जुन्या वहीतलं शेवटचं पान
किती वर्षं झाली? किती काळ मागे गेला? पण तरीही तो तो दिवस आणि ती घटना मनाच्या कोपऱ्यात अजूनही ताजीच होती. कॉलेजच्या त्या जुना वाईट आणि थोडीशी धुळी लागलेली वही, जिथे त्या दिवसांची खूप आठवण ठेवली होती, त्यातील शेवटचं पान अजूनही वाचायला तयारच दिसायचं.
मी ते वही एका जुन्या शेल्फवरून काढलं तेव्हा, माझ्या मनात अनेक भावना उफाळल्या. त्या वहीतल्या प्रत्येक पानावरचा शब्द आणि चित्रे मला परत त्या काळात घेऊन गेले. पण त्या पानावरचं एक स्मरण तितकंच वेगळं, तितकंच विस्मरणीय होतं, ज्याने माझं मन त्या विसरलेल्या आठवणीच्या खोलात घुसलं.
कॉलेजच्या दिवसांची सुरुवात
कॉलेज म्हणजे एक वेगळं विश्व असतं. तरुण मनं, स्वप्नं, आणि त्या प्रत्येक दिवशी असलेली नवीन ऊर्जा. मीही त्या कॉलेजमध्ये नवीन नवसाने भरलेला विद्यार्थी होतो. खूप स्वप्ने आणि अपेक्षा घेऊन आलो होतो.
माझं वर्ग आणि मित्रमंडळी वेगळे होते. प्रत्येकाचा वेगळा स्वभाव, वेगवेगळे कुटुंब, पण एकत्र येऊन तो कॉलेजचं वातावरण एकदम खास बनवायचं. त्या आठवणींना आजही ज्या जणू काही रंगीत चित्रपटाचं रंग छापलं आहे.
त्या दिवसांचे जेव्हा सगळं काही होतं
आम्ही जेव्हा कॉलेजमध्ये असायचो, तेव्हा फक्त शिकणं नव्हतं; तर तिथेल्या मोकळ्या वेळात खेळणं, गप्पा मारणं, स्वप्नं बघणं, आणि स्वतःला ओळखण्याचा प्रयत्न असायचा. तीच खरी कॉलेजची मजा.
तिथे एक वेगळाच प्रकारचा उत्साह, कधी कधी लहान-लहान गोंधळं, पण अगदी खरी आणि मोकळी माणसं. त्यामुळे तो काळ अजूनही आठवायला आनंद देतो.
एक विस्मरणात गेलेली घटना
परंतु त्या सर्व आठवणींपैकी एक घटना अशी आहे, जी माझ्या मनात इतकी खोलवर दडलेली आहे की, तिला वारंवार आठवण झाली तरी ती कधीच विसरायला तयार नसते.
त्या दिवसांत आम्ही आमच्या वर्गात 'सांस्कृतिक कार्यक्रम' साजरा करत होतो. प्रत्येकजण काहीतरी नाटक, कविता किंवा गायन करत होता. त्या कार्यक्रमाची तयारी, त्या दिवसांचा उत्साह, प्रत्येक क्षण खूप खास होता.
शेवटच्या पानावरचा तो गूढ संवाद
कार्यक्रमाच्या शेवटी आम्हाला एक स्मरणवही देण्यात आली. ती वही होती आमच्या त्या सगळ्या आठवणींची. प्रत्येकाने त्या वहीत काहीतरी लिहावं असं सांगितलं होतं.
मी देखील माझ्या मनाच्या खोलातून काही शब्द त्या पानावर टाकले. पण तो पान म्हणजे एक वेगळा संसार होता. त्यावर लिहिलेलं काहीतरी, ज्याने माझं मन अचानक धडधडायला लावलं.
