"मातीचे मित्र"
दृश्य १ – एक छोटीशी शहरातील सकाळ, ठाणे जिल्हा
कॅमेरा रस्त्याच्या ओलसर मातीवरून सरकतो. नुकतीच पावसाची सर गेली आहे. चपला, बूट, गाड्यांचे टायर जमिनीवर उमटलेले आहेत. आणि त्यातच – काही चिवट earthworms मातीवर वळवळत आहेत.
(कॅमेरा एका साध्या पण टवटवीत तरुणावर स्थिरावतो – फजल एसाफ, एका शेतकऱ्याचा मुलगा. अंगावर हलकासा पांढरा कुर्ता, डोक्यावर गांधीटोपी, डोळ्यांत मिश्कील निरीक्षण. तो खांद्यावर एक छोटीशी झोळी घेऊन चाललेला आहे.)
फजल (स्वतःशी):
"काय गंमत आहे... शहरात लोक वरच पाहतात... पण हे जे खालचं चाललेलं असतं ना, त्याचं त्यांना काही घेणं-देणं नाही."
(फजल रस्त्याच्या कडेला थांबतो, जमिनीवर झुकतो आणि एक earthworm बाजूला ठेवतो.)
---
दृश्य २ – फूटपाथवर चालणारे लोक
तीन वेगवेगळे पात्र पुढून येतात.
1. अनघा ताई – ऑफिसला जाणारी, हातात फोल्डर, चेहऱ्यावर घाई
2. मिलिंद भाऊ – आजोबा वयाचे, रत्नागिरीहून आलेले, छत्री घेऊन चाललेले
3. आरव – छोटा मुलगा, आईच्या हाताला धरून, पण खुप प्रश्न विचारणारा
---
दृश्य ३ – संवाद सुरू
(अनघा ताई फजलजवळून चालते, पायाखाली एक earthworm कुचलते.)
फजल (उंच आवाजात):
"ताई, जरा थांबा!"
(अनघा गोंधळते.)
अनघा:
"का रे भाऊ, काही गडबड आहे का?"
फजल:
"ताई, बघा ना तुमच्या पायाखाली काय आलं!"
(अनघा खाली बघते. कुचललेला earthworm. तिच्या चेहऱ्यावर हळूहळूपणाची छाया.)
फजल (शांतपणे):
"तुम्हाला वाटेल, ही तर एक किडा आहे... पण हाच किडा आहे जो माझ्या बाबांच्या शेतात मातीला जिवंत ठेवतो."
अनघा (थोडीशा अपराधीपणाने):
"माफ करा... खरंच लक्षच गेलं नाही."
फजल (हसत):
"काही नाही ताई, फक्त एक विनंती – पुढच्या वेळी खाली पण पाहा. कारण हे जे जमिनीतल्या जीवांचे प्राण आहे, ते आपल्या अन्नाचं मुळ आहे."
---
दृश्य ४ – मिलिंद भाऊ फजलजवळ थांबतात
मिलिंद:
"अरे बाळा, खरं बोललास. आम्ही लहान असताना शेतात earthworm दिसला की आनंद व्हायचा. म्हणायचो, माती तयार झाली!"
फजल (हसत):
"अगदी बरोबर! पण आता शहरात लोकांना मातीचं मोल राहिलंय कुठं? सगळं टाईल्स, सिमेंट आणि घाईगडबड."
मिलिंद:
"मातीला विसरून माणूस मोठा होऊ शकतो का रे? तेच तर माणसाचं मूळ आहे."
---
दृश्य ५ – आरव आणि त्याची आई येतात
आरव (कुतूहलाने):
"मम्मा मम्मा! हे काय आहे? हा साप आहे का?"
फजल (झुकून आरवजवळ जातो):
"नाही बाळा, हा साप नाही. ह्याला आपण घुशी म्हणतो. इंग्रजीत म्हणतात – earthworm."
आरव:
"तो काय करतो?"
फजल:
"हा खूप मोठं काम करतो. तो मातीच्या आत जातो, तिला ढवळतो, मातीला मऊ करतो, पाण्याचं थेंब आत नेतो. म्हणजे जेव्हा तुझ्या घरात भाजी शिजते, त्याचं बीज याच्या कामातूनच उगवतं."
आरव (आश्चर्याने):
"म्हणजे तो माझा पण मित्र झाला ना?"
फजल (डोळ्यात मायेची चमक):
"हो बाळा, आणि माझा पण. सगळ्या शेतकऱ्यांचा सखा."
(आई डोकं हलवते. फजलला धन्यवाद देते.)
---
दृश्य ६ – एक छोटी सभा – फूटपाथवर
(तीनही पात्रं थांबलेली आहेत. फजल समोर उभा राहतो.)
फजल:
"आज आपण रोजच्या धावपळीत एक गोष्ट विसरत आहोत... जी जमिनीखालची आहे, पण तिच्याशिवाय आपलं आयुष्य नाही. हे छोटे किडे, ही earthworms, हे मातीचं चक्र चालवतायत... जर आपण त्यांच्या अस्तित्वाकडे दुर्लक्ष केलं, तर एक दिवस आपली मातीच नष्ट होईल."
अनघा:
"पण शहरात आम्हाला मातीशी काय संबंध?"
फजल:
"ताई, तुम्ही ज्या भाज्या खातात, त्या कुठून येतात? ज्या फळांच्या रसाचा ग्लास हातात असतो, ते कोण तयार करतं? कुठून तरी येतं ना? ते शेतातून. आणि त्या शेतात माती तयार करणारा मित्र – हाच earthworm."
---
दृश्य ७ – सिनेमॅटिक शॉट
कॅमेरा वर जातो. फजल झोळीतून एक मोकळी माती उचलतो, earthworm हातात घेतो आणि सर्वाना दाखवतो.
फजल (भावूक आवाजात):
"मित्रांनो,
ही माती... हीच खरी संपत्ती आहे.
आणि हे छोटे जीव – मूक सेवक.
आपण फक्त पावलं जपून टाकली,
तर एक जीव वाचेल.
एक जीव वाचला, तर माती वाचेल.
माती वाचली, तर अन्न वाचेल.
आणि अन्न वाचलं, तर आपण वाचू!"
(सर्वजण टाळी वाजवतात. आरव खाली पाहत चालायला लागतो.)
आरव (हसत):
"आई, आता मी earthworm पाहूनच टाकणार पाऊल!"
---
दृश्य ८ – शेवटचा संवाद – एक सिनेमा-पटासारखा शेवट
(कॅमेरा संथपणे फूटपाथवर चालणाऱ्या लोकांना दाखवतो. कुणी थांबतं, कुणी झुकून earthworm बाजूला करतो. फजल एकटाच पुढे चालू लागतो.)
फजल (स्वतःशी):
"शहरात आलो होतो अनुभव घ्यायला,
आणि इथंच शिकवण देऊन चाललोय.
कधी कधी, मातीची भाषा समजवायला,
कुणीतरी मातीचा मुलगा लागतो..."
(पार्श्वसंगीत – मृदंगाच्या तालावर एक मराठी कविता
"किडा नाही तो,
शेतकऱ्याचा सखा आहे,
मातीचा श्वास आहे,
आपल्या भविष्यातला आश्वास आहे...")_
---
शेवट
संदेश: “मातीवर चालताना, मातीसाठी चालावं.”
-
