વિજ્ઞાન, નૈતિકતા અને પ્રેમ વચ્ચે સંઘર્ષ
હર્ષિત ને આજે ઊંઘ આવી રહી ન હતી બસ આમ થી આમ પડખા ફરી રહ્યો હતો. પછી અચાનક કઈક યાદ આવ્યું એટલે પથારી માં થી ઊભા થઈ ને તેણે પોતાના સાથીદાર એવા પેન અને ડાયરી કાઢ્યા અને એક કવિતા લખવા માંડ્યો.
સ્ત્રી…
એક શબ્દ નહીં,
એક અભિવ્યક્તિ છે.
શબ્દોથી વિણાતી નહિ, અનુભવથી સમજાય એવી.
તે ઘરના દરવાજા જેટલી ખુલ્લી..
પણ,
હ્રદયના દરવાજા જેટલી સંકુચિત.
જ્યાં પ્રેમ છે, ત્યાં એની હાજરી છે,
જ્યાં દુઃખ છે, ત્યાં એના હાથનો સ્પર્શ છે.
ક્યારેક..
તે માટી જેવી હોય,
જેમ સમર્પિત થાય અને ઘડાય.
અને ક્યારેક પાણી જેવી..,
નિરાકાર પણ જીવનદાયી.
તેના અસ્તિત્વમાં ઉત્સવ પણ છે અને ઉત્કંઠા પણ..
તેને સમજવી હોય તો નહીં જોઈએ શબ્દકોશ..,
પણ જોઈએ સ્પર્શની સંવેદના,
શ્રદ્ધાની દૃષ્ટિ અને ભાવનાનું ઊંડાણ.
તે રાધા નથી કે.. જેને માત્ર રાહ જોવી આવે,
તે દ્રૌપદી પણ નથી કે જેના ભાગ્યે હંમેશાં સંઘર્ષ જ આવે અને..,
તે સીતા પણ નથી કે
જેને અગ્નિપરીક્ષા આપવી પડે.
તે તો..
પોતે પોતાને ઘડે છે.
દર્દમાંથી પણ શ્રંગાર ઉત્પન્ન કરે છે.
સ્ત્રી…
અંત નથી એની ક્ષમાશીલતાનો,
મર્યાદા નથી એની મમતાનો.
તે ઇતિહાસ નથી કે જતો રહે.
તે તો..
કૃતિ છે, જીવતી રચના છે,
દરેક યૌગિક ક્ષણમાં ઊગતી એક નવિન સર્જના છે.
આ લખી ને હર્ષિત ફરી થી વિશાખા ના વિચાર માં ખોવાઈ ગયો અને તેના મનોપટ પર વિશાખા નું ચિત્ર રજૂ થયું અને તેને લાગ્યું કે વિશાખા એક સ્વર્ગ માં થી ઉતારી આવેલી પરી છે.
તેનાં પગલાં શાંત અને સ્થિર હતાં, નરમ લયમાં આગળ વધતાં હતાં. એવું લાગતું કે હવા પણ એક ક્ષણ માટે થંભી જાય, તેના હળવા સ્મિતમાં ખોવાઈ જાય, જેમાં કોઈ ઘમંડ નહોતું—ફક્ત એક શાંતિ હતી જે મનને હળવું કરી દે. તેનાં કપડાં સાદાં પણ સુંદર હતાં, જેમાં તેની જાગૃતિ અને આત્મસન્માન ઝલકતું હતું. સફેદ કૂર્તો અને હળવેથી લહેરાતો દુપટ્ટો માત્ર કપડાં નહોતાં; એ બતાવતા હતા કે તે પોતાને સારી રીતે ઓળખે છે. તેના શ્વાસ જીવનનું સંગીત જેવા લાગતા હતા. તેનાં હોઠ, હળવા સ્મિત સાથે, એવું લાગતું કે કંઈક એવું કહેવા તૈયાર છે જે શબ્દો વિના, હૃદયથી હૃદય સુધી પહોંચે. તેની ચાલમાં કોઈ દેખાડો નહોતો, છતાં દરેક પગલું કોઈ હેતુથી ભરેલું લાગતું—નમ્ર પણ નીડર, શાંત પણ અણકહી ઊર્જાથી ભરપૂર. તેનું સૌંદર્ય માત્ર શારીરિક નહોતું; એ સમજણ, સંસ્કાર અને જીવનના અનુભવોથી ઘડાયેલું હતું. તે પૃથ્વી જેવી હતી—સ્થિર, ઊંડી અને નજરે પડે એવી. તેને જોતાં ઇચ્છાઓ નહિ, પણ જવાબદારી જાગે. વાસના નહિ, પણ પ્રેમની ઊંડી અસર અનુભવાય. તે એવી સ્ત્રી હતી જેને જોઈને પોતાને વધુ સારું બનવાની ઇચ્છા થાય. હર્ષિત આ વિચારોમાં ખોવાયો અને ક્યારે ઊંઘી ગયો તે ખબર ન પડી.
