नमस्कार प्रिय भूमिपुत्र बंधू-भगिनींनो,
आपल्या भूमीच्या मातीचा सुगंध, श्रमाचा सन्मान, आणि संतांची शिकवण हे आपल्याला वेळोवेळी जागं करतं — आपल्या ओळखीच्या पलीकडे जाऊन आपल्याला एका मोठ्या विचारविश्वाशी जोडतं.
कालच महाराष्ट्राच्या संत परंपरेवर, आपल्या राज्याच्या ज्ञानवंत वारशावर एक महत्त्वाचा संदेश समाजमनात उमटला. त्या निमित्तानं मन नकळत विचार करतं — आपण खरोखर आपल्या संतांची, आपल्या थोर पुरुषांची शिकवण जपतो का? की ती फक्त ऐकण्यात आणि बोलण्यातच राहते?
मित्रांनो, महाराष्ट्राची खरी ओळख ही केवळ गड-किल्ले, तलवारी, आणि ऐतिहासिक जय-पराजयात नाही — ती आहे संतांच्या विचारात, वारकऱ्यांच्या अखंड पायी चालणाऱ्या वारीत, विठ्ठल नामाच्या जयघोषात, आणि आपल्या जीवनातील कृतीतून व्यक्त होणाऱ्या मूल्यांमध्ये.
आजच नंदवाळ सारख्या आपल्या कोल्हापूरच्या मातीवर लाखो वारकरी विठ्ठल-नामात रंगून गेले. संत तुकाराम महाराजांनी म्हटलं आहे —
“जना सांगे धर्म, विज्ञान सांगे परोपकार।
तुका म्हणे त्या सद्गुरूसी, वंदन करूनी सेवा कर।”
याचा अर्थ केवळ मंदिराच्या उंबरठ्यापर्यंत श्रद्धा मर्यादित न ठेवता, आपल्या कर्तृत्वात, परोपकारात, आणि समाजहिताच्या कार्यात श्रद्धेचं रूपांतर करावं — हाच खरा धर्म.
म्हणूनच ‘भूमिपुत्र’ या संकल्पनेचा अर्थ फक्त जन्माने नव्हे, तर कर्माने ठरतो. आपल्या भूमीवर प्रेम करणं, तिच्या संस्कृतीचं रक्षण करणं, आपल्या व्यवसायातून, सेवेतील प्रामाणिकपणातून, आणि एकमेकांच्या उत्थानातून भूमिपुत्रत्व सिद्ध होतं.
महाराष्ट्र धर्म म्हणजे कोणत्याही एका संकुचित चौकटीत न अडकणारा, सर्वांचा सन्मान करणारा, विचार, कर्तृत्व आणि परोपकाराचं मूल्य जपणारा जीवनमार्ग आहे. तो कोणत्याही राजकीय चौकटीत अडकवणं हे त्या संकल्पनेचं खच्चीकरण ठरेल.
चला तर, या संतांच्या आणि थोर पुरुषांच्या शिकवणुकीला केवळ आठवणीत न ठेवता, ती आपल्या कृतीत उतरवूया — आपली व्यावसायिक प्रगती, सामाजिक बांधिलकी, आणि वैयक्तिक जीवनात ती जपूया.
वारी एक दिवसाची नसेल, तर ती आयुष्यभराची वारी आहे — न थांबणारी, न थकणारी, आणि सतत चांगुलपणाच्या दिशेने वाटचाल करणारी!
जसा विठ्ठल प्रत्येक वारकऱ्याच्या मनात असतो, तशीच आपली भूमी, आपली माणसं, आणि आपली कर्तव्यनिष्ठा ह्या प्रत्येक भूमिपुत्राच्या मनात जागृत असायला हवी.
तुझ्या दर्शनाची आस कधी थांबायची नाही,
उभ्या जन्मात विठ्ठला वारी चुकायची नाही —
अर्थातच, ही वारी फक्त मंदिराची नाही,
तर ती आहे आपल्या विचारांची, कृतीची, आणि समाजसेवेची…
आपण सर्वजण मिळून या भूमिपुत्राच्या वारीत सहभागी होऊ, एकमेकांना आधार देऊ, आणि आपल्या महाराष्ट्राच्या, आपल्या कोल्हापूरच्या मातीत कर्तृत्वाचं बीज रुजवू.
अन्नदाता सुखी भव।
सर्व भूमिपुत्रांना सलाम।
शुभं भवतु।
आपलाच,
विवेक शिंदे, कोल्हापूर
