“ती कुठे हरवली होती?”
१.
विठोबा दररोज सकाळी सहा वाजता उठायचा. चुलीत शेगडी पेटवायची. पाणी तापवायचं. अंघोळ करायची. एक कप गूळ मिसळलेली काळीचुट्टी चहा करून प्यायची. आणि मग... तिची वाट बघायची.
ती — गौरी.
त्याची बायको.
ती अजून उठलेली नसायची. झोपाळ्यावरच अर्धवट पडलेली असायची. केस विस्कटलेले. चेहऱ्यावर एखादं कुरकुरलेलं स्वप्न शिल्लक.
"गौरी... चहा ठेवतोय मी टेबलावर," तो हलक्या आवाजात म्हणायचा.
तिचं उत्तर नसायचं. तिच्या शरीरातच एक 'दिवस' पसरलेला असायचा — थकवा, कंटाळा, कधी राग, कधी उपेक्षा. पण त्याच्या आवाजात अजिबात तक्रार नसायची. एक सवय होती — आपली माणसं रोज तशीच वागणार, आणि आपल्याला त्यावर प्रेम करायचंच.
२.
गौरी आणि विठोबाचं लग्न तसं साधंच झालं. गावच्या वाड्यात, तुळशी वृंदावनासमोर. वऱ्हाडी लोकांनी शेवग्याच्या शेंगा आणि बटाट्याचा रस्सा खाल्ला. आणि लग्न झालं.
गौरी शहरातून आली होती. थोडी शिकलेली. थोडी वेगळी.
लग्नानंतर पहिल्या काही दिवसांत ती फार बोलायची नाही. विठोबा मनाने कुतूहलाने भरला होता. ती काय विचार करते? तिला गाव आवडतोय का? आपल्यात ती रमलीये का?
पण त्या सगळ्या प्रश्नांचं उत्तर तिच्या शांततेत लपलेलं असायचं.
कधी वाटायचं, ती फक्त शरीराने इथे आहे. मनाने कुठे दूर. जिथे विठोबा पोचू शकत नाही.
३.
तो तिला मदत करायचा. स्वयंपाकात. भांडी घासण्यात. अंगण झाडण्यात.
"माझं सगळं काम मीच करतो," तो हसायचा, "तुझं फक्त हसणं पुरे आहे."
पण तिला त्याचं हसूही त्रासदायक वाटायचं.
"जास्त नटू नकोस. नाटकं करू नकोस," ती म्हणायची.
कधी कधी विठोबा चुकून तिच्या पाठीवर हात ठेवायचा — प्रेमाने. पण ती तो हात झटकायची.
"रोज तेच... एकसंध आयुष्य. कंटाळा आला."
त्याचं मन पाण्यासारखं गढूळ व्हायचं. पण तो शांत रहायचा.
"अजून काय करू?" तो स्वतःलाच विचारायचा.
४.
गावातल्या लोकांनी गोष्टी सुरू केल्या.
"तुझ्या बायकोचं काहीतरी चालू आहे का रे शहरात?"
"का तुझ्याशीच नाराज आहे?"
"तिला आवडतंय का इथे? की फक्त जबरदस्ती?"
विठोबा ऐकायचा. गप्प बसायचा.
प्रेम म्हणजे संदेह नव्हे — त्याचं तत्वज्ञान होतं.
गौरी काही वेळी फोनवर बोलायची — दार बंद करून. मग तासाभराने बाहेर यायची, चेहरा ताठ.
"कोण होता ग, फोनवर?"
"तुला काय करायचं?"
"मी... म्हणजे तुझा नवरा आहे, म्हणून विचारतो."
"तसंच. नवरा. विचार करणारा." तिचा उपहास धारदार असायचा.
५.
एकदा गावातल्या जत्रेत, त्याने तिच्यासाठी चांदीची बिंदी घेतली. त्या बिंदीत त्याला तिचं हास्य दिसलं होतं — जे तो कधी पाहिलंच नव्हतं.
"हे घे. तुला शोभून दिसेल," त्याने दिलं.
ती हात झटकत म्हणाली, "मी गावरान नाही. हे सगळं शोभत नाही मला."
तेव्हा त्याच्या डोळ्यात जरा पाणी आलं होतं. पण त्याने डोळे वर करून पाहिलं. जणू पावसाकडे बघावं, की त्याचं दुःख कुठे वाहून जाईल.
६.
एक दिवस त्याला ताप आला. अंग तापलेलं. डोकं भारी. शरीर थकलं.
ती उठून चहा दिला नाही. औषध विचारलं नाही. बस चिडून म्हणाली, "माझं पण बरं नाही. फक्त तूच आजारी नाहीस."
तो काही बोलला नाही. तशी त्याने स्वतः उठून पाणी तापवलं. डोक्याला कपडा बांधला. आणि चहा करून घेतला.
तेव्हा समोरच्या आरशात त्याला स्वतःचा चेहरा फारच एकटा वाटला.
७.
वर्षं सरत गेली. एकत्र राहूनही ते दोघं वेगळं राहत होते.
त्याने तिच्यासाठी पूजा केली, घर सजवलं, गुलाब लावले, अंगण फुलवलं, दिवाळीच्या फटाक्यांमध्ये तिचं नाव लिहिलं...
ती फक्त पाहत राहिली. कधी काही बोलली नाही. कधी जवळ आली नाही.
८.
एके दिवशी त्याने तिला विचारलं —
"गौरी... तुला मी खरोखर नको आहे का?"
ती काही क्षण गप्प राहिली. आणि मग हलक्याच आवाजात म्हणाली —
"तू खूप चांगला आहेस. पण मला हवा होता... कुणीतरी वेगळा."
त्याचं हसू ओसरलं. नजरेतलं प्रेम थांबलं. पण चेहरा शांत होता.
"वेगळा म्हणजे काय? जो प्रेम करत नाही?"
ती काहीच बोलली नाही.
९.
त्या रात्री तो अंगणात एकटाच बसला. चंद्र डोकावत होता. झाडं हळुवार हालचाल करत होती. आणि काळजाने विचारलं —
"तिने प्रेम केलं असतं, तर मी वेगळा भासलो असतो का?"
"की मीच खूप कमी होतो तिच्यासाठी?"
पण प्रश्न मूक होते. आणि त्यांचं उत्तर... कुठेच नव्हतं.
समाप्त
कथा शेवटी एक प्रश्न सोडून जाते:
“प्रेम इतकं असतं, तरी ते पोचत नाही… का प्रेम दाखवण्याची पद्धत वेगळी हवी असते?”