-*-*-*-*-
સિકયાંગમાં સનશાઇન ફાર્માની રિસર્ચ લેબના મિટિંગ રૂમમાં આજના સવારનું વાતાવરણ સામાન્યથી થોડું જુદું લાગતું હતું. રૂમમાં બળતી ટ્યુબલાઇટની નીચે, એર કન્ડિશનરનો ધીમી રીતે વહેતો અવાજ અને ડિસ્પ્લે સ્ક્રીન પર ઉભરાતી DNA સીંક્વન્સિંગ ઇમેજીસ બધું એક સાથે કહેતું હતું કે આજે અહીં માત્ર દવા કે સંશોધનની વાત નહીં થવાની હતી — આજના દિવસનો માહોલ કંઈક બદલાવ લાવનારો હતો.
પ્રિયા અને સ્નેહા બંને જુદા જુદા રિસર્ચ વિભાગના હેડ તરીકે કામ કરતા હતાં, પરંતુ આજે તેઓ એકબીજાની સામે નહોતા, પણ બાજુ બાજુ બેઠા હતાં — એકસાથે, એક જ મુદ્દે ચિંતિત.
પ્રિયા (મંદ અવાજે, આંખો સ્ક્રીન પર જમાવેલી): “સ્નેહા, તને લાગ્યું નથી કે છેલ્લા કેટલાંક દિવસોથી આપણે જે વાયરસના સ્ટ્રેઇનનું અનુસંધાન કરીએ છીએ એ મલ્ટીપલ મ્યુટેશન બતાવે છે, પણ એ કુદરતી નથી લાગતા?”
સ્નેહા: “હા, ખાસ તો છેલ્લા ૩૬ કલાકનાં ડેટા જે બતાવે છે તે અદ્ભુત છે. ટેમ્પલેટ પ્રોટીન અને ન્યૂક્લિયોટાઇડ ક્રમમાં એક સરખો રિપીટિંગ પેટર્ન છે. એ જાણે કોઈએ ઇન્ટેન્શનલ એડજસ્ટ કર્યું હોય એવું લાગે છે.”
પ્રિયા: “એટલે... એ કુદરતી નહીં પરંતુ આર્ટિફિસિયલ જનરેટ કરાયેલો હોય તેવું લાગે છે?”
સ્નેહા: “એમ જ લાગે છે. અહીં કશુંક આર્ટિફિશિયલ છે, અને મને લાગે છે કે એના પાછળ કોઈ મોટો એજન્ડા છુપાયેલો છે.”
એ જ સમયે દરવાજું ધીમે ખૂલે છે. જય મહેતા અંદર આવે છે — હાથમાં એક લાલ સીલવાળો ફોલ્ડર છે અને એની આંખોમાં ગંભીરતા છવાઈ ગઈ છે.
જય: “મને ખબર છે તમે શું ચર્ચા કરી રહ્યા છો. મેં પણ એ જ રિપોર્ટ જોયો છે... અને એના ઉપરથી એક મહત્વપૂર્ણ માહિતી મને મારા સોર્સ તરફથી મળી છે.”
પ્રિયા (જિજ્ઞાસા ભરેલી નજરે): “શું માહિતી છે, સર?”
