ય થયું,
દેશમાં ગોળીની અવાજ પડધાય, જોવો કાશ્મીર.

દાંમ્પત્ય જીવનના હજુ તો દિવસ થયા હતા ચાર,
કંગન તૂટવાની અવાજ સંભળાય, જોવો કાશ્મીર.

એમ સરહદ પાર કરી આવવું ક્યાં સહેલું રહ્યું હસે!
તપાસ કરો ઘરમાં હેવાન સંઘરાય, જોવો કાશ્મીર.

કહેતી હતી સરકાર કે તોડી નાખી કમર નોટબંધીથી,
એ તૂટેલી કમરે બંદૂક કેમ પકડાય? જોવો કાશ્મીર.

મનોજ મને ગંધ અંદરના ષડયંત્રની આવી રહી છે,
કયો દેશનો નેતા હવે ખૂનથી નાહી, જોવો કાશ્મીર.

મનોજ સંતોકી માનસ

150 Views

2 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

અંતરમાં ધરબાયેલું રહસ્ય અગાધ,
સ્ત્રીત્વની ગરિમા, પ્રેમનું પરમ પદ,
જીવનની નાડી, સૃષ્ટિનું મૂળ,
યોનિ છે પવિત્ર, અમૃતનું કૂળ.

શ્યામલ ગુલાબની પાંખડી સમી,
નાજુક પણ શક્તિ અપાર ભરી,
ચંદ્રની ચાંદની, સૂરજની તેજ,
એમાં ધબકે છે અનંતનો રેજ.

નથી તે ફક્ત દેહનું એક અંગ,
પણ પ્રકૃતિનું અજોડ સંગ,
જ્યાંથી ઉદભવે જગનો આદિ,
અને રચાય છે સપનાંની વાદી.

ઓ માતૃશક્તિ, તું અગમ્ય અનૂપ,
તારી ગંધમાં ભર્યું જીવનરૂપ,
યોનિ છે તવ પૂજની ધૂની,
સર્વમાં વસે, તું જ છે જૂની.

મનોજ સંતોકી માનસ

92 Views

2 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

નરમ ઉષ્મા, હૃદયની નજીક,
સ્તન એટલે સ્ત્રીત્વનું ગીત,
પ્રેમનું આશ્રય, જીવનનું ઝરણું,
માતૃત્વનું પવિત્ર વરદાન ગણું.

જાણે ચંદ્રની શીતળ છાંય,
લાગણીની લહેરોમાં લજ્જાશીલ રેલ,
નજરના નમનમાં બંધાયેલું,
સૌંદર્યનું એક અજાણ્યું મેળ.

ના માત્ર શરીરનો ભાગ,
પણ જીવનની ધબકનું સ્વાગત આગ,
બાળના શ્વાસમાં ઓગળતું અમૃત,
પ્રેમની ભાષામાં રચાયેલું સ્તુત.

સ્તન એટલે સર્જનની કથા,
સ્ત્રીના હૃદયની નાજુક વ્યથા,
આદરથી નમે દરેક નજર,
કારણ, એ જ જીવનનું સાચું ઘર.

મનોજ સંતોકી માનસ

67 Views

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

આલ્બેર કામુ (1913–1960) એ વીસમી સદીના સૌથી પ્રભાવશાળી ફ્રેન્ચ લેખકો અને તત્વજ્ઞાનીઓમાંના એક હતા, જેમનું સાહિત્ય અસ્તિત્વવાદ (Existentialism) અને વિચારશૂન્યતાવાદ (Absurdism) ના ગહન વિચારો સાથે ગૂંથાયેલું છે. તેમના સાહિત્યમાં માનવ અસ્તિત્વની વ્યર્થતા, અર્થની શોધ અને નૈતિક સંઘર્ષોનું ચિત્રણ એક અનોખી રીતે થાય છે, જે તત્વજ્ઞાનની ભાષામાં વિશ્લેષણ કરવા યોગ્ય છે.

