हे प्रत्येक मराठी वृत्तपत्रात पोहोचवावे. हा लेख जायलाच हवा… कारण तो जीव वाचवू शकतो. हा अभ्यास केवळ रेल्वे खात्यासाठी नाही, तर शासन आणि नागरिकांसाठीही अत्यंत महत्त्वाचा आहे.
गर्दीमुळे होणारे अपघात: उपाय काय?
मुंब्र्याच्या दरम्यान सकाळच्या गर्दीत एक भीषण अपघात झाला. दोन गाड्या, जणू आकस्मिक धडाक्यात गुंतून, प्रवाशांच्या जीवनावर उडाल्या. त्या आठपैकी चार जणंचं अस्तित्व उरलं नाही. त्यात एक नावीन्याने भारलेली विद्यार्थी बॅग, तर दुसरे पोटभर पावसाळी लाटांप्रमाणे धडामधुनी भरलेले लोक. फुटबोर्डवर धडकून फिरणारी वाटचाल, चढायची घाई आणि माणूस म्हणून आपलीच मूळ ओळख हरवणारी गर्दी...
“त्याच्या बॅगेचा पॅड माझ्या पाठासारखा लागला—अचानक त्याला पाय गळीशी”—एखाद्या प्रत्यक्षदर्शीची हाडे गिळणारी आठवण.
चार निरपराध जीव गमावले, चार गंभीरपणे जखमी झाले, आणि बॅगमागून आणखी काही लोकं अंतर्गत जखमी. या सगळ्या परिस्थितीला फक्त अपघात म्हणून सोपं मांडता येत नाही: ही गर्दीची विकृत मानसिकता आहे—माणसं सुरक्षेपेक्षा आपले वेळापत्रक घ्यायला अधिक महत्व देतात.
उपायांचा शोध:
1. व्हिडिओ-सेंसर व कण्ट्रोल सेंटर: जिथे गर्दी नागरीकांच्या चालणाऱ्या गतीतून त्वरित कळेल.
2. स्वयं-रेंजर अधिकारी / गर्दी-रक्षक: मंचावर संस्काराने, फुर्तीने गर्दी ओघात आणेल.
3. Automated -आधारित चौकशी: अचानक गर्दी वाढली की रोखण्याची क्षमता.
4. डोअर ऑटोमेशन (Smart Doors): गाडीस क्षमता ओलांडल्यावर दरवाजे बंद होतील.
5. सामाजिक जनजागृती: „गर्दीत थांबणे म्हणजे माणुसकी राखणे“ या स्लोगनसारखे संदेश रेल्वे घोषणा, स्टेशन पोस्टरपासून शाळांपर्यंत पोहोचावेत.
मुंबई–ठाणे रेल्वेचे लाखो प्रवासी दररोज गर्दीतून जातात. ही गर्दी एका डोअरचं बटन नव्हे, तर मानवता पट्ट्याचा बटन आहे: त्यात आपण नकार न बोलू, किंवा 'मानवता'साठी दबाव आणू.
चार जीव गेली, पण याहीपेक्षा मोठं आणि मूल्यवान असं काय हरवू नये म्हणून विचार होणं गरजेचं आहे: गर्दी थांबवू शकतो, पण मानवता अधिक कसून पकडू या.