જય: “તે ફેક્ટરીની પાછળના હિસ્સામાં જેના પર તમે બાયો-એનર્જી ફલક્સ અને સિગ્નલ મૂવમેન્ટ નોંધ્યા છે, એ જગ્યા ઉપર મારા સોર્સ ને શંકા છે કે કોઈ બાયોલોજિકલ -વેપન નો ટ્રાયલ થઈ રહ્યો છે. એ લોકો માનતા છે કે અહીં લેબોરેટરી એટલે જ બનાવવા માં આવી છે અને આપણ ને હેરાન પણ એટલા માટે કરવા માં આવી રહ્યા છે કેમ કે આપણે પણ કેમિકલ ના ફિલ્ડ માં છીએ અને આપણ ને આ તુરંત ખ્યાલ આવી જશે. હું આજે જ પપ્પા સાથે આ વાત ની ચર્ચા કરીશ અને આગળ શું કરવું તે જોઈશું.
સ્નેહા (ઘબરાવેલા અવાજે): “તો આપણે જે જોયું છે એ ખરેખર સાચું છે?”
પ્રિયા: “અને જો એવું છે તો આપણું વૈજ્ઞાનિક દાયકેદારી શું કહે છે? શું આપણે એ આંખ બંધ કરી ને બધુ ચાલવા દઈએ ?”
જય નરમ અવાજે: “હું પણ એજ વિચારવાં માંગતો હતો . તમે બન્ને જે સંશોધન કરી રહ્યાં છો એ હવે માત્ર રિસર્ચ નથી રહી. એ હવે રાષ્ટ્રીય સલામતી સાથે સીધી રીતે જોડાય છે. હું નક્કી કરું છું કે તમારું વિભાગ હવે Classified Surveillance Research તરીકે નોંધાવાશે.”
પ્રિયા અને સ્નેહા બન્ને એકબીજા તરફ જોઈ, પછી ફરી સ્ક્રીન તરફ. સંવાદ થમ્યો, પણ વિચારો વધી ગયા.
સ્નેહા: “મારે તરત જ તેને પુરાવા તરીકે સેટ કરવાં છે. હું આજથી એટલા ટેસ્ટ શરૂ કરી દઈશ કે જેમાં આ વાયરસના હ્યૂમન એન્જિનિયર્ડ હોવાની શક્યતા સાબિત થઈ શકે.”
પ્રિયા: “અને હું આખું ડેટા મૉલેક્યુલર માપદંડથી મૅપ કરીશ. જો એ ચેઈન રિએક્શન આવે છે તો એની સામે ડિફેન્સ મેકેનિઝમ પણ વિકસાવવો પડશે.”
જય (અહેસાસભર નજરે, પ્રિયાની આંખોમાં નજર નાખતા): “તમારું કામ આજે માત્ર લેબમાં નથી, પણ લાઇન ઓફ ડિફેન્સ પર છે. એ મંચ જ્યાં રાષ્ટ્રો નક્કી થાય છે.”
પ્રિયા (થોડી શરમાતી, પણ આંખો ભટકાવતી): “તમે એમ કહો તો... પણ એ માણસની વાત છે જે... આપણને સાચી દિશા આપે.”
જય: “અને ક્યારેક એ દિશા આપણાં મનથી પણ આવે છે. જ્યારે તું અહીં આવી ત્યારે મને લાગ્યું કે માત્ર એક રિસર્ચર નહીં, પણ એક અલગ પ્રકારની ઊર્જા અહીં આવી છે.”
પ્રિયા: (નરમ હાસ્યથી) “એ ઊર્જા આજે અહીં નથી, બસ એક લાઈટના રૂપે વાતાવરણમાં ઝિલાયેલી હશે.”
જય: “એ લાઈટ હવે મારી નજરમાંથી બહાર જતી નથી.”
એટલાંમાં સ્નેહા પોતાનું લેટેસ્ટ ડેટા USB માં ટ્રાન્સફર કરવા લાગી. પ્રિયા અને જય વચ્ચે થતું મૌન ફરી નિર્ભય સંવાદ બની ગયું.
જય: “પ્રિયા, બહુ વારથી એવું થયું નથી કે કોઈના જવાબો મને શાંતિ આપે. તું મારા કામના દબાણ વચ્ચે એક એવી ઉપસ્થિતિ બની ગઈ છે જેને હું ગુમાવવા માંગતો નથી.”