કામુનું સાહિત્ય વિચારશૂન્યતાના વિચાર પર કેન્દ્રિત છે, જે તેમણે પોતાના પ્રસિદ્ધ નિબંધ The Myth of Sisyphus (1942) માં વ્યાખ્યાયિત કર્યો. વિચારશૂન્યતા એ માનવની અર્થની શોધ અને વિશ્વની અર્થહીનતા વચ્ચેનો વિરોધાભાસ છે. કામુના મતે, માનવી અર્થ શોધવા માટે સતત પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ વિશ્વ એવો કોઈ અંતિમ અર્થ પ્રદાન કરતું નથી. આ વિરોધાભાસ વિચારશૂન્યતાને જન્મ આપે છે, જે ન તો માત્ર નિરાશાવાદ છે કે ન તો આત્મહત્યાનું આમંત્રણ, પરંતુ એક અનિવાર્ય સ્થિતિ છે જેને સ્વીકારવી જોઈએ.

તેમની નવલકથા The Stranger (L’Étranger, 1942) માં, મુખ્ય પાત્ર મેર્સો (Meursault) વિચારશૂન્યતાનું મૂર્ત સ્વરૂપ બની રહે છે. મેર્સોનું જીવન સામાજિક નિયમો અને નૈતિક મૂલ્યો પ્રત્યે ઉદાસીનતાથી ભરેલું છે. તેની માતાના મૃત્યુ પ્રત્યે તેની ભાવનાશૂન્ય પ્રતિક્રિયા અને એક હત્યા પછીનો તેનો નિર્લેપ વર્તાવ સમાજના અર્થની અપેક્ષાઓનો અસ્વીકાર કરે છે. મેર્સોનું આ અસ્તિત્વ વિચારશૂન્યતાની સ્વીકૃતિનું પ્રતીક છે, જેમાં તે બાહ્ય અર્થની શોધને બદલે પોતાની આંતરિક સત્યતા સાથે જીવે છે. તત્વજ્ઞાનની ભાષામાં, મેર્સોનું પાત્ર નીશે (Nietzsche) ના nihilism ને પડકારે છે અને સાર્ત્ર (Sartre) ના અસ્તિત્વવાદની સામે એક વૈકલ્પિક દૃષ્ટિકોણ રજૂ કરે છે, જેમાં અર્થની ગેરહાજરીમાં પણ જીવનને સ્વીકારવાનું મહત્વ છે.

કામુનું બીજું મહત્વનું તત્વજ્ઞાની યોગદાન છે બળવાનો વિચાર, જે તેમણે The Rebel (L’Homme révolté, 1951) માં વિસ્તૃત રીતે ચર્ચ્યો. બળવો, કામુ માટે, વિચારશૂન્યતાનો સામનો કરવાની રીત છે. તે નિરાશાવાદ કે આત્મહત્યાને નકારે છે અને માનવીને અન્યાય, દમન અને અર્થહીનતા સામે લડવા માટે પ્રેરે છે. આ બળવો માત્ર વ્યક્તિગત નથી, પરંતુ સામૂહિક પણ છે, કારણ કે તે માનવીય એકતા અને ન્યાયના મૂલ્યો પર આધારિત છે.

કામુની નવલ main character in The Plague (La Peste, 1947), ડૉ. રિયે (Dr. Rieux), આ બળવાનું પ્રતીક છે. ઓરાન શહેરમાં ફેલાયેલી પ્લેગ સામે રિયેની લડત એક તત્વજ્ઞાની બળવાનું ઉદાહરણ છે. પ્લેગને અહીં વિચારશૂન્યતા, મૃત્યુ અને માનવીય દુઃખના વ્યાપક પ્રતિક તરીકે દર્શાવવામાં આવી છે. રિયે, આ બધી વિપદાઓનો અંતિમ ઉકેલ શોધવાને બદલે, પોતાના કર્તવ્ય અને માનવતા પ્રત્યેની જવાબદારીને સ્વીકારે છે. આ બળવો હેગેલિયન ડાયલેક્ટિક્સથી અલગ છે, કારણ કે તે ઇતિહાસના કોઈ અંતિમ ધ્યેયને નથી માનતો, પરંતુ કાંટ (Kant) ના નૈતિક આદેશ (Categorical Imperative) ની જેમ, ન્યાય અને માનવીય મૂલ્યોની રક્ષા માટે કાર્ય કરે છે..