अनपेक्षित भेटीचा धक्का
त्या दिवसांच्या मधोमध, एका मैत्रीणीनं मला अचानक गप्पा मारायला सुरुवात केली. ती गप्पा इतक्या खोलवर होत्या की, मला असं वाटलं की तिच्या शब्दांमागे काहीतरी मोठं रहस्य आहे.
तिने मला सांगितलं की तिचं घरातली परिस्थिती फारच वाईट आहे, पण ती कॉलेजमध्ये येऊन स्वतःला काहीतरी शिकवतेय, काहीतरी उंच उडण्याचा प्रयत्न करतेय.
तिचं मन उघडलं आणि माझंही मन तिने उघडलं. त्या गप्पांमध्ये आम्ही एकमेकांना जवळून समजून घेतलं.
बदलत्या काळाची साखळी
पण काळ असाच फिरत राहिला. तो दिवस म्हणजे त्या मैत्रिणीशी शेवटची भेट होती. पुढील दिवसांत तिने कॉलेज सोडला, आणि माझा नाताही त्या क्षणापासून कधीच पूर्वीसारखा राहिला नाही.
तिच्या नंतर अनेक आठवणी, अनेक लोक, अनेक प्रसंग आले, पण त्या विसरलेल्या आठवणीचं ज्या त्या एका पानावर नोंदवलं होतं, त्या अजूनही अनसुलझतच होत्या.
जुन्या वहीतलं त्या पानाचं महत्त्व
माझ्या त्या जुन्या वहीतल्या पानावरचा तो लेखन, तो संवाद, एकदा अचानक एका निमित्ताने पुन्हा समोर आला. मी ते वाचलं आणि त्यातून किती काही जाणवलं.
तो पान असं होतं जसं विसरलेल्या आठवणींचा आवाज, जसं माझ्या त्या मैत्रिणीचं एक छोटं पण प्रामाणिक पत्र. ज्यात तिने आपलं दुःख, आपल्या स्वप्नांचं अधुरेपण, आणि त्या काळातल्या तिच्या आशा व्यक्त केल्या होत्या.
आठवणींचं वेगळं वळण
त्या पानावर लिहिलेल्या शब्दांनी मला परत एकदा त्या दिवसांकडे नेलं. माझ्या मनातल्या भावना जिवंत झाल्या, त्या विसरलेल्या मित्रिणीचा चेहरा डोळ्यासमोर आला.
किती काळानंतर मला समजलं की त्या पानाने माझं आणि तिचं नातं अजूनही जपलं आहे. त्या एकट्या पानावर असलेल्या शब्दांनी आम्हाला एकमेकांशी जोडून ठेवलं होतं.
आता काय?
आता, त्या जुन्या वहीचा सामना करताना मला जाणवतं की आयुष्य म्हणजे काही वेळा किती अस्पष्ट असतं. जिथे आपलं मन आणि जीवन अगदी वेगळ्या दिशांनी जातं, पण त्याच वेळी, एका एका छोट्या पानावर, एका एका शब्दावर आपण एकमेकांना शोधत असतो.
त्या शब्दांनी माझं आयुष्य बदललं नाही, पण मला समज दिली. की कधी कधी आपली खरी ताकद आपल्या आठवणींमध्ये असते, त्या विसरलेल्या पानांमध्ये दडलेली भावना आणि आशा यातून नव्याने जगायला शिकतं.
निष्कर्ष
जुन्या वहीतलं शेवटचं पान केवळ कागदाचा तुकडा नसतो, तर ते एक जणू काळाची दरी पार करून येणारी पुन्हा भेट असते. त्या भेटीमध्ये असलेले शब्द, भावना आणि एकमेकांशी असलेलं नाते आपल्याला आयुष्यातल्या ताणतणावांमध्ये आधार देतं.
त्या जुन्या पानावरून मनाला नवीन दिशा मिळते, आणि विसरलेल्या आठवणींमध्ये लपलेला धक्का आपल्याला पुन्हा जिवंत बनवतो