પ્રિયા (આંખો નીચે નમાવી): “શબ્દો તો વિજ્ઞાન જેટલાં સ્પષ્ટ હોય એજ સારું. પણ ક્યાંક ભીતરમાં પણ કંઈક... કેમિકલ રીએક્શન થાય છે એવું લાગતું હોય તો?”
જય: “તો એ પણ એક સંશોધનનું વિષય બને ને?”
પ્રિયા (હળવી હાસ્ય સાથે): “અને એનું રિઝલ્ટ શું હશે?”
જય: “શાંતિ. વિશ્વાસ. અને કદાચ... પ્રેમ.”
રૂમ થોડું ક્ષણભર મૌનભર્યું રહી ગયું. બહાર સૂરજ ઊગતો હતો. ભવિષ્ય તો હજુ અજાણ્યું હતું, પણ એક વાત તો ચોક્કસ હતી — હવે વહીવટ મશીનો પર નહિ, માનવીના વિજ્ઞાન, નૈતિકતા અને હૃદયના ત્રિકોણ પર હતો.
-*-*-*-*-*-*-
ઇસ્લામાબાદના એક ગુપ્ત સેનાકીય મથકમાં, સુપરકોમ્પ્યુટરની લેબની અંદર અસલમ ખાન દ્વારા મળેલ ચિપ્સ ને બશીરખાન , ઇનાયત ખાન, આઈએસઆઈ ના બધા ટોપ લેવલ ના ઓફિસર પોતાના સુપર કોમ્પ્યુટર માં ઇન્સ્ટોલ થતી જોઈ રહ્યા હતા. જે તેમણે અસલામખાન નામ ના ભારત ના ગદાર નિવૃત સેના ના અધિકારી પાસે થી મેળવી હતી. તે એક ચિપ જે ભારતના ડિફેન્સ નેટવર્કમાં ઘૂસી શકે તેવી હતી.
"આ ચિપ ઈન્સ્ટોલ થતાં જ આપણને ભારતીય રૉ ના / અણુ મથક / સેના દરેક ડેટા પર સીધો કબજો મળશે," બશીર ખાન ખાતરીભર્યું બોલ્યો.
આઈએસઆઈના ઉચ્ચ અધિકારીઓની આંખોમાં ચમક હતી. "એટલે હવે આપણું ઇલેક્ટ્રોનિક યુદ્ધ શરૂ થાય છે," એક મહાનિરિક્ષક મલકતા બોલ્યા.
ચિપ ઇન્સ્ટોલ થઈ. સ્ક્રીન પર બ્લીન્ક શરૂ થઈ.
સુપરકોમ્પ્યુટરનું ઇન્ટરફેસ એક મિનિટ માટે શાંત રહ્યું. અને પછી...
બીપ બીપ બીપ!
નવી દિલ્હીની રૉ હેડક્વાર્ટરમાં એલર્ટ વગડ્યો. મુખ્ય ઓપરેશન રૂમના મોનિટર પર લાલ રંગના સિગ્નલ બતાવતા સંદેશા આવવા લાગ્યા.
વિજય કપૂર તરત કમાન્ડ રૂમમાં પ્રવેશે છે.
"અનધિકૃત સિગ્નલ દાખલ થયો છે. તેને ટ્રેસ કરતાં જઈએ તો એ પાકિસ્તાનના સુપરકોમ્પ્યુટર સુધી જાય છે," એક ટેકનિકલ ઓફિસરે અવાજ આપ્યો.
વિજય (મંદ સ્મિત સાથે): “સાથિયો, પ્લાન ‘ઇન્વિઝિબલ હોક’ ચાલુ થઈ ગયો છે.”
ટેકનિકલ ટીમ સમજી ગઈ. તેઓએ એ ચિપમાં રિવર્સ ટ્રેપ ડિઝાઇન કરી હતી — ચિપ માધ્યમથી જો કોઈ ભારતીય નેટવર્કમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કરે, તો એ ચિપ પાકિસ્તાની સિસ્ટમમાં ઘૂસી જઈ દેશે.