કામુનું સાહિત્ય માનવ સ્વાતંત્ર્યની શોધને પણ રજૂ કરે છે, પરંતુ આ સ્વાતંત્ર્ય સાર્ત્રના રેડિકલ સ્વાતંત્ર્યથી અલગ છે. કામુ માટે, સ્વાતંત્ર્ય એટલે વિચારશૂન્યતાની સ્વીકૃતિ સાથે જીવવું અને તેમ છતાં નૈતિક જવાબદારીઓ નિભાવવી. The Fall (La Chute, 1956) માં, પાત્ર જીન-બેપ્ટિસ્ટ ક્લેમેન્સ (Jean-Baptiste Clamence) આપણને આ નૈતિક જવાબદારીના પતનની વાત કરે છે. ક્લેમેન્સની આત્મકથા એક પ્રકારનો આત્મપરીક્ષણ છે, જેમાં તે પોતાની નૈતિક નિષ્ફળતાઓ અને સામાજિક દંભનો પર્દાફાશ કરે છે. આ નવલકથા કામુના વિચારને રજૂ કરે છે કે સ્વાતંત્ર્ય માત્ર વ્યક્તિગત નથી, પરંતુ તે અન્યો પ્રત્યેની જવાબદારી સાથે સંકળાયેલું છે.

તત્વજ્ઞાનની રીતે, કામુનું સ્વાતંત્ર્ય લેવિનાસ (Levinas) ના ethics of the Other સાથે સંનાદે છે, જ્યાં અન્યની હાજરી નૈતિક જવાબદારીનો આધાર બની રહે છે. કામુના પાત્રો, જેમ કે રિયે કે મેર્સો, આ જવાબદારીને અલગ-અલગ રીતે નિભાવે છે—એક સક્રિય બળવા દ્વારા, બીજું ઉદાસીનતા દ્વારા—પરંતુ બંને વિચારશૂન્યતાની સામે માનવીય મૂલ્યોની શોધને રજૂ કરે છે.

કામુનું સાહિત્ય તત્વજ્ઞાનનું માત્ર એક વાહક નથી, પરંતુ તે એક એવું માધ્યમ છે જે વિચારોને જીવંત અનુભવોમાં પરિવર્તિત કરે છે. તેમની રચનાઓ નીશે, કિર્કેગાર્ડ (Kierkegaard), અને હાઇડેગર (Heidegger) ના વિચારો સાથે સંનાદે છે, પરંતુ તે એક અનોખી દિશા દર્શાવે છે. કામુ નિરાશાવાદને નકારે છે અને આશાવાદને પણ શંકાની નજરે જુએ છે. તેમનું તત્વજ્ઞાન એક પ્રકારનું tragic humanism છે, જેમાં માનવીય સંઘર્ષને ઉજવવામાં આવે છે, ભલે તેનો કોઈ અંતિમ હેતુ ન હોય.

કામુની શૈલી પણ તેમના તત્વજ્ઞાનનું પ્રતિબિંબ છે. તેમનું લખાણ સરળ, પરંતુ ગહન છે, જે વાચકને વિચારશૂન્યતાના સામના માટે નૈતિક અને અસ્તિત્વલક્ષી પ્રશ્નો સાથે જોડે છે. આ શૈલી પ્લેટોના સંવાદો કે દોસ્તોવેસ્કીની નવલકથાઓની જેમ, તત્વજ્ઞાનને સાહિત્ય સાથે એકીકૃત કરે છે.