માત્ર ૭ સેકંડમાં રૉ એ પાકિસ્તાનના સુપરકોમ્પ્યુટરનો કંટ્રોલ મેળવી લીધો. સમગ્ર નેટવર્ક હવે RAWના ડેટાબેઝમાં લાઈફ મિરર મોડ માં ચાલતું હતું. દરેક કીસ્ટ્રોક, દરેક ટ્રાન્સમિશન, દરેક એલ્ગોરિધમ હવે રેકોર્ડ થતો ગયો.
ઇસ્લામાબાદમાં પણ આઈએસઆઈ માં ખુશી નો માહોલ હતો તેમના માટે તેમણે ભારત ના બધી મુખ્ય સિસ્ટમ પર કબજો મેળવી લીધો હતો તેની સમક્ષ રો દ્વારા બનાવવા માં આવેલ સુપર કોમ્પ્યુટર નો ડેટા દેખાઈ રહ્યો હતો. બંને જગ્યા એ ખુશી નો માહોલ હતો.
ડિજિટલ યુદ્ધની આજની રાતે... એક અદ્રશ્ય વિજય રો અને ભારતે મેળવી લીધો હતો.
-*-*-*-*-*-*-*
બશીર :- અણુબોમ્બ નો તો મેળ પડી ગયો હવે તેની સિસ્ટમ માટે શું કરવું તે વિચારવું પડશે. હા તું કોઈ હિન્દુસ્તાની ન્યૂક્લિયર સાઇંટિસ્ટ ની વાત કરતો હતો તે શું છે.
કાસિમ :- હા હું એક મુંબઈ ના એક બેવકૂફ ન્યૂક્લિયર સાઇંટિસ્ટ ને વરસો પહેલા મળ્યો હતો લંડન માં. તે મને નિહાયતી બેવકૂફ પ્રકાર નો ઇન્સાન લાગ્યો હતો, તેની વાતો માં ફક્ત દેશ પ્રેમ અને દેશ પ્રેમ જ હતો અને માથામેળ વગર ની વાતો હતી પણ એક વાત મને ગૌર કરવા જેવી તે લાગી હતી કે તેને જો દેશ પ્રેમ નો ઘૂંટ પીવડાવવા માં આવે તો તે કઈ પણ કરી શકે છે. હાલ માં તે હવે ફ્રાંસ માં રહે છે અને ત્યાં જ સેટ થઈ ગયો છે તો હવે આપણે અંહિયા નું કામ પતાવી ને ત્યાં જઈ એ અને ત્યાં તેને કઈ રીતે આપણી લાઇન માં લેવો તે વિચારશું.
બશીર :- હા એમ પણ આઈએસઆઈ અને પાકિસ્તાન ની સરકાર ના ઉચ્ચ અધિકારી ઑ એ આમાં કોઈ પાકિસ્તાની ન્યૂક્લિયર સાઇંટિસ્ટ ના ઉપયોગ માટે ના કહી છે. અને સાથે સાથે તેમ પણ કહ્યું છે કે જો શક્ય હોય તો મુસ્લિમ ન્યૂક્લિયર સાઇંટિસ્ટ નો પણ ઉપયોગ ના કરતાં માટે જો આ બેવકૂફ હિન્દુસ્તાની હિન્દુ મળી જાય તેના થી વધુ સારું શું હોય ? પણ તેને મનાવશું કઈ રીતે?
કાસિમ :- અલ્લાહ એ અત્યાર સુધી સાથ આપ્યો છે તો આગળ પણ સાથ આપશે અને કોઈ રસ્તો તે જ બતાવશે.
બશીર :- ચાલો આપણે બધી સામગ્રી ઑ પણ જોઈ લઈ એ જેથી આપણ ને આગળ ના વેસલ ની વ્યવસ્થા કરવાની ખબર પડે. આપણે ગમે તે રીતે બોમ્બ ને મુંબઈ પહોંચાડવો છે અને જો ત્યાં શક્ય નો બને તેમ લાગતું હોય તો ગમે તે રીતે આપણે બોમ્બ ને ગુજરાત ના કોઈ પોર્ટ પર ઉતારવાની વ્યવસ્થા કરવી પડશે. એ માટે મારા ભારતીય કોન્ટેક્ટ નો હું હમણાં જ સંપર્ક કરી ને પૂછું છું કે કયા પોર્ટ પર સહુ થી વધુ સલામત રહેશે.
-*-*-*-*-*