આલ્બેર કામુનું સાહિત્ય એક એવું તત્વજ્ઞાની સાહસ છે જે માનવ અસ્તિત્વની જટિલતાઓને ઉજાગર કરે છે. તેમના વિચારશૂન્યતા, બળવો અને સ્વાતંત્ર્યના વિચારો માત્ર નૈતિક અને અસ્તિત્વલક્ષી પ્રશ્નો ઉઠાવતા નથી, પરંતુ માનવીને આ પ્રશ્નો સાથે જીવવાની રીત પણ શીખવે છે. કામુનું સાહિત્ય આજે પણ પ્રસ્તુત છે, કારણ કે તે આપણને આધુનિક વિશ્વની અર્થહીનતા, અન્યાય અને સંઘર્ષોનો સામનો કરવાની હિંમત આપે છે. તેમના શબ્દોમાં, “વિચારશૂન્યતામાંથી બળવો જન્મે છે, અને બળવામાંથી જીવનનો અર્થ.”

મનોજ સંતોકી માનસ

117 Views

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

યુદ્ધ એ માનવ સભ્યતાનો એક એવો અનુભવ છે જે શારીરિક વિનાશની સાથે મન અને વિચારોની ઊંડી ખલેલ પેદા કરે છે. તે મનોવૈજ્ઞાનિક રીતે વ્યક્તિઓને તોડી નાખે છે, જ્યાં સૈનિકો અને નાગરિકો હિંસા, મૃત્યુ અને નુકસાનના સાક્ષી બનીને આઘાતમાંથી પસાર થાય છે. ઘણા લોકો દુઃસ્વપ્નો, ચિંતા અને ભૂતકાળની ઘટનાઓની વારંવાર યાદથી પીડાય છે, જેને પોસ્ટ-ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આવો આઘાત ફક્ત વ્યક્તિઓને જ નહીં, પરંતુ આખા સમુદાયોને અસર કરે છે, જેમ કે શરણાર્થીઓ, જેઓ ઘર છોડીને ઓળખ અને સામાજિક બંધનો ગુમાવે છે. આવી અસરો ભવિષ્યની પેઢીઓમાં પણ પ્રસરે છે, જેને આંતરપેઢીય આઘાત કહેવાય છે. યુદ્ધમાં સામેલ લોકો ઘણીવાર એવા નિર્ણયો લેવા મજબૂર થાય છે જે તેમના નૈતિક મૂલ્યોની વિરુદ્ધ હોય, જેમ કે નિર્દોષોનું મૃત્યુ અથવા હિંસક કૃત્યો, જેનાથી અપરાધબોધ અને આત્મસન્માનની ખોટ થાય છે. આને નૈતિક ઈજા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે ભયને બદલે નૈતિકતાના ભંગથી ઉદ્ભવે છે. યુદ્ધના સમયમાં સતત મૃત્યુનો ડર મનને અસ્થિર કરે છે, જેનાથી ચિંતા, હતાશા અને વિશ્વ પ્રત્યેનો અવિશ્વાસ વધે છે, અને આ માનસિક સ્થિતિ યુદ્ધ પછી પણ લાંબા સમય સુધી રહે છે.

યુદ્ધ તત્વજ્ઞાનિક રીતે પણ માનવતાને પડકારે છે, કારણ કે તે નૈતિકતા, અસ્તિત્વ અને માનવ પ્રકૃતિ વિશેના મૂળભૂત પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. કેટલાક તત્વજ્ઞાનીઓ યુદ્ધને ન્યાયી ઠેરવવાનો પ્રયાસ કરે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તે નિર્દોષોનું રક્ષણ કરે અથવા અન્યાયનો સામનો કરે, જેને ન્યાયી યુદ્ધનો સિદ્ધાંત કહેવાય છે. પરંતુ આધુનિક યુદ્ધો, જેમાં નાગરિકોનું મૃત્યુ અને પર્યાવરણનો વિનાશ સામાન્ય છે, આવા સિદ્ધાંતોની મર્યાદાઓ દર્શાવે છે. અસ્તિત્વવાદી ચિંતકો, જેમ કે જીન-પોલ સાર્ત્ર અને આલ્બેર કેમૂ, યુદ્ધને માનવ જીવનના અર્થની શોધના સંદર્ભમાં જુએ છે. યુદ્ધની અરાજકતા અને વિનાશ વ્યક્તિને પોતાનો હેતુ શોધવા દબાણ કરે છે, જેમ કે કેમૂએ અર્થહીનતાની ચર્ચા કરી છે. યુદ્ધ માનવ પ્રકૃતિના દ્વૈત સ્વભાવને પણ ઉજાગર કરે છે, જ્યાં એક તરફ માણસ હિંસા અને વિનાશનું સર્જન કરે છે, અને બીજી તરફ સહાનુભૂતિ, બલિદાન અને પુનર્નિર્માણની ક્ષમતા દર્શાવે છે. આને ફ્રોઈડના મનોવિશ્લેષણમાં મૃત્યુની વૃત્તિ અને જીવનની વૃત્તિના સંઘર્ષ તરીકે જોવામાં આવે છે. યુદ્ધની વિનાશકારી અસરો શાંતિના મૂલ્યને રેખાંકિત કરે છે, જેને ગાંધી અને કાન્ટ જેવા ચિંતકોએ ન્યાય, સમાનતા અને સહયોગની સ્થિતિ તરીકે વર્ણવી છે. કાન્ટનું શાશ્વત શાંતિનું વિઝન એક એવી વિશ્વવ્યવસ્થાની કલ્પના કરે છે જ્યાં રાષ્ટ્રો સહયોગથી યુદ્ધને ટાળે.

આમ, યુદ્ધ એક એવી ઘટના છે જે મનોવૈજ્ઞાનિક રીતે વ્યક્તિઓ અને સમુદાયોને આઘાત, નૈતિક ઈજા અને અસુરક્ષાની ભાવનાથી ભરે છે, જ્યારે તત્વજ્ઞાનિક રીતે તે માનવતાને નૈતિકતા, અસ્તિત્વ અને શાંતિના મૂલ્યો પર વિચારવા મજબૂર કરે છે. આ અનુભવો માનવતાને શીખવે છે કે તેની સૌથી મોટી તાકાત પુનર્નિર્માણ અને સહાનુભૂતિની ક્ષમતામાં રહેલી છે, જે શાંતિના માર્ગને મજબૂત કરી શકે છે.

મનોજ સંતોકી માનસ

133 Views

2 others like this post.

MaNoJ sAnToKi MaNaS posted an update Gujarati Blog

3 months ago

તમે હજુ અહીંયા જીવતા છો તંત્રનો આભાર માનો,
રસ્તા પર તમે અહીં ફરતા છો, તંત્રનો આભાર માનો.

કારણ કે અહીંયા મોતની કિંમત ચાર લાખમાં અંકાય,
મૃતકોના દેહ તમે ગણતા છો, તંત્રનો આભાર માનો.

આ બનાવેલું તંત્ર એ હૃદય ને લાગણી વગરનું યંત્ર છે,
બાળકો તમે હજુ રમતા છો, તંત્રનો આભાર માનો.

આગ, પુલ, બસ, કાર અનેક કારણો મારી શકે તમને,
ગુન્હો કરી સરકારને ગમતા છો, તંત્રનો આભાર માનો.

હવે તો ટેવાય ગયા છીએ અમે લાશોના ઢગલા જોઈ,
મનોજ લાશો પર રડતા છો, તંત્રનો આભાર માનો.

મનોજ સંતોકી માનસ